Urskurður nr. 420/2016

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Þann 10. nóvember 2016 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 420/2016

í stjórnsýslumáli nr. KNU16070015

Kæra [...]

á ákvörðun

Útlendingastofnunar

I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Með stjórnsýslukæru, dags. 19. júlí 2016, kærði [...], fd. [...], ríkisborgari [...] (hér eftir nefndur kærandi) þá ákvörðun Útlendingastofnunar, dags 30. júní 2016, að synja honum um hæli á Íslandi ásamt því að synja honum um dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f laga nr. 96/2002, um útlendinga.

Kærandi krefst þess aðallega að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að honum verði veitt hæli á Íslandi á grundvelli 1. mgr. 44. gr. útlendingalaga eða viðbótarvernd skv. 2. mgr. 44. gr. sömu laga. Til vara er þess krafist að kæranda verði veitt dvalarleyfi hér á landi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 12. gr. f útlendingalaga.

Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 1. mgr. 30. gr. útlendingalaga og barst kæran fyrir lok kærufrests, sbr. 3. mgr. 30. gr. sömu laga.

II. Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi kom til landsins og sótti um hæli þann 21. júní 2016 hjá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Kærandi mætti í fyrsta viðtal hjá Útlendingastofnun þann 27. júní s.á. og annað viðtal þann 28. júní s.á., ásamt löglærðum talsmanni sínum. Ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 30. júní 2016, um að synja kæranda um hæli og dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða eða sérstakra tengsla við landið, var birt honum 6. júlí 2016. Kærandi kærði ákvörðunina þann 19. júlí s.á. og óskaði samdægurs eftir frestun réttaráhrifa. Fallist var á frestun réttaráhrifa á meðan málið væri til kærumeðferðar með bréfi kærunefndar, dags. 19. júlí 2016. Greinargerð vegna kæru barst kærunefnd útlendingamála þann 3. ágúst s.á. Með tölvupósti, dags. 24. október 2016, var kæranda gefinn kostur á að skila viðbótargreinargerð í málinu. Svar þar um barst kærunefnd útlendingamála þann 2. nóvember s.á.

Kæra þessi hefur hlotið hefðbundna málsmeðferð, gagnaöflun er lokið og er málið hér með tekið til úrskurðar.

III. Ákvörðun Útlendingastofnunar

Niðurstaða Útlendingastofnunar var sú að kærandi sé ekki flóttamaður og honum skuli synjað um hæli á Íslandi skv. ákvæðum 44. gr. útlendingalaga. Þá verði kæranda ekki veitt dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. j sömu laga. Kæranda var jafnframt synjað um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða og vegna sérstakra tengsla við landið skv. 12. gr. f útlendingalaga. Að þessari niðurstöðu hafi verið komist að virtum ákvæðum 45. gr. sömu laga.

Kæranda var vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 18. gr. útlendingalaga, sbr. 2. mgr. 56. gr. reglugerðar nr. 53/2003 um útlendinga. Útlendingastofnun tilkynnti kæranda jafnframt að kæra frestaði ekki réttaráhrifum ákvörðunarinnar, sbr. c-lið 1. mgr. 32. gr. útlendingalaga.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Í greinargerð kæranda kemur fram að hann hafi sótt um hæli hér á landi vegna ofsókna af hendi manns að nafni [...], sem sé búsettur í nágrenni við heimili hans í [...]. Sá hinn sami hafi ítrekað hótað kæranda ofbeldi og lífláti og njóti jafnframt verndar áhrifamikilla aðila innan stjórnkerfisins. Af þeim sökum hafi lögreglan í [...] ekki fengist til að veita honum vernd gegn ofsóknunum.

