Mál nr. 451/2017
Úrskurðarnefnd velferðarmála
Mál nr. 451/2017
Miðvikudaginn 13. desember 2017
A
gegn
Tryggingastofnun ríkisins
Ú R S K U R Ð U R
Mál þetta úrskurða Rakel Þorsteinsdóttir lögfræðingur, Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur og Ásmundur Helgason lögfræðingur.
Með kæru, dags. 16. október 2017, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins frá 2. ágúst 2017 um synjun á greiðslum vegna örorku.
I. Málsatvik og málsmeðferð
Kærandi sótti um örorkulífeyri og tengdar greiðslur frá Tryggingastofnun ríkisins. Með ákvörðun, dags. 28. júlí 2017, féllst stofnunin á að kærandi uppfyllti skilyrði staðals um örorku. Með bréfi Tryggingastofnunar, dags. 2. ágúst 2017, var kæranda synjað um örorkulífeyrisgreiðslur á þeim grundvelli að samkvæmt 18. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar þurfi umsækjendur sem komi frá löndum utan EES-svæðisins að hafa búið á Íslandi í 3 ár ef starfsorka hafi verið skert við komu til landsins. Fram kemur að samkvæmt þjóðskrá hafi hún verið skráð á Íslandi frá X 2017 og upplýsingar í innsendu læknisvottorði staðfesti að veikindi hafi verið til staðar fyrir flutning til landsins.
Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 1. desember 2017. Með kæru bárust útskýringar á þeim drætti sem hafi orðið á að kæra framangreinda ákvörðun.
II. Sjónarmið kæranda
Kærandi gerir ekki formlegar kröfur í málinu en ráða má af kæru að hún óski þess að Tryggingastofnun ríkisins greiði henni örorkulífeyrisgreiðslur.
Í kæru segir að kærandi hafi fengið aðstoð við að sækja um örorkumat vegna veikinda sem hafi greinst að fullu þegar hún hafi flutt til Íslands. Kærandi hafi flutt lögheimili sitt X 2017 en hafði áður búið í B frá árinu X. Örorkumati hafi verið hafnað á þeim forsendum að hún hafi verið veik þegar hún hafi komið til landsins.
Kærandi hafi frá fæðingu búið til skiptis á Íslandi og í B. Frá 18 ára aldri hafi hún búið í um X ár á Íslandi og hafi greitt viðeigandi gjöld á þeim tíma.
Farið sé fram á endurskoðun með tilliti til þeirra ára sem að kærandi hafi verið búsett á Íslandi áður. Einnig með tilliti til þess að B 2017 hafi verið staðfest að hún uppfylli hæsta örorkustig. Í framhaldi af þeirri samþykkt hafi kærandi fengið synjun á lífeyrisgreiðslum sem sé í andstöðu við fyrri niðurstöðu.
Úrskurðarnefnd velferðarmála barst tölvupóstur 1. desember 2017 frá C, félagsráðgjafa á Sjúkrahúsinu á D, þar sem fram komi að kærð ákvörðun hafi legið fyrir 2. ágúst 2017 en hafi ekki borist kæranda bréflega. Um miðjan október 2017 hafi kærandi leitað eftir aðstoð hennar til að kæra ákvörðun Tryggingastofnunar og hafi hún þá undirritað kæru til úrskurðarnefndar velferðarmála. Þá segir að dregist hafi að senda kæruna til úrskurðarnefndar vegna leitar að frekari rökstuðningi fyrir kærunni, í von um að það komi ekki að sök.
III. Niðurstaða
Kærð er ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 2. ágúst 2017, þar sem kæranda var synjað um örorkulífeyrisgreiðslur.
Samkvæmt 2. mgr. 13. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar, með síðari breytingu, sbr. 5. gr. laga nr. 85/2015 um úrskurðarnefnd velferðarmála, skal kæra til úrskurðarnefndar vera skrifleg og skal hún borin fram innan þriggja mánaða frá því að aðila var tilkynnt um ákvörðun.
Samkvæmt gögnum málsins liðu tæpir fjórir mánuðir frá því að kæranda var tilkynnt um hina kærðu ákvörðun með bréfi Tryggingastofnunar, dags. 2. ágúst 2017, þar til hún barst úrskurðarnefnd velferðarmála 1. desember 2017. Kærufrestur samkvæmt 2. mgr. 13. gr. laga um almannatryggingar var því liðinn þegar kæra barst nefndinni.
Í 5. mgr. 7. gr. laga um úrskurðarnefnd velferðarmála er vísað til þess að um málsmeðferð, sem ekki er kveðið á um í lögunum, fari samkvæmt ákvæðum stjórnsýslulaga og ákvæðum laga sem málskotsréttur til nefndarinnar byggist á hverju sinni.
Í 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 segir:
„Hafi kæra borist að liðnum kærufresti skal vísa henni frá nema:
1. afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr, eða
2. veigamiklar ástæður mæla með því að kæran verði tekin til meðferðar.
Kæru skal þó ekki sinnt ef meira en ár er liðið frá því að ákvörðun var tilkynnt aðila.“
Með vísan til þessa er nauðsynlegt að taka til skoðunar hvort fyrir hendi séu atriði sem hafa þýðingu við mat á því hvort afsakanlegt verði talið að kæran hafi borist að liðnum kærufresti eða hvort veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar, sbr. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga, en ákvæðið mælir fyrir um skyldubundið mat stjórnvalds á því hvort atvik séu með þeim hætti að rétt sé að taka stjórnsýslukæru til efnislegrar meðferðar, þrátt fyrir að lögbundinn kærufrestur sé liðinn.
Fyrir liggur að í hinni kærðu ákvörðun Tryggingastofnunar frá 2. ágúst 2017 var kæranda leiðbeint um kæruheimild til úrskurðarnefndar velferðarmála og um tímalengd kærufrests. Af bréfinu verður ráðið að það hafi verið sent á lögheimili kæranda. Úrskurðarnefndinni barst tölvubréf frá C, félagsráðgjafa á Sjúkrahúsinu á D, 1. desember 2017 þar sem fram kemur að kærandi hafi leitað aðstoðar hjá henni í október 2017 vegna ákvörðunar Tryggingastofnunar. Þar sem hún hafi verið að leita að frekari rökstuðningi fyrir kæru til úrskurðarnefndar velferðarmála hafi dregist að senda kæruna til nefndarinnar. Þá segir að vonandi komi þessi seinkun ekki að sök.
Að mati úrskurðarnefndar velferðarmála er dráttur félagsráðgjafa við að afla frekari gagna vegna kæru og senda til úrskurðarnefndarinnar ekki þess eðlis að afsakanlegt verði talið að kæra hafi borist að liðnum kærufresti. Þá verður ekki heldur séð að veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar.
Með hliðsjón af framangreindu er kærunni vísað frá úrskurðarnefnd velferðarmála, sbr. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.
Ú R S K U R Ð A R O R Ð
Kæru A, er vísað frá úrskurðarnefnd velferðarmála.
F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála
Rakel Þorsteinsdóttir