Mál nr. 260/2017

Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 260/2017

Miðvikudaginn 13. desember 2017

A

gegn

Tryggingastofnun ríkisins

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Rakel Þorsteinsdóttir lögfræðingur, Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur og Ásmundur Helgason lögfræðingur.

Með rafrænni kæru, móttekinni 13. júlí 2017, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála synjun Tryggingastofnunar ríkisins frá 18. maí 2017 á umsókn kæranda um milligöngu um greiðslur framlags vegna tannréttinga.

I. Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti um milligöngu framlags vegna tannréttinga dóttur sinnar, sem er fædd í X 1998, frá Tryggingastofnun ríkisins með umsókn móttekinni hjá stofnuninni 15. maí 2017. Með bréfi stofnunarinnar, dags. 18. maí 2017, var umsókninni synjað. Í bréfinu segir að samkvæmt 4. mgr. 63. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar sé milligangan ekki heimil lengra aftur í tímann en tólf mánuði, talið frá byrjun þess mánaðar sem umsókn og meðlagsákvörðun berst stofnuninni. Þar sem öll nauðsynleg gögn hafi legið fyrir 15. maí 2017 og dóttir kærandi hafi verið orðin 18 ára X 2016 hafi umsókninni verið synjað.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 13. júlí 2017. Með bréfi, dags. 17. júlí 2017, óskaði úrskurðarnefnd eftir greinargerð Tryggingastofnunar ríkisins ásamt gögnum málsins. Greinargerð Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 21. júlí 2017, barst úrskurðarnefnd 15. ágúst 2017 og var hún send kæranda til kynningar með bréfi nefndarinnar, dags. 15. ágúst 2017. Viðbótargögn bárust frá kæranda 31. ágúst 2017 og voru þau send Tryggingastofnun ríkisins með bréfi úrskurðarnefndar, dagsettu sama dag. Athugasemdir bárust ekki.

II. Sjónarmið kæranda

Kærandi gerir kröfu um að „þar sem hún hafi greitt alla reikninga að Velferðarráðuneytið úrskurði og gefi Tryggingastofnun ríkisins heimild til að borga“.

Í kæru segir að tannréttingar hafi byrjað á árinu 2013 og lokið í X 2015. Kærandi telji að frá upphafi hafi verið 100% brotið á barninu. Á 30 ára starfsferli tannlæknisins hafi hann aldrei orðið vitni að endalausum synjunum á greiðsluhluta ríkisins þar sem faðir sé „100% óreglupési“ og aldrei staðið sína ábyrgð gagnvart barni sínu af neinum toga. Reikningar hafi velkst í kerfinu allt of lengi þar sem Tryggingastofnun ríkisins telji sig ekki hafa lagalega heimild vegna aldurs barns.

III. Sjónarmið Tryggingastofnunar ríkisins

Í greinargerð Tryggingastofnunar ríkisins segir að kæranda hafi verið synjað um milligöngu á greiðslu sérstaks framlags vegna tannréttinga dóttur sinnar þar sem dóttirin hafi orðið 19 ára í X 2017, en einungis sé heimilt að greiða sérstakt framlag 12 mánuði aftur í tímann og til 18 ára aldurs barns.

Samkvæmt 67. gr. barnalaga nr. 76/2003 sé Tryggingastofnun ríkisins skylt að greiða rétthafa greiðslna samkvæmt IV. og IX. kafla, sem búsettur sé hér á landi, samkvæmt dómi, dómsátt, úrskurði sýslumanns eða samningi staðfestum af honum, þó innan marka sem lög um almannatryggingar setji.

Í 1. mgr. 63. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar segi að hver sá sem fái úrskurð stjórnvalds um meðlag með barni sem hann hafi á framfæri sínu, eða um aðrar greiðslur samkvæmt IX. kafla barnalaga, geti snúið sér til Tryggingastofnunar ríkisins og fengið fyrirframgreiðslu meðlags eða annarra framfærsluframlaga samkvæmt úrskurðinum. Sama skuli gilda þegar lagt sé fram staðfest samkomulag um meðlagsgreiðslur og aðrar greiðslur samkvæmt IX. kafla barnalaga. Fyrirframgreiðsla meðlags frá Tryggingastofnun skuli ávallt vera innan þeirra marka sem 20. gr. laganna setji um fjárhæð greiðslna og aldur barna. Í 20. gr. laganna segi að greiða skuli með börnum yngri en 18 ára.