Þá telji kærandi að ofbeldi það og hótanir sem hann hafi þurft að sæta séu endurteknar athafnir sem feli í sér brot á grundvallarmannréttindum og ómannúðlega og vanvirðandi meðferð. Kærandi hafi greint frá því að hann óttist um líf sitt og telji að ofbeldið sem hann óttist þrífist í skjóli aðgerðarleysis og andstöðu [...] yfirvalda. Ekki verði séð að ríkið vilji eða geti veitt honum fullnægjandi vernd, sbr. c-lið 3. mgr. 44. gr. útlendingalaga. Kærandi mótmæli jafnframt fullyrðingum Útlendingastofnunar þess efnis að yfirvöld í [...] geti veitt honum viðeigandi aðstoð, enda hafi lögreglan ekki fengist til að veita honum vernd þegar hann hafi leitað eftir henni. Auk þess njóti sá sem honum standi ógn af verndar innan stjórnkerfisins. Þá geti stofnunin ekki fullyrt að ástand lögreglu og réttarkerfis í [...] sé gott þegar fyrir liggi í skýrslum opinberra stofnana að mikil spilling ríki í landinu og yfirvöld veiti ekki fullnægjandi vernd. Kærandi mótmæli jafnframt þeirri fullyrðingu Útlendingastofnunar að hann hafi sjálfur upplýst með frásögn sinni að virkt refsivörslukerfi sé til staðar í [...]. Kærandi hafi þvert á móti haldið því fram að slík kerfi séu ekki virk, í öllu falli ekki í hans tilviki.

Að öllu framangreindu virtu telji kærandi að eðli athafna þeirra sem ofsóknir á hendur honum felist í og þeir aðilar sem valdir séu að þeim falli undir skilgreiningar ákvæða 1. mgr. 44. gr. útlendingalaga og 44. gr. a sömu laga. Kærandi sé því flóttamaður í skilningi ákvæðanna og eigi rétt á hæli skv. 1. mgr. 46. gr. útlendingalaga.

Í greinargerð kæranda er jafnframt að finna umfjöllun um 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga og samspil hennar við alþjóðlega mannréttindasamninga sem Ísland er aðili að, þ.ám. 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, 6. og 7. gr. alþjóðasamnings um borgaraleg og stjórnmálaleg réttindi og 3. gr. samnings gegn pyndingum og annarri grimmilegri, ómannlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu. Samningar þessir verndi einstaklinga gegn illri meðferð af hendi hins opinbera en mannréttindasáttmálinn og alþjóðasamningurinn um borgaraleg og stjórnmálaleg réttindi veiti einnig vernd gegn slíkri meðferð af hendi þriðja aðila, sé vernd yfirvalda ekki til að dreifa. Í athugasemdum með frumvarpi því sem varð að lögum nr. 115/2010, um breytingu á útlendingalögum, segi enn fremur að orðalag 2. mgr. 44. gr. laganna taki mið af skilgreiningu og afmörkun viðbótarverndar í 2. gr. e og 15. gr. tilskipunar Evrópusambandsins nr. 2004/83/EB frá 29. apríl 2004, um lágmarksskilyrði til að ríkisborgarar þriðju landa eða ríkisfangslausir einstaklingar teljist flóttamenn eða menn sem að öðru leyti þarfnist alþjóðlegrar verndar og um inntak slíkrar verndar. Tilskipunin hafi nú verið endurskoðuð með tilskipun nr. 2011/95/ESB. Fram hafi komið að ástæða flótta kæranda sé ítrekaðar hótanir um ofbeldi og líflát sem talist geti til ómannúðlegrar og vanvirðandi meðferðar. Þá hafi lögregluyfirvöld vísað kæranda frá og enga aðstoð veitt. Því sé ljóst að [...] stjórnvöld hafi hvorki vilja né getu til að veita kæranda þá nauðsynlegu vernd sem þeim beri skylda til. Með tilliti til alls framangreinds sé gerð varakrafa um viðbótarvernd til handa kæranda, með vísan til 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga.

Í greinargerð kæranda er enn fremur gerð krafa um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 12. gr. f útlendingalaga og er í því sambandi vísað til skýringa í athugasemdum greinargerðar með frumvarpi til laga nr. 115/2010, um breytingu á útlendingalögum. Með vísan til fyrrgreindra hótana sem kærandi hafi þurft að sæta í heimalandi sínu og þess að yfirvöld hafi hvorki vilja né getu til að veita honum nauðsynlega vernd telji kærandi skilyrði 12. gr. f uppfyllt og því beri að veita honum dvalarleyfi af mannúðarástæðum hér á landi. Sé sú krafa sett fram með vísan til 45. gr. útlendingalaga og samsvarandi grundvallarreglu þjóðaréttar um bann við því að vísa fólki brott eða endursenda þangað sem líf þess eða frelsi kunni að vera í hættu (non-refoulement). Ákvæði 45. gr. komi sjálfstætt til skoðunar og að hluta til komi sömu verndarsjónarmið fram og eigi við um 2. mgr. 44. gr. laganna en þó sé talið að í fyrrnefndu greininni geti falist víðtækari vernd en í þeirri síðarnefndu.

