Mál nr. 62/2015

Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 62/2015

Fimmtudaginn 14. apríl 2016

A

gegn

Vinnumálastofnun

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Rakel Þorsteinsdóttir lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Margrét Gunnlaugsdóttir lögfræðingur.

Með kæru, móttekinni þann 28. september 2015, kærði A, til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 11. september 2015, um að stöðva greiðslur atvinnuleysisbóta til kæranda frá og með 11. september 2015.

Þann 1. janúar 2016 tóku gildi lög nr. 85/2015 um úrskurðarnefnd velferðarmála og tók nefndin yfir frá þeim tíma þau mál sem áður voru til meðferðar hjá úrskurðarnefnd atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða, þ.m.t. mál kæranda, sbr. 1. gr. laga nr. 85/2015 og 11. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti síðast um atvinnuleysisbætur hjá Vinnumálastofnun þann 30. apríl 2015 og var umsóknin samþykkt. Þann 21. ágúst 2015 var ferilskrá kæranda send til B sem hafði auglýst starf hjá Vinnumálastofnun. Þann 31. ágúst 2015 barst Vinnumálastofnun listi frá fyrirtækinu yfir atvinnuleitendur sem höfnuðu starfi hjá fyrirtækinu. Kærandi var á listanum og í athugasemdum kemur fram að kærandi sé kominn í vinnu.

Með bréfi, dags. 2. september 2015, tilkynnti Vinnumálastofnun kæranda að stofnuninni hefðu borist upplýsingar um að hann hefði hafnað atvinnutilboði hjá B. Þá var óskað eftir skriflegri afstöðu kæranda á ástæðum höfnunarinnar. Skýringar bárust frá kæranda með tölvupósti þann 9. september 2015 þar sem fram kom meðal annars að hann hefði aldrei fengið símhringingu eða atvinnutilboð frá fyrirtækinu. Þá segir að hann sé ekki kominn með vinnu.

Með bréfi, dags. 11. september 2015, var kæranda tilkynnt um að greiðslur atvinnuleysisbóta til hans yrðu stöðvaðar frá og með 11. september 2015 með vísan til 57. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

Kæra barst úrskurðarnefnd atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða þann 28. september 2015. Með bréfi, dags. 28. september 2015, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Vinnumálastofnunar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Vinnumálastofnunar barst með bréfi, dags. 18. nóvember 2015. Með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 23. nóvember 2015, var greinargerð Tryggingastofnunar send kæranda til kynningar.

Með bréfi, dags. 22. janúar 2016, til B óskaði úrskurðarnefnd velferðarmála eftir upplýsingum um hvað hefði farið fram á milli atvinnurekanda og kæranda í ágúst 2015. Þá var sérstaklega óskað eftir upplýsingum um hvort kæranda hefði verið boðið starf eða atvinnuviðtal hjá fyrirtækinu og hvernig viðbrögð kæranda hefðu verið. Ekkert svar barst frá fyrirtækinu. Með símtali þann 5. febrúar 2016 óskaði starfsmaður úrskurðarnefndarinnar eftir framangreindum upplýsingum. Atvinnurekandinn greindi frá því að hann hefði hringt í kæranda og boðið honum atvinnuviðtal. Í ljósi þess hversu langt var liðið frá símtalinu mundi hann ekki hvort kærandi hefði hafnað viðtalinu á þeim grundvelli að hann væri nú þegar kominn með vinnu eða ætti að byrja í vinnunni eftir tvo til þrjá mánuði. Þá kom fram að atvinnurekandinn taldi ljóst að kærandi hefði skilið það sem fram kom í símtalinu.

Með bréfi, dags. 5. febrúar 2016, tilkynnti úrskurðarnefndin kæranda um þær upplýsingar sem hefðu borist frá atvinnurekanda og veitti honum kost á að skila athugasemdum. Engar athugasemdir bárust frá kæranda.

II.  Sjónarmið kæranda

Kærandi gerir ekki kröfur í málinu en ráða má af kæru að hann óski eftir því að ákvörðun Vinnumálastofnunar um stöðvun greiðslna atvinnuleysisbóta verði felld úr gildi.

Kærandi greinir frá því í kæru, sem er á C, að hann hafi ekki fengið símtal þar sem honum hafi verið boðin vinna. Ef hann hefði fengið slíkt tilboð hefði hann ekki neitað. Hann hafi lagt sig fram við atvinnuleit. Vinnumálastofnun hafi tekið hina kærðu ákvörðun án þess að kanna málið nægjanlega vel. Það sé engin sönnun fyrir höfnuninni. Hann voni að ekki sé um mismunun að ræða.