Þá segi í 4. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar að heimilt sé að greiða meðlag/sérstakt framlag í allt að 12 mánuði aftur í tímann.

Málavextir séu þeir að með umsókn móttekinni hjá Tryggingastofnun 15. maí 2017 hafi kærandi sótt um greiðslu sérstaks framlags vegna tannréttinga dóttur sinnar sem sé fædd á árinu 1998. Einnig hafi borist úrskurður innanríkisráðuneytisins, dags. 6. mars 2017, þar sem fram hafi komið að barnsfaðir kæranda skuli greiða henni 99.545 kr. vegna tannréttinga dóttur þeirra.

Þar sem stúlkan hafi orðið 19 ára í X 2017 og með vísan til framangreinds um að Tryggingastofnun greiði einungis meðlag/sérstakt framlag fram að 18 ára aldri barns og hafi einungis heimild til að greiða 12 mánuði aftur í tímann, hafi stofnunin ekki heimild til að greiða umrætt sérstakt framlag vegna tannréttinga sem sótt hafi verið um 15. maí 2017. Því hafi umsókninni verið synjað.

Þá megi benda á að félags- og tryggingamálaráðuneytið hafi staðfest í úrskurði sínum, dags. 25. maí 2009, synjun á greiðslu sérstaks framlags vegna tannréttinga þar sem viðkomandi hafi sótt um þegar dóttir hennar hafi verið orðin 21 árs.

Að gefnu tilefni beri að taka fram að ákvörðun Tryggingastofnunar hafi engin áhrif á skyldu barnsföður kæranda samkvæmt úrskurði innanríkisráðuneytisins til að greiða kæranda sérstakt framlag vegna tannréttinga fyrir dóttur þeirra. Kærandi geti því sótt þær greiðslur samkvæmt almennum reglum úr hendi barnsföður síns.

IV. Niðurstaða

Mál þetta varðar synjun Tryggingastofnunar ríkisins á umsókn kæranda um milligöngu um greiðslu framlags vegna tannréttinga dóttur hennar.

Í 1. mgr. 60. gr. barnalaga nr. 76/2003, sem er að finna í IX. kafla laganna, er kveðið á um að heimilt sé að úrskurða þann sem sé meðlagsskyldur til að inna af hendi sérstakt framlag vegna útgjalda, meðal annars vegna tannréttinga. Þá segir í 1. mgr. 61. gr. laganna að framfærsluskyldu ljúki er barn verði 18 ára. Í 67. gr. barnalaga er kveðið á um skyldu Tryggingastofnunar til að greiða rétthafa greiðslna samkvæmt IV. og IX. kafla laganna, sem búsettur sé hér á landi, samkvæmt dómi, dómsátt, úrskurði sýslumanns eða samningi staðfestum af honum, þó innan þeirra marka sem lög nr. 100/2007 um almannatryggingar setji.

Ákvæði 1. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar hljóðar svo:

„Hver sá sem fær úrskurð stjórnvalds um meðlag með barni sem hann hefur á framfæri sínu, eða um aðrar greiðslur skv. IX. kafla barnalaga, nr. 76/2003, getur snúið sér til Tryggingastofnunar ríkisins og fengið fyrirframgreiðslu meðlags eða annarra framfærsluframlaga samkvæmt úrskurðinum. Sama skal gilda þegar lagt er fram staðfest samkomulag um meðlagsgreiðslur og aðrar greiðslur skv. IX. kafla barnalaga.“

Samkvæmt 4. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar er Tryggingastofnun heimilt að greiða meðlag aftur í tímann allt að 12 mánuði, talið frá byrjun þess mánaðar sem stjórnvaldsúrskurður, staðfestur samningur eða vottorð sýslumanns um að hann hafi veitt viðtöku ósk móður um öflun faðernisviðurkenningar berst stofnuninni. Þá segir í 3. málsl. 1. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar að fyrirframgreiðsla meðlags frá Tryggingastofnun ríkisins skuli ávallt vera innan þeirra marka sem 20. gr. laga þessara setji um fjárhæð greiðslna og aldur barna. Samkvæmt síðastnefnda ákvæðinu er aldursviðmiðið 18 ár.