Þá kemur fram í greinargerð kæranda að hann telji ákvörðun Útlendingastofnunar haldna annmörkum, einkum að tvennu leyti. Kærandi mótmæli því að til grundvallar ákvörðun stofnunarinnar liggi listi hennar sjálfrar yfir örugg upprunaríki. Rauði kross Íslands, sem sinni réttargæslu hælisleitenda, viðurkenni ekki gildi listans sem grundvallar fyrir ákvörðun um veitingu hælis og tilvist listans geti ekki leyst Útlendingastofnun undan þeirri skyldu sinni að rannsaka aðstæður umsækjenda um hæli með fullnægjandi hætti. Þá leggi 3. gr. alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna bann við því að mismuna flóttamönnum eftir ættlandi. Séu umsóknir um hæli metnar eingöngu eftir heimalandi kæranda leiði það til ómálefnalegrar málsmeðferðar, enda sé einstaklingsbundið mat á aðstæðum hverju sinni kjarni flóttamannahugtaksins. Virða skuli grundvallarreglu þjóðaréttar um bann við endursendingum fólks þangað sem líf þess eða frelsi kunni að vera í hættu, sbr. 45. gr. útlendingalaga. Þá hafi Evrópska ráðið um málefni flóttamanna og útlaga (e. European Council on Refugees and Exiles) ítrekað beint þeim tilmælum til Evrópusambandsins að hverfa frá notkun lista yfir svokölluð örugg ríki.

Kærandi telji einnig að Útlendingastofnun hafi lagt rangar upplýsingar um málsatvik til grundvallar niðurstöðu sinni. Í viðtali hjá Útlendingastofnun, þann 28. júní 2016, hafi kærandi lýst yfir áhyggjum vegna túlks sem stofnunin hafi útvegað til að túlka viðtalið. Við yfirlestur hinnar kærðu ákvörðunar hafi komið í ljós að mikilvæg atriði hafi verið ranglega túlkuð og á þeirri röngu túlkun hafi verið byggt í ákvörðuninni. Kærandi hafi lýst málavöxtum þannig að [...] sé tengdur fjölskyldu fyrrum þingmanns [...] og vegna þessara tengsla njóti sá fyrrnefndi stuðnings og verndar áhrifamikilla aðila innan stjórnkerfisins. Túlkurinn hafi hins vegar túlkað orð hans ranglega á þá leið að sonur [...] sé giftur barnabarni [...] en niðurstaða Útlendingastofnunar að lokinni rannsókn hafi leitt í ljós að svo gæti ekki verið, enda sé þingmaðurinn látinn og skilji aðeins eftir sig tvo syni sem enn séu á barnsaldri. Sú túlkun hafi aftur á móti verið röng og hyggist kærunefndin leggja hina röngu túlkun til grundvallar í málinu óski kærandi þess að koma fyrir nefndina til að leiðrétta fyrrgreindan misskilning.

Í tölvupósti til nefndarinnar veitti kærandi þær skýringar á tengslum [...] við áhrifamikla aðila innan stjórnkerfisins að sonur hans sé giftur bróðurdóttur eða systurdóttur [...].

V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Lagarammi

Í máli þessu gilda ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993, ákvæði laga nr. 96/2002 um útlendinga, reglugerð nr. 53/2003 um útlendinga með áorðnum breytingum, stjórnarskrá lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 og mannréttindasáttmáli Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Jafnframt ber að líta til ákvæða alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna frá 1951, ásamt viðauka við samninginn frá 1967, og annarra alþjóðlegra skuldbindinga Íslands á sviði mannréttinda eftir því sem tilefni er til.

