Sérstakt framlag

Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 136/2018

Miðvikudaginn 6. júní 2018

A

gegn

Tryggingastofnun ríkisins

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Rakel Þorsteinsdóttir lögfræðingur, Eggert Óskarsson lögfræðingur og Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur.

Með kæru, dags. 4. apríl 2018, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála synjun Tryggingastofnunar ríkisins frá 1. mars 2018 á umsókn kæranda um milligöngu um greiðslur sérstaks framlags vegna tannréttinga.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti um milligöngu sérstaks framlags vegna tannréttinga dóttur sinnar frá Tryggingastofnun ríkisins með umsókn, móttekinni af stofnuninni 13. febrúar 2018. Með bréfi Tryggingastofnunar, dags. 1. mars 2018, var umsókninni synjað. Í bréfinu segir að samkvæmt 4. mgr. 63. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar sé milliganga ekki heimil lengra aftur í tímann en tólf mánuði, talið frá byrjun þess mánaðar sem umsókn/beiðni og meðlagsákvörðun berst stofnuninni. Þá sé einungis heimilt að greiða meðlag og sérstakt framlag til 18 ára aldurs barns, sbr. 1. mgr. 63. gr. og 20. gr. laganna. Þar sem gögnin hafi ekki legið fyrir fyrr en 16. febrúar 2018 hefði einungis verið hægt að afgreiða greiðslur frá 1. mars 2017 en á þeim tíma hafi dóttir kæranda verið orðin 18 ára og því ekki verið heimilt að greiða.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 11. apríl 2018. Með bréfi, dags. 12. apríl 2018, óskaði úrskurðarnefnd eftir greinargerð Tryggingastofnunar ríkisins ásamt gögnum málsins. Með bréfi, dags. 25. apríl 2018, barst greinargerð Tryggingastofnunar ríkisins og var hún kynnt kæranda með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 25. apríl 2018. Athugasemdir bárust ekki.   

II.  Sjónarmið kæranda

Kærandi gerir ekki formlegar kröfur í málinu en ráða má af kæru að hann fari fram á að ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins verði felld úr gildi og að fallist verið á greiðslu sérstaks framlags vegna tannréttinga dóttur hans.

Í kæru kemur fram að dóttir kæranda hafi byrjað í tannréttingum í X. Þá um haustið hafi hann sent sýslumanni B alla reikninga þessu tengt ásamt beiðni um að móðir hennar tæki þátt í kostnaðinum til helminga á við hann. Þrátt fyrir ítrekaðar heimsóknir á skrifstofu sýslumanns hafi ekkert gerst í málinu. Vorið 2016 hafi fulltrúi sýslumanns upplýst hann um að umsókn hans væri týnd. Þá hafi honum verið tjáð að það væri óskiljanlegt hvernig það hefði getað gerst en að fulltrúinn hafi munað eftir að hafa tekið við umsókninni. Fulltrúi sýslumanns hafi tjáð kæranda að hann skyldi gera nýja umsókn þegar tannréttingum væri lokið. Kærandi hafi upplýst að þeim yrði ekki lokið fyrr en dóttir hans væri orðin […] ára og þá hafi honum verið tjáð að það skipti ekki máli því að meðferðin hefði hafist áður en hún hefði náð 18 ár aldri og ætti hann því fullan rétt inn innan kerfisins þess vegna. Í […] 2017 hafi tannréttingum dóttir hans lokið og hafi hann þá í góðri trú gert þessa beiðni til sýslumanns sem hafi verið samþykkt 5. desember 2017.

Kærandi sé mjög ósáttur við að hafa fengið villandi/rangar upplýsingar samkvæmt þessum úrskurði. Ef kærandi hefði fengið réttar upplýsingar hefði hann sótt jafnóðum um sérstakt framlag vegna tannréttinga.

III.  Sjónarmið Tryggingastofnunar ríkisins

Í greinargerð Tryggingastofnunar ríkisins segir að kæranda hafi verið synjað um milligöngu á greiðslu sérstaks framlags vegna tannréttinga dóttur hans þar sem hún yrði tvítug í X og einungis væri heimilt að greiða sérstakt framlag tólf mánuði aftur í tímann og einungis til 18 ára aldurs barns.

Samkvæmt 67. gr. barnalaga nr. 76/2006 sé Tryggingastofnun skylt að greiða rétthafa greiðslna samkvæmt IV. og IX. kafla, sem búsettur sé hér á landi, samkvæmt dómi, dómsátt, úrskurði sýslumanns eða samningi staðfestum af honum, þó innan marka sem lög um almannatryggingar setji.

Í 1. mgr. 63. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar segi að hver sá sem fái úrskurð stjórnvalds um meðlag með barni sem hann hafi á framfæri sínu, eða um aðrar greiðslur samkvæmt IX. kafla barnalaga nr. 76/2003, geti snúið sér til Tryggingastofnunar ríkisins og fengið fyrirframgreiðslu meðlags eða annarra framfærsluframlaga samkvæmt úrskurðinum. Sama skuli gilda þegar lagt sé fram staðfest samkomulag um meðlagsgreiðslur og aðrar greiðslur samkvæmt IX. kafla barnalaga. Fyrirframgreiðsla meðlags frá Tryggingastofnun skuli ávallt vera innan þeirra marka sem 20. gr. laganna setji um fjárhæð greiðslna og aldur barna. Í 20. gr. laganna segi að greiða skuli með börnum yngri en 18 ára.

Þá segi í 4. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar að heimilt sé að greiða meðlag/sérstakt framlag í allt að tólf mánuði aftur í tímann.

Málavextir séu þeir að með umsókn, móttekinni 13. febrúar 2018, hafi kærandi sótt um greiðslu sérstaks framlags vegna tannréttinga dóttur hans. Einnig hafi borist úrskurður Sýslumannsins á B, dags. 5. desember 2017, þar sem komi fram að barnsmóðir kæranda skuli greiða kæranda X kr. vegna tannréttinga dóttur þeirra. 

Þar sem dóttir kæranda […]X í X 2018, og með vísan til framanritaðs varðandi það að Tryggingastofnun greiði einungis meðlag/sérstakt framlag fram að 18 ára aldri barns og hafi einungis heimild til að greiða tólf mánuði aftur í tímann, hafi Tryggingastofnun ekki heimild til að greiða umrætt sérstakt framlag vegna tannréttinga sem sótt hafi verið um 13. febrúar 2018. Því hafi umsókninni verið synjað.

Benda megi á að úrskurðarnefnd velferðarmála hafi staðfest í úrskurði sínum, dags. 13. desember 2017, í máli nr. 260