III.  Sjónarmið Vinnumálastofnunar

Í greinargerð Vinnumálastofnunar kemur fram að eitt af skilyrðum þess að umsækjandi um atvinnuleysisbætur eigi rétt til greiðslna atvinnuleysistrygginga sé að hann sé í virkri atvinnuleit. Í 14. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar sé kveðið nánar á um hvað teljist til virkrar atvinnuleitar. Þar sé tekið fram að umsækjandi þurfi m.a. að vera reiðubúinn að taka hvert það starf sem greitt sé fyrir, vera reiðubúinn að taka starfi hvar sem er á Íslandi án sérstaks fyrirvara og hafa til þess vilja og getu. Þegar atvinnuleitandi sé boðaður í starfsviðtal í þeim tilgangi að fá hann til starfa en hann reynist óreiðubúinn til að ganga í þau störf líti Vinnumálastofnun svo á að hann eigi að sæta viðurlögum á grundvelli 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar.

Þá segir að í greinargerð, sem fylgt hafi frumvarpi því er hafi orðið að lögum um atvinnuleysistryggingar, séu tilgreindar ástæður sem geti komið til greina sem gildar skýringar við höfnun á starfi. Gert sé ráð fyrir að Vinnumálastofnun sé heimilt að líta til aldurs, félagslegra aðstæðna tengdum skertri vinnufærni eða umönnunarskyldu vegna ungra barna eða annarra náinna fjölskyldumeðlima við ákvörðun um hvort hinn tryggði skuli sæta viðurlögum samkvæmt ákvæðinu. Enn fremur sé heimilt að líta til heimilisaðstæðna hins tryggða þegar í boði sé starf fjarri heimili hans sem geri kröfur um að hlutaðeigandi flytji búferlum.

Í máli þessu liggi fyrir skjal frá fyrirsvarsmanni B. Fram komi að kærandi sé kominn í vinnu. Vinnumálastofnun hafi kannað nánar hvort atvinnurekandi hefði náð sambandi við kæranda vegna atvinnutilboðs. Samkvæmt honum hafi fyrirsvarsmaður fyrirtækisins talað við kæranda en fengið þau svör að kærandi væri þegar kominn í vinnu. Í skýringum kæranda og í kæru hans til úrskurðarnefndarinnar kannast hann ekki við að hafa fengið símtal frá atvinnurekanda. Í ljósi fyrirliggjandi gagna verði ekki talið að kærandi geti einfaldlega hafnað því að atvinnurekandi hafi náð sambandi við hann. Það sé mat Vinnumálastofnunar að skýringar kæranda á höfnun hans á atvinnutilboði teljist ekki gildar. Vinnumálastofnun telji því að kærandi hafi í umrætt sinn hafnað starfi í skilningi 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar og honum beri því að sæta viðurlögum á grundvelli ákvæðisins. 

Í 5. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar sé mælt fyrir um sérstök viðurlög fyrir þá sem hafi þegið avinnuleysisbætur lengur en 24 mánuði af bótatímabili sínu. Í ákvæðinu segi að hafi atvinnuleitandi fengið greiddar atvinnuleysisbætur í meira en 24 mánuði þegar atvik hafi átt sér stað skuli hann ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta fyrr en hann hafi áunnið sér rétt á nýju tímabili samkvæmt 31. gr. laganna. Þegar umrædd atvik hafi átt sér stað hefði kærandi fengið greiddar atvinnuleysisbætur í rúmlega 27 mánuði. Framangreint sérákvæði eigi því við í tilviki kæranda og Vinnumálastofnun hafi því borið að stöðva greiðslur atvinnuleysistrygginga til hans. 