Auðkenni

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að þegar kærandi sótti um hæli á Íslandi hafi hann framvísað [...] vegabréfi. Telur kærunefndin því ljóst að kærandi sé [...] ríkisborgari.

Landaupplýsingar

Kærunefnd útlendingamála hefur lagt mat á aðstæður í [...] m.a. með hliðsjón af eftirfarandi skýrslum:

• [...]

Samkvæmt ofangreindum gögnum er [...] lýðræðisríki með rúmlega [...]íbúa. [...] Í ljósi þess má ætla að grundvallarmannréttindi séu almennt talin virt af yfirvöldum í landinu. [...].

Af fyrrgreindum gögnum má eigi að síður ráða að spilling sé mikið vandamál í [...], þar á meðal í löggæslu- og réttarkerfinu. Á undanförnum árum hafa [...] yfirvöld þó tekið mikilvæg skref í þá átt að auka vernd borgara sinna og uppræta spillingu innan lögreglunnar og réttarkerfisins. Heimildir benda jafnframt til þess að samkvæmt starfsvenju séu ásakanir gegn lögreglu rannsakaðar. Upplýsingar um tíðni [...] eru nokkuð breytilegar eftir heimildum en ljóst er að hún er almennt á miklu undanhaldi. Yfirvöld veita nú aukna vernd í [...] með tilkomu ýmissa stefnubreytinga í málaflokknum. Sérstök ákvæði hafa verið sett í refsilöggjöf landsins, sem refsa fyrir [...] og önnur brot tengd [...]. Þá fer tíðni [...] lækkandi og fjölskyldum sem lifa í einangrun vegna þeirra fer jafnframt fækkandi. Loks fylgja stjórnvöld málunum eftir með ákærumeðferð og aðstoð til handa fjölskyldum og þolendum [...].

Ákvæði 1. mgr. 44. gr. útlendingalaga

Til að teljast flóttamaður hér á landi þarf kærandi að sýna fram á að aðstæður hans séu slíkar að þær falli undir 1. mgr. 44. gr. útlendingalaga, sbr. flóttamannasamning Sameinuðu þjóðanna, eða 2. mgr. 44. gr. sömu laga. Krafa kæranda byggir á því að hann sæti hótunum um ofbeldi og líflát af hálfu aðila í nágrenni við heimili hans í [...].

Í 1. mgr. 44. gr. laga nr. 96/2002 um útlendinga, sem byggir á A-lið 1. gr. flóttamannasamningsins, segir:

Flóttamaður samkvæmt lögum þessum telst vera útlendingur sem er utan heimalands síns af ástæðuríkum ótta við að vera ofsóttur vegna kynþáttar, trúarbragða, þjóðernis, aðildar að tilteknum þjóðfélagshópi eða vegna stjórnmálaskoðana og getur ekki, eða vill ekki, vegna slíks ótta færa sér í nyt vernd þess lands; eða sá sem er ríkisfangslaus og er utan þess lands þar sem hann áður hafði reglulegt aðsetur vegna slíkra atburða og getur ekki, eða vill ekki, vegna slíks ótta hverfa aftur þangað, sbr. A-lið 1. gr. alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna frá 28. júlí 1951 og viðauka við samninginn frá 31. janúar 1967. Um skilyrði þess að teljast flóttamaður er frekar mælt í 44. gr. a.

Almennt ber að telja ótta kæranda ástæðuríkan ef hann getur á nægilega skýran hátt sýnt fram á að áframhaldandi dvöl í heimalandi sé honum óbærileg af ástæðum sem tilgreindar eru í ákvæðinu, eða yrði óbærileg af sömu ástæðum ef hann sneri aftur. Þessi sjónarmið þurfa jafnframt ekki endilega að byggjast á persónulegri reynslu kæranda, heldur geta ofsóknir sem vinir hans eða ættingjar eða aðrir sem tilheyra sama þjóðfélagshópi hafa orðið fyrir, gefið til kynna að ótti hans við að verða fyrr eða síðar fórnarlamb ofsókna sé ástæðuríkur.

