Mál nr. 29/2013
Þriðjudaginn 17. desember 2013
A
gegn
Vinnumálastofnun-Fæðingarorlofssjóði
Úrskurður
Mál þetta úrskurða Haukur Guðmundsson hdl., Gunnlaugur Sigurjónsson læknir og Heiða Gestsdóttir lögfræðingur.
Þann 18. júní 2013 barst úrskurðarnefnd fæðingar- og foreldraorlofsmála kæra A, dags. 18. júní 2013. Kærð var ákvörðun Vinnumálastofnunar-Fæðingarorlofssjóðs (hér eftir Fæðingarorlofssjóður) sem tilkynnt var með bréfi, dags. 19. mars 2013, þar sem henni var tilkynnt að greiðsla til kæranda í 100% fæðingarorlofi yrði X kr. á mánuði.
Með bréfi, dags. 21. júní 2013, óskaði úrskurðarnefnd fæðingar- og foreldraorlofsmála eftir greinargerð Fæðingarorlofssjóðs sem barst með bréfi, dags. 19. júlí 2013.
Greinargerðin var send kæranda til kynningar með bréfi, dags. 23. júlí 2013, og henni gefinn kostur á að koma að athugasemdum. Engar frekari athugasemdir bárust.
I. Málsatvik
Með umsókn, dags. 10. janúar 2013 sótti kærandi um greiðslur frá Fæðingarorlofssjóði í sex mánuði vegna væntanlegrar fæðingar barns þann 19. febrúar 2013. Fæðingarorlofssjóður sendi kæranda greiðsluáætlun, dags. 19. mars 2013, þar sem fram kom að umsókn hennar um greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði hafi verið samþykkt og að mánaðarleg greiðsla yrði X kr. á mánuði miðað við 100% orlof. Kærandi lítur svo á að greiðslur til hennar miðað við 100% orlof eigi að vera hærri þar sem óheimilt sé að líta til þess tímabils sem kærandi var í fæðingarorlofi með eldra barni.
II. Sjónarmið kæranda.
Kærandi greinir frá því að hún telji sig fá of lágar greiðslur í fæðingarorlofi. Kærandi taki sex mánaða fæðingarorlof sem hún dreifi á tólf mánuði. Samkvæmt greiðsluáætlun, dags. 19. mars 2013, fái hún um X kr. á mánuði en telji sig eiga að fá X kr.
Samkvæmt greiðsluáætlun, dags. 19. mars 2013, séu fyrstu fjórir mánuðir viðmiðunartímabilsins frá ágúst til nóvember 2011. Þá mánuði hafi kærandi enn verið í fæðingarorlofi vegna eldra barns sem hafi fæðst þann Y. nóvember 2010. Kæranda finnist ósanngjarnt og ómálefnalegt að láta fyrri fæðingarorlofsgreiðslur reiknast með í útreikningi á núverandi fæðingarorlofsgreiðslum.
Þetta gangi gegn hagsmunum barnsins sem kærandi vilji að njóti náinna samvista við foreldra sína og fái brjóstamjólk að minnsta kosti fyrstu tólf mánuðina.
III. Sjónarmið Fæðingarorlofssjóðs.
Af hálfu Fæðingarorlofssjóðs kemur fram að með umsókn, dags. 10. janúar 2013, hafi kærandi sótt um greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði í sex mánuði vegna væntanlegrar fæðingar barns þann 19. febrúar 2013.
Auk umsóknar kæranda hafi borist tvær tilkynningar um tilhögun fæðingarorlofs, dags. 14. desember 2012 og 18. mars 2013, vottorð vegna væntanlegrar barnsfæðingar, dags. 23. nóvember 2012 og launaseðlar frá V fyrir nóvember og desember 2012. Enn fremur hafi legið fyrir upplýsingar um fæðingarorlofstöku með eldra barni, sbr. greiðsluáætlun, dags. 21. desember 2010, og upplýsingar úr skrám ríkisskattstjóra og Þjóðskrá Íslands.
Kæranda hafi verið send greiðsluáætlun, dags. 19. mars 2013, þar sem fram hafi komið að umsókn hennar um greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði hafi verið samþykkt og að mánaðarleg greiðsla yrði X kr. á mánuði miðað við 100% orlof.
