Mál nr. 61/2003

Fimmtudaginn, 19. febrúar 2004

A

gegn

Tryggingastofnun ríkisins

Úrskurður

Mál þetta úrskurðuðu Guðný Björnsdóttir hdl., Gunnlaugur Sigurjónsson læknir og Heiða Gestsdóttir lögfræðingur.

Þann 9. september 2003 barst úrskurðarnefnd fæðingar- og foreldraorlofsmála kæra A, dags. 8. september 2003. 

Kærð var ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins sem tilkynnt var með bréfi dags. 14. ágúst 2003, um að synja kæranda um greiðslu úr Fæðingarorlofssjóði.

Í rökstuðningi með kæru segir m.a.:

„Ég undirrituð A, vil ég með bréfi þessu kæra úrskurð Fæðingarorlofssjóðs um að hafa ekki uppfyllt kröfu þeirra til að hafa rétt á greiðslum úr orlofssjóði. Ég fór á vinnumiðlunina 16. júní til að skrá mig en var tjáð þar að þar sem ég væri óvinnufær þá ætti ég að skrá mig hjá Félagsþjónustunni, sem ég gerði 17. júní og fékk þar bætur frá þeim degi og til lok ágústs og læt ég með fylgja útprentun frá þeim. Áætlaður dagur fæðingar var 20. ágúst og var því skilyrði um að vera mánuð í landinu uppfyllt.“

Með bréfi, dags. 22. september 2003, óskaði úrskurðarnefnd fæðingar- og foreldraorlofsmála eftir greinargerð Tryggingastofnunar ríkisins.

Greinargerð lífeyristryggingasviðs Tryggingastofnunar ríkisins er dags. 12. janúar 2004. Í greinargerðinni segir:

„Með umsókn dags. 27. júlí 2003 sótti kærandi um greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði í 6 mánuði vegna væntanlegrar fæðingar barns 20. ágúst 2003. Með umsókninni fylgdi yfirlit yfir greiðslu atvinnuleysisbóta til 7. febrúar 2003 og launaseðlar vegna vinnu kæranda í B-landi febrúar-júní 2003.

Með bréfi lífeyristryggingasviðs dags. 14. ágúst 2003 var kæranda synjað um greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði þar sem hún uppfyllti ekki það skilyrði 1. mgr. 13. laga um fæðingar- og foreldraorlof nr. 95/2000 (ffl.) fyrir þeim greiðslum að hafa verið samfellt í sex mánuði á innlendum vinnumarkaði fyrir upphafsdag fæðingarorlofs (fæðingardag barns). Af gögnum sem hún hafi lagt fram og upplýsingum úr staðgreiðsluskrá RSK sjáist að síðasta starfsland hennar hafi verið B-land og hún sé ekki tryggð hér á landi vegna vinnu.

í 1. mgr. 13. gr. ffl. segir m.a:

„Foreldri, sbr. 1. mgr. 1. gr., öðlast rétt til greiðslna úr Fæðingarorlofssjóði eftir að hafa verið samfellt í sex mánuði á innlendum vinnumarkaði fyrir upphafsdag fæðingarorlofs. Taka skal til greina starfstíma foreldris í öðrum EES-ríkjum hafi foreldri unnið hér á landi í a.m.k. einn mánuð á síðustu sex mánuðum fyrir upphafsdag fæðingarorlofs

Kærandi fékk greiddar atvinnuleysisbætur hér á landi til 7. febrúar 2003 en þá fór hún til B-lands og skv. gögnum sem hún lagði fram með umsókn sinni vann hún þar á tímabilinu febrúar-júní 2003. Ekki liggja fyrir neinar upplýsingar um að hún hafi verið á vinnumarkaði eftir að hún kom aftur til Íslands og uppfyllir hún því ekki skilyrði fyrir greiðslum úr Fæðingarorlofssjóði.“

Greinargerðin var send kæranda til kynningar með bréfi, dags. 13. janúar 2004, og henni gefinn kostur á að koma að athugasemdum.

Frekari athugasemdir bárust frá kæranda með bréfi dags. 17. janúar 2004, þar segir m.a.:

„Ég fékk þær upplýsingar frá Tryggingastofnun að ég þyrfti að vera mánuð í landinu fyrir fæðingu barns, í vinnu eða á einhverjum bótum. Ég kom heim 12. júlí og fór þá á vinnumiðlunina til að skrá mig á atvinnuleysisbætur þar sem enga vinnu var að fá. Þar var mér tjáð að ég væri óvinnufær og gæti ekki skráð mig. Mér var bent á að fara til félagsþjónustunnar sem ég gerði og fékk ég hjá þeim greiðslur þangað til fæðingarorlofið byrjaði.“

Niðurstaða úrskurðarnefndarinnar:

Kæra varðar ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins um að synja kæranda um greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði.

Afgreiðsla málsins hefur dregist nokkuð m.a. vegna anna hjá úrskurðarnefnd fæðingar- og foreldraorlofsmála.