Í 44. gr. a útlendingalaga eru sett fram viðmið um það hvað felist í hugtakinu ofsóknir, á hvaða grundvelli ofsóknir geta byggt og hvaða aðilar geta verið valdir að þeim. Í 1. mgr. ákvæðisins segir:

Til þess að um sé að ræða ofsóknir skv. 1. mgr. 44. gr. verður að vera um að ræða athafnir sem í eðli sínu, eða vegna þess að þær eru endurteknar, fela í sér alvarleg brot á grundvallarmannréttindum, einkum ófrávíkjanlegum grundvallarmannréttindum á borð við réttinn til lífs og bann við pyndingum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu, bann við þrældómi og þrælkun og bann við refsingum án laga. Sama á við um samansafn athafna, þ.m.t. ólögmæta mismunun, sem hafa eða geta haft sömu eða sambærileg áhrif á einstakling.

Í 3. mgr. 44. gr. a eru taldir upp þeir aðilar sem geta verið valdir að ofsóknum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð. Þar segir að:

Þeir sem geta verið valdir að ofsóknum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eru:

a. ríkið,

b. hópar eða samtök sem stjórna ríkinu eða verulegum hluta landsvæðis þess, og

c. aðrir aðilar, sem ekki fara með ríkisvald, ef sýnt er fram á að ríkið eða hópar eða samtök skv. b-lið þessarar málsgreinar, þar með talið alþjóðastofnanir, geti ekki eða vilji ekki veita vernd gegn ofsóknum eða meðferð sem fellur undir 2. mgr. 44. gr., m.a. með því að ákæra og refsa fyrir athafnir sem fela í sér ofsóknir.

Þótt fallist sé á að einstaklingur í þessari aðstöðu skuli njóta vafans upp að ákveðnu marki, verður kærandi a.m.k. að sýna fram á að líkur séu á að hans bíði ofsóknir í heimalandi. Samkvæmt meginreglum um túlkun flóttamannahugtaksins sem fram koma í handbók Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna, er m.a. miðað við það að viðkomandi þurfi almennt að sýna fram á að gildar ástæður liggi til grundvallar ótta við ofsóknir og að hugarástand flóttamannsins skipti ekki eitt máli heldur verði yfirlýsing hans einnig að fá stuðning í hlutlægum og staðreynanlegum aðstæðum (Handbók um réttarstöðu flóttamanna. Um málsmeðferð og skilyrði samkvæmt flóttamannasamningnum frá 1951 og bókun frá 1967 um réttarstöðu flóttamanna (Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna, Reykjavík 2008)).

Samkvæmt gögnum málsins kveðst kærandi vera á flótta undan aðila sem eigi í deilum við fjölskyldu hans og hóti honum ofbeldi og lífláti. Telji kærandi jafnframt að yfirvöld í [...] vilji hvorki né geti veitt honum nauðsynlega vernd gegn fyrrgreindum hótunum vegna tengsla fyrrgreinds aðila við yfirvöld en í því sambandi hefur kærunefnd lagt til grundvallar þau tengsl sem kærandi hefur lýst fyrir nefndinni.

Kærandi hefur ekki borið fyrir sig að hafa sætt ofsóknum eða að hann óttist ofsóknir af hálfu [...]yfirvalda eða aðila tengdum þeim, né heldur hafa gögn málsins leitt það í ljós. Þá hafa engin gögn verið lögð fram til stuðnings þeirri fullyrðingu kæranda að honum sé ómögulegt að leita til lögreglu vegna aðstæðna sinna. Að mati kærunefndar hefur ekki verið sýnt fram á að [...] stjórnvöld skorti vilja eða getu til að veita kæranda vernd gegn þeim hótunum sem hann nefnir, m.a. með því að ákæra eða refsa fyrir þær athafnir sem fælu í sér ofsóknir. Það er því mat kærunefndar að kærandi hafi raunhæfan möguleika á að leita ásjár stjórnvalda í heimaríki sínu. Þá bendir frásögn kæranda til þess að deila sú sem kærandi kveðst eiga í sé staðbundin og því er það mat kærunefndar að kærandi geti flutt til annars svæðis innan [...] telji hann þess þörf, en almennt ferðafrelsi gildir að [...] lögum og hafa stjórnvöld almennt virt þann rétt. Þá bendir ekkert til þess að hótanir þær sem kærandi sætir tengist á nokkurn hátt kynþætti hans, trúarbrögðum eða þjóðerni, aðild hans að tilteknum þjóðfélagshópi eða stjórnmálaskoðunum hans, en ekkert í málinu bendir til þess að hann eða hans fjölskylda séu fórnarlömb [...]. Að öllu framangreindu virtu telur kærunefnd því ljóst að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. mgr. 44. gr. útlendingalaga fyrir veitingu stöðu flóttamanns.