Af 1. málsl. 1. mgr. 63. gr. laga um almannatrygginga má ráða að einstaklingur, sem hefur fengið úrskurð um meðlag eða sérstakt framlag vegna útgjalda geti fengið greiðslur frá Tryggingastofnun samkvæmt úrskurðinum. Í 3. málsl. 1. mgr. 63. gr. og 4. mgr. 63. gr. er fjallað um nánari skilyrði meðlagsgreiðslna. Úrskurðarnefnd velferðarmála telur að sömu skilyrði eigi við um sérstakt framlag vegna útgjalda eftir því sem við á, enda er það af sama meiði og meðlag þar sem þessi framlög eiga rætur að rekja til framfærsluskyldu foreldra með barni og einungis meðlagsskyldur aðili verður krafinn um þau, sbr. 60. barnalaga. Þá er það eitt að skilyrðum fyrir greiðslu sérstaks framlags að útgjöldin falli til fyrir 18 ára aldur barns, sbr. 61. gr. barnalaga. Að því virtu fær úrskurðarnefnd ráðið að heimilt sé að hafa milligöngu um greiðslu sérstaks framlags vegna tannréttinga barna fram til 18 ára aldurs þeirra, sbr. 3. málsl. 1. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar og einnig 20. gr. sömu laga. Þá er heimilt að hafa milligöngu um greiðslu sérstaks framlags tólf mánuði aftur í tímann frá því að meðlagsákvörðun barst stofnuninni, sbr. 4. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar.

Samkvæmt úrskurði sýslumanns, dags. 29. júlí 2016, var beiðni kæranda synjað um að viðurkennt yrði að barnsföður hennar, sem bar meðlagsskyldu, skyldi greiða sérstakt framlag vegna tannréttinga dóttur þeirra sem er fædd X 1998. Þann úrskurð kærði kærandi til innanríkisráðuneytis sem komst að andstæðri niðurstöðu með úrskurði, dags. 9. mars 2017, og ber barnsföður kæranda því að greiða framlag að fjárhæð 99.545 kr. vegna tannréttinganna. Kærandi óskaði eftir milligöngu Tryggingastofnunar um greiðslu sérstaks framlags á grundvelli úrskurðar innanríkisráðuneytisins og barst stofnuninni rafræn umsókn kæranda þar um 15. maí 2017 en úrskurðurinn barst 6. apríl 2017.

Dóttir kæranda varð 18 ára X 2016. Það voru því liðnir meira en 12 mánuðir frá því tímamarki þegar úrskurður innanríkisráðuneytisins barst stofnuninni. Í ljósi þess er Tryggingastofnun ekki heimilt að hafa milligöngu um greiðslu sérstaks framlags vegna tannréttinga til kæranda, sbr. 4. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar.

Með hliðsjón af framangreindu er það niðurstaða úrskurðarnefndar velferðarmála að staðfesta synjun Tryggingastofnunar ríkisins um milligöngu greiðslu framlags vegna tannréttinga dóttur kæranda.

Úrskurðarnefndin telur rétt að benda kæranda á að hún geti sótt greiðslu framlagsins úr hendi barnsföður síns samkvæmt almennum reglum kröfuréttar. Samkvæmt 66. gr. barnalaga má gera fjárnám fyrir sérstöku framlagi vegna útgjalda á grundvelli dóms, dómsáttar eða úrskurðar. Kæranda er því bent á að hún geti leitað til sýslumanns með kröfu sína.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins um að synja A, um milligöngu um greiðslu framlags vegna tannréttinga, er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Rakel Þorsteinsdóttir