Samkvæmt 1. mgr. 13. gr. laga um fæðingar- og foreldraorlof (ffl.) öðlast foreldri rétt til greiðslna úr Fæðingarorlofssjóði eftir að hafa verið samfellt í sex mánuði á innlendum vinnumarkaði fyrir upphafsdag fæðingarorlofs. Taka skal til greina starfstíma foreldris í öðrum ríkjum innan Evrópska efnahagssvæðisins þegar meta skal hvort foreldri hafi verið samfellt í sex mánuði á innlendum vinnumarkaði fyrir upphafsdag fæðingarorlofs, enda hafi foreldri unnið hér á landi í a.m.k. einn mánuð á þeim tíma, sbr. og 1. mgr. 3. gr. reglugerðar nr. 909/2000 um greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði og greiðslu fæðingarstyrks.

Samkvæmt 2. mgr. 8. gr. ffl. stofnast réttur til fæðingarorlofs við fæðingu barns. Þó er konu heimilt að hefja töku fæðingarorlofs allt að einum mánuði fyrir áætlaðan fæðingardag sem staðfestur skal með læknisvottorði.

Í 1. mgr. 4. gr. reglugerðar nr. 909/2000 er kveðið á um að með samfelldu starfi sé átt við að foreldri hafi verið í a.m.k. 25% starfi í hverjum mánuði á innlendum vinnumarkaði í sex mánuði fyrir upphafsdag fæðingarorlofs. Í 2. mgr. 4. gr. reglugerðarinnar segir að til samfellds starfs teljist enn fremur:

„a. orlof eða leyfi samkvæmt lögum, kjarasamningi eða ráðningasamningi þótt ólaunað sé að hluta eða öllu leyti,

b. sá tími sem foreldri fær greiðslur úr Atvinnuleysistryggingasjóði, er á biðtíma eftir slíkum greiðslum eða hefði átt rétt á þeim hefði foreldrið skráð sig án atvinnu samkvæmt lögum um atvinnuleysistryggingar nr. 12/1997, með síðari breytingum. Hið sama gildir eigi foreldri rétt á greiðslum úr Tryggingasjóði sjálfstætt starfandi einstaklinga samkvæmt lögum um Tryggingasjóð sjálfstætt starfandi einstaklinga nr. 46/1997, með síðari breytingum. Hlutaðeigandi úthlutunarnefnd metur hvort foreldri hefði átt rétt á greiðslum úr Atvinnuleysistryggingasjóði samkvæmt lögum um atvinnuleysistryggingar nr. 12/1997, með síðari breytingum, hefði foreldri skráð sig án atvinnu á þeim tíma sem um er að ræða, sbr. b-lið 2. mgr. Um rétt til greiðslna úr Atvinnuleysistryggingasjóði fer samkvæmt skilyrðum laga um atvinnuleysistryggingar. Hið sama gildir eigi foreldri rétt á greiðslum úr Tryggingasjóði sjálfstætt starfandi einstaklinga samkvæmt lögum um Tryggingasjóð sjálfstætt starfandi einstaklinga nr. 46/1997, með síðari breytingum.

c. sá tími sem foreldri fær greidda sjúkra- eða slysadagpeninga eða er á biðtíma eftir dagpeningum, enda hafi foreldri látið af launuðum störfum af heilsufarsástæðum,

d. sá tími sem foreldri nýtur bóta frá tryggingafélagi sem koma í stað launa vegna tímabundins atvinnutjóns af völdum slysa.“

Kærandi ól barn 10. ágúst 2003. Áætlaður fæðingardagur samkvæmt læknisvottorði hafði verið 20. ágúst 2003. Til þess að eiga rétt til greiðslna úr Fæðingarorlofssjóði þurfti kærandi að uppfylla skilyrði 1. mgr. 13. gr. ffl. um sex mánaða samfellt starf fyrir upphafsdag fæðingarorlofs sem gat fyrst orðið 20. júlí 2003, sbr. 2. mgr. 8. gr. ffl. 

Kærandi var ekki á vinnumarkaði á tímabilinu frá júlí og fram að fæðingardegi barns. Það tímabil fékk hún ekki greiddar atvinnuleysisbætur eða var á biðtíma eftir atvinnuleysisbótum né uppfyllti hún á annan hátt skilyrði 2. mgr. 4. gr. reglugerðar nr. 909/2000. 

Samkvæmt framanrituðu uppfyllir kærandi ekki skilyrði 13. gr. ffl. um sex mánaða samfellt starf fyrir upphafsdag fæðingarorlofs. Hún hefur því ekki áunnið sér rétt til greiðslna úr Fæðingarorlofssjóði. Ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins er því staðfest.

ÚRSKURÐARORÐ:

Ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins um að synja A um greiðslu úr Fæðingarorlofssjóði er staðfest.

Guðný Björnsdóttir

Heiða Gestsdóttir

Gunnlaugur Sigurjónsson