Ákvæði 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga

Í 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga er kveðið á um að flóttamaður samkvæmt lögunum teljist einnig útlendingur sem telst ekki flóttamaður samkvæmt ákvæði A-liðar 1. gr. alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna ef raunhæf ástæða er til að ætla að hann eigi á hættu að sæta dauðarefsingu, pyndingum eða annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu verði hann sendur aftur til heimalandsins.

Við mat á því hvort aðstæður kæranda séu slíkar að þær eigi undir 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga ber að líta til 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Mannréttindadómstóll Evrópu hefur fjallað um það mat sem þarf að fara fram þegar metið er hvort kærandi sé í raunverulegri hættu á að verða fyrir meðferð sem fellur undir 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu um bann við pyndingum og ómannlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu. Samkvæmt dómstólnum getur 3. gr. sáttmálans átt við þegar hættan stafar frá einstaklingum eða hópi fólks sem ekki eru fulltrúar yfirvalda. Kærandi verður þó að geta sýnt fram á að gildar ástæður séu til að ætla að um raunverulega hættu sé að ræða og að stjórnvöld í ríkinu séu ekki í stakk búin til að veita viðeigandi vernd. Ekki er nóg að aðeins sé um að ræða möguleika á illri meðferð og frásögn kæranda verður að fá stuðning í öðrum gögnum, sbr. t.d. úrlausn Mannréttindadómstóls Evrópu í máli N.M. og M.M. gegn Bretlandi (mál nr. 38851/09 og 39128/09) frá 25. janúar 2011.

Kærandi kveðst hafa orðið fyrir hótunum af hálfu aðila sem eigi í deilum við fjölskyldu hans. Í þeim gögnum sem kærunefndin hefur yfirfarið kemur fram að stjórnvöld í [...] vinni að því að bæta réttarkerfi landsins og frelsi og öryggi almennings. Þó að enn sé þörf á frekari umbótum hefur allnokkur árangur náðst síðustu ár. Það er því mat kærunefndar að þótt kærandi eigi á hættu að sæta ofbeldi í heimalandi sínu, af hálfu þess aðila sem hann hefur nefnt, þá hafi hann raunhæfan möguleika á að leita ásjár þarlendra yfirvalda. Styðja heimildir ekki þá staðhæfingu kæranda að [...] yfirvöld skorti vilja eða getu til að veita kæranda viðeigandi vernd, óski hann eftir henni.

Í ljósi þess sem að framan er rakið og þeirra gagna sem fyrir liggja um [...] telur kærunefndin að aðstæður kæranda í heimalandi hans séu ekki með þeim hætti að þær falli undir ákvæði 2. mgr. 44. gr. laganna. Þá telur kærunefndin ekkert fram komið sem bendir til þess að hætt sé við því að kærandi sæti ómannúðlegri og/eða vanvirðandi meðferð við heimkomuna, sbr. 2. mgr. 44. gr. og 1. mgr. 45 gr. útlendingalaga.