Í 2. mgr. 13. gr. ffl. segi enn fremur að einungis skuli miða við meðaltal heildarlauna fyrir þá mánuði á viðmiðunartímabili sem foreldri hafi verið á innlendum vinnumarkaði, sbr. einnig 2. mgr. 13. gr. a, án tillits til þess hvort laun skv. 2. málsl. eða reiknað endurgjald skv. 5. mgr. hafi komið til. Aldrei skuli þó miða við færri mánuði en fjóra við útreikning á meðaltali heildarlauna. Í athugasemdum við 8. gr. frumvarpsins er varð að lögum nr. 74/2008 komi fram að átt sé við almanaksmánuði.
Í 3. mgr. 15. gr. ffl. sé kveðið á um að útreikningar á greiðslum til foreldris í fæðingarorlofi skuli byggjast á upplýsingum sem Vinnumálastofnun aflar um tekjur foreldra úr skattframtölum, staðgreiðsluskrá og tryggingagjaldsskrá skattyfirvalda. Þar segi jafnframt að Vinnumálastofnun skuli leita staðfestingar hjá skattyfirvöldum á því að upplýsingar úr staðgreiðsluskrá og tryggingagjaldsskrá hafi verið í samræmi við álagningu skattyfirvalda vegna viðmiðunartímabila skv. 2. og 5. mgr. 13. gr. laganna.
Fæðingardagur barns kæranda hafi verið þann Y. febrúar 2013 og því skuli, samkvæmt framangreindum lagaákvæðum, mánaðarleg greiðsla Fæðingarorlofssjóðs til kæranda reiknast sem 80% af meðaltali heildarlauna hennar þá mánuði sem kærandi hafi verið á innlendum vinnumarkaði tímabilið ágúst 2011 til júlí 2012.
Samkvæmt upplýsingum frá ríkisskattstjóra hafi kærandi talið tekjur sínar fram í samræmi við það sem fram komi í staðgreiðsluskrá ríkisskattstjóra um tekjur hennar á framangreindu viðmiðunartímabili og telji Fæðingarorlofssjóður að þar með liggi fyrir staðfesting á að upplýsingar úr staðgreiðsluskrá hafi verið í samræmi við álagningu skattyfirvalda. Frá nóvember 2011 til júlí 2012 hafi kærandi þegið laun frá V sem höfð séu með við útreikning á meðaltali heildarlauna hennar. Kærandi hafi auk þess verið í 50% fæðingarorlofi á tímabilinu ágúst til október 2011 og 47% fæðingarorlofi í nóvember 2011 en hún hafi dreift greiðslum með eldra barni fæddu þann Y. nóvember 2010 á tólf mánaða tímabil frá desember 2010 til nóvember 2011 og þannig þegið 53% greiðslur frá Fæðingarorlofssjóði í desember 2010, 50% greiðslur frá janúar til október 2011 og 47% greiðslur í nóvember 2011.
Í 2. mgr. 13. gr. ffl. komi skýrt fram að hafi foreldri kosið að dreifa greiðslum skv. 3. málsl. hlutfallslega á lengri tíma samhliða hlutastarfi eða leyfi, launuðu eða ólaunuðu, skuli taka mið af þeim viðmiðunartekjum sem þær greiðslur hafi miðast við í sama hlutfalli og greiðslurnar hafi verið inntar af hendi á því viðmiðunartímabili sem um ræði. Það hafi verið gert í tilfelli kæranda og þannig hafi greiðslur til hennar frá Fæðingarorlofssjóði verið uppreiknaðar um X kr. á mánuði tímabilið ágúst til október 2011 og um X kr. í nóvember 2011 sem séu þeir mánuðir sem lendi innan tólf mánaða viðmiðunartímabilsins.
Í ffl. og í reglugerð um greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði og greiðslu fæðingarstyrks sé ekki að finna neina heimild til þess að víkja frá 2. mgr. 13. gr. ffl., við útreikning á meðaltali heildarlauna kæranda.
Með vísan til framangreinds telji Fæðingarorlofssjóður að bréf til kæranda, dags. 19. mars 2013, beri með sér réttan útreikning á greiðslum til hennar.