IV.  Niðurstaða

Mál þetta lýtur að þeirri ákvörðun Vinnumálastofnunar að stöðva greiðslur atvinnuleysisbóta til kæranda með hliðsjón af 57. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

Ákvæði 1. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar hljóðar svo:

 „Sá sem hafnar starfi sem honum býðst með sannanlegum hætti eftir að hafa verið í atvinnuleit í a.m.k. fjórar vikur frá móttöku Vinnumálastofnunar á umsókn um atvinnuleysisbætur skal ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta skv. VII. kafla fyrr en að tveimur mánuðum liðnum, sem ella hefðu verið greiddar bætur fyrir, frá þeim degi er viðurlagaákvörðun Vinnumálastofnunar er tilkynnt aðila, sbr. þó 5. mgr. Hið sama á við um þann sem hafnar því að fara í atvinnuviðtal vegna starfs sem honum býðst með sannanlegum hætti eða sinnir ekki atvinnuviðtali án ástæðulausrar tafar.“

Þá segir svo í 4. mgr. 57. gr. laganna:

„Vinnumálastofnun skal meta við ákvörðun um viðurlög skv. 1. mgr. hvort ákvörðun hins tryggða um að hafna starfi hafi verið réttlætanleg vegna aldurs hans, félagslegra aðstæðna sem tengjast skertri vinnufærni eða umönnunarskyldu vegna ungra barna eða annarra náinna fjölskyldumeðlima. Enn fremur er Vinnumálastofnun heimilt að líta til heimilisaðstæðna hins tryggða þegar hann hafnar starfi fjarri heimili sínu sem og til ráðningar hans í ótímabundið starf innan tiltekins tíma. Þá er heimilt að taka tillit til aðstæðna þess sem getur ekki sinnt tilteknum störfum vegna skertrar vinnufærni samkvæmt vottorði sérfræðilæknis. Getur þá komið til viðurlaga skv. 59. gr. hafi hinn tryggði vísvitandi leynt upplýsingum um skerta vinnufærni.“

Enn fremur segir í 5. mgr. 57. gr. laganna:

„Hafi hinn tryggði fengið greiddar atvinnuleysisbætur í samtals 24 mánuði eða lengur á sama tímabili skv. 29. gr. þegar atvik sem lýst er í 1. mgr. á sér stað skal hinn tryggði ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta fyrr en hann uppfyllir skilyrði 31. gr.“

Viðurlagaákvörðun Vinnumálastofnunar byggir á því að kærandi hafi hafnað atvinnutilboði frá B. Kærandi hafnar því og segir að það hafi aldrei verið haft samband við hann frá fyrirtækinu. Samkvæmt gögnum málsins var kærandi skráður á lista hjá fyrirtækinu yfir atvinnuleitendur sem höfnuðu starfi hjá fyrirtækinu og í athugasemdum kemur fram að kærandi sé kominn í vinnu. Þá fékk úrskurðarnefndin þær upplýsingar frá atvinnurekandanum að kæranda hefði verið boðið atvinnuviðtal hjá fyrirtækinu með símtali en hann hafi hafnað því vegna annarrar vinnu. Einnig taldi atvinnurekandinn ljóst að kærandi hefði skilið það sem fram kom í símtalinu.

Með hliðsjón af framangreindum upplýsingum frá B er það mat úrskurðarnefndar velferðarmála að þrátt fyrir að ekki sé ljóst að kærandi hafi hafnað atvinnutilboði þá hafi hann sannanlega hafnað atvinnuviðtali sem honum hafi boðist, sbr. 2. málsl. 1. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Þá telur úrskurðarnefndin að höfnun kæranda á atvinnuviðtalinu hafi ekki verið réttlætanleg með hliðsjón af 4. mgr. 57. gr. laganna þar sem kærandi var í raun ekki kominn með aðra vinnu.

Ef atvinnuleitandi hefur fengið greiddar atvinnuleysisbætur í 24 mánuði eða lengur þegar hann hafnar atvinnuviðtali skal hann ekki eiga rétt á greiðslu bóta fyrr en hann hefur áunnið sér rétt til nýs bótatímabils samkvæmt 31. gr. laganna, sbr. 5. mgr. 57. gr. laganna. Samkvæmt greiðslusögu kæranda hjá Vinnumálastofnun hafði hann fengið greiddar atvinnuleysisbætur í rúmlega 27 mánuði á árunum 2008 til 2011 og 2014 til 2015 þegar hann hafnaði atvinnuviðtalinu hjá B. Því bar Vinnumálastofnun að stöðva greiðslur atvinnuleysisbóta til hans þar hann hefur öðlast rétt til nýs bótatímabils, sbr. 1. og 5. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar.

Með hliðsjón af framangreindu er hin kærða ákvörðun staðfest.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Vinnumálastofnunar, í máli A, um að stöðva greiðslur atvinnuleysisbóta til kæranda frá og með 11. september 2015, er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Rakel Þorsteinsdóttir