Ákvæði 12. gr. f útlendingalaga

Samkvæmt 12. gr. f er heimilt að veita útlendingi dvalarleyfi, þótt skilyrðum þess sé annars ekki fullnægt, ef rík mannúðarsjónarmið standa til þess eða vegna sérstakra tengsla útlendingsins við landið. Í 2. mgr. ákvæðisins kemur fram að veita má dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða ef útlendingur getur sýnt fram á ríka þörf á vernd, t.d. af heilbrigðisástæðum, eða vegna erfiðra félagslegra aðstæðna viðkomandi eða erfiðra almennra aðstæðna í heimaríki eða í landi sem honum yrði vísað til eða vegna annarra atvika sem ekki má með réttu gera honum að bera ábyrgð á. Sérstaklega skal taka tillit til þess ef um barn er að ræða og skal það sem barni er fyrir bestu haft að leiðarljósi við ákvörðun. Kærunefnd telur með vísan til orðalags ákvæðisins um „rík mannúðarsjónarmið“ og „ríka þörf á vernd“ auk lögskýringargagna sem fylgdu greininni, að dvalarleyfi á grundvelli 2. mgr. 12. gr. f útlendingalaga verði ekki veitt nema aðstæður, bæði almennar og sérstakar m.t.t. heilsufars og félagslegra þátta, auk atvika sem þar er vísað til, nái ákveðnu alvarleikastigi þegar málið er virt í heild.

Í skýringum með 2. gr. laga nr. 115/2010, sem breytti ákvæði 12. gr. f útlendingalaga, er fjallað um þörf útlendings á vernd vegna mjög íþyngjandi félagslegra aðstæðna í heimalandi. Í dæmaskyni eru nefndar aðstæður kvenna sem sætt hafa kynferðislegu ofbeldi eða sem aðhyllast ekki hefðbundin kynhlutverk í heimaríki þeirra og af þessum sökum eigi þær á hættu útskúfun eða ofbeldi við endurkomu. Kærandi hefur borið því við að hann sé í hættu og að lögreglan í [...] geti ekki aðstoðað hann. Þó að kærandi verði fyrir áreiti og hótunum af hálfu þriðja aðila styðja þau gögn sem kærunefnd hefur yfirfarið ekki við þá staðhæfingu kæranda að hann geti ekki leitað til lögreglu og fengið viðeigandi vernd. Kærunefnd telur því að aðstæður kæranda við endurkomu til heimalands séu ekki slíkar að 12. gr. f útlendingalaga eigi við.

Kærunefndin hefur þegar komist að þeirri niðurstöðu að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. eða 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga og teljist því ekki flóttamaður. Þegar upplýsingar um heimaland kæranda og gögn málsins eru virt í heild er það niðurstaða kærunefndar að kærandi hafi heldur ekki sýnt fram á ríka þörf á vernd líkt og kveðið er á um í 12. gr. f útlendingalaga. Því er fallist á það með Útlendingastofnun að aðstæður kæranda í [...] séu ekki með þeim hætti að veita beri kæranda dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 12. gr. f útlendingalaga.

Jafnframt telur kærunefndin kæranda ekki uppfylla skilyrði 12. gr. f útlendingalaga um sérstök tengsl við landið. Líkt og fram kemur í gögnum málsins hefur kærandi aðeins dvalið á Íslandi í tengslum við hælisumsókn sína og þá aðeins í skamman tíma.

Rannsókn Útlendingastofnunar

Líkt og áður segir mótmælir kærandi því að listi Útlendingastofnunar um örugg upprunaríki hafi verið lagður til grundvallar ákvörðun stofnunarinnar í máli hans, enda geti notkun slíks lista leitt til ónógrar rannsóknar og mismununar á grundvelli ættlands. Kærandi heldur því fram að Rauði kross Íslands viðurkenni ekki „gildi listans sem grundvallar fyrir ákvörðun um veitingu hælis.“ Þá hafi Útlendingastofnun enn fremur byggt niðurstöðu sína í máli kæranda á röngum upplýsingum um málsatvik. Í viðtali hjá stofnuninni þann 28. júní 2016 hafi mikilvæg atriði verið túlkuð á rangan veg, nánar tiltekið að því er varðaði eðli tengsla tiltekins aðila við [...] yfirvöld.