IV. Niðurstaða.
Kærð er ákvörðun Fæðingarorlofssjóðs um að greiðslur til kæranda í 100% fæðingarorlofi nemi X kr.
Kærandi byggir á því að Fæðingarorlofssjóði sé óheimilt að líta til þeirra mánaða sem hún hafi verið í fæðingarorlofi með eldra barni við útreikning á fæðingarorlofsgreiðslum til hennar nú.
Í hinni kærðu ákvörðun er á því byggt hvergi sé heimild til að víkja frá því viðmiðunartímabili 2. mgr. 13. gr. ffl. um útreikning á greiðslum til foreldris í fæðingarorlofi.
Samkvæmt 1. málsl. 2. mgr. 13. gr. ffl. skal mánaðarleg greiðsla Fæðingarorlofssjóðs til starfsmanns, sbr. 2. mgr. 7. gr., í fæðingarorlofi nema 80% af meðaltali heildarlauna og skal miða við tólf mánaða samfellt tímabil sem ljúki sex mánuðum fyrir fæðingarmánuð barns. Barn kæranda fæddist í febrúar 2013 og er því framangreint tímabil frá ágúst 2011 til júlí 2012.
Kærandi byggir á því að ekki eigi að líta til mánaðanna ágúst, september, október og nóvember 2011 þar sem hún hafi þá verið í fæðingarorlofi með eldra barni.
Í 2. málsl. 2. mgr. 13. gr. ffl. segir að m.a. teljist greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði til launa í skilningi laganna. Það er því ljóst að í ffl. er gert ráð fyrir því að við útreikning á meðaltali heildarlauna geti komið upp þær aðstæður að líta þurfi til greiðslna úr Fæðingarorlofssjóði, t.d. greiðslur í fæðingarorlofi með eldra barni.
Samkvæmt 4. og 5. málsl. 2. mgr. 13. gr. ffl. skal taka mið af þeim viðmiðunartekjum sem greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði miðuðust við í sama hlutfalli og greiðslurnar voru inntar af hendi hafi þeim verið dreift hlutfallslega á lengri tíma, óháð því hvort foreldri var í ráðningarsambandi á sama tíma eða ekki.
Það er því ljóst að þá mánuði sem kærandi fékk greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði vegna fæðingarorlofs með eldra barni, þ.e. ágúst til nóvember 2011, ber að miða við þær viðmiðunartekjur sem greiðslur í fyrra fæðingarorlofi miðuðust við í sama hlutfalli og greiðslurnar voru inntar af hendi.
Kærandi var í 50% fæðingarorlofi með eldra barni í ágúst, september og október 2011 og 47% fæðingarorlofi í nóvember 2011. Viðmiðunartekjur kæranda vegna fyrra fæðingarorlofs voru X kr. Þær tekjur sem leggja ber til grundvallar fyrir ágúst, september og október 2011 eru því 50% af viðmiðunarlaunum kæranda vegna fyrra fæðingarorlofs, þ.e. X kr. Þær tekjur sem leggja ber til grundvallar fyrir nóvember 2011 eru því 47% af viðmiðunartekjum kæranda vegna fyrra fæðingarorlofs, þ.e. X kr., auk þeirra launa sem hún fékk frá vinnuveitanda sínum.
Hvorki í ffl. né reglugerð nr. 1218/200 um greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði og greiðslu fæðingarstyrks er að finna undanþágur frá framangreindum ákvæðum. Enda þótt lækkun greiðslna með þessum hætti kunni að leiða til þess að fæðingarorlof verði styttra en ella og að þær komi þannig niður á barni, fær það ekki haggað þessu.
Það er því rétt að mati úrskurðarnefndar að miða útreikning á fæðingarorlofsgreiðslum til kæranda við tekjur hennar á tímabilinu frá ágúst 2011 til júlí 2012, þar á meðal þá mánuði sem hún var í fæðingarorlofi með fyrra barni.
Hin kærða ákvörðun er því staðfest.
ÚRSKURÐARORÐ:
Ákvörðun Fæðingarorlofssjóðs um að greiðslur til kæranda, A í 100% fæðingarorlofi verði X kr. á mánuði er staðfest.
Haukur Guðmundsson
Heiða Gestsdóttir
Gunnlaugur Sigurjónsson