Í 3. mgr. 50. gr. d útlendingalaga, sbr. breytingarlög nr. 64/2014, segir að í málum sem greini í b-lið 1. mgr. sömu greinar sé Útlendingastofnun heimilt að styðjast við lista yfir ríki sem almennt séu álitin örugg upprunaríki. Þá sé stofnuninni enn fremur skylt að halda með skipulegum hætti utan um slíkan lista og hann skuli uppfærður reglulega og birtur á vef Útlendingastofnunar. Í greinargerð með frumvarpi því sem færði 3. mgr. 50. gr. d útlendingalaga í núverandi horf er vísað til þess að notkun slíkra lista tíðkist víða í nágrannaríkjum Íslands, til að mynda í Noregi og Danmörku. Lagaheimild stofnunarinnar til að styðjast við lista um örugg upprunaríki við mat á því hvort umsókn sé bersýnilega tilhæfulaus er því skýr. Ekki verður séð að sú lagaheimild sé háð viðurkenningu Rauða kross Íslands. Þá hefur ekki verið sýnt fram á að vera [...] á þeim lista eða notkun stofnunarinnar á listanum við töku ákvörðunar sinnar hafi verið í ósamræmi við lagaákvæðin um listann eða gildi hans.

Kærunefnd tekur þó undir með kæranda að ákvæði þetta leysi yfirvöld ekki undan þeirri skyldu sinni að rannsaka málið nægilega vel til hægt sé að taka rétta ákvörðun. Við töku ákvörðunar í máli kæranda hjá Útlendingastofnun byggði stofnunin niðurstöðu sína á gögnum sem aflað var við rekstur málsins svo og skýrslum opinberra stofnana. Kærunefnd útlendingamála hefur farið yfir þau gögn og komist að sömu niðurstöðu og Útlendingastofnun. Kærunefnd fær ekki séð að skort hafi á rannsókn málsins hjá Útlendingastofnun og getur því ekki fallist á það með kæranda að stofnunin hafi brugðist rannsóknarskyldu sinni skv. 10. gr. stjórnsýslulaga og 3. mgr. 50. gr. útlendingalaga. Að öllu framangreindu virtu verður því ekki fallist á það með kæranda að ákvörðun Útlendingastofnunar sé haldin annmarka að þessu leyti.

Með tölvupósti, dags. 24. október 2016, var kæranda gefinn kostur á að skila viðbótargreinargerð til að koma á framfæri frekari skýringum vegna atriða sem höfðu, að sögn kæranda, verið ranglega túlkuð í viðtali hjá Útlendingastofnun þann 28. júní 2016. Í svari frá talsmanni kæranda, dags. 2. nóvember s.á., kom fram að kærandi hafi skýrt tengsl [...] við áhrifamikla aðila innan stjórnkerfisins með þeim hætti að sonur hans sé giftur eða í sambandi með bróður- eða systurdóttur fyrrum ráðherra, [...], en ekki barnabarni hans. Eins og að framan greinir hefur sú frásögn kæranda verið lögð til grundvallar í máli þessu og kærunefnd komist að niðurstöðu um að fyrrgreind tengsl komi ekki í veg fyrir að kærandi geti leitað verndar lögreglu í heimalandi sínu vegna aðstæðna sinna.

Í greinargerð kæranda kemur fram að hann hafi lýst yfir áhyggjum vegna túlks í viðtali hjá Útlendingastofnun þann 28. júní síðastliðinn. Þær athugasemdir kæranda koma ekki fram í fyrrgreindu viðtali, sem er undirritað bæði af honum og talsmanni hans. Samkvæmt greinargerð kæranda hafi þeir annmarkar sem kærandi telur vera á túlkuninni fyrst komið í ljós við yfirlestur hinnar kærðu ákvörðunar. Kærunefnd hefur komist að sömu niðurstöðu og Útlendingastofnun og er því ljóst að þeir annmarkar sem kærandi kveður vera á túlkun í viðtali hjá stofnuninni hafi ekki haft áhrif á niðurstöðuna í máli kæranda. Er það því mat kærunefndar að ekki sé um að ræða slíkan ágalla að hann leiði til þess að fella beri hina kærðu ákvörðun úr gildi.

Samantekt

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið og forsendna hinnar kærðu ákvörðunar þykir rétt að staðfesta ákvörðun Útlendingastofnunar.

Athygli kæranda er vakin á því að skv. 6. mgr. 33. gr. útlendingalaga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum frá birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá því að beiðni um það er synjað. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ákvörðunarinnar ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því ákvörðun var tekin.

Úrskurðarorð

Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest.

The decision of the Directorate of Immigration is affirmed.

Hjörtur Bragi Sverrisson, formaður

Anna Tryggvadóttir Pétur Dam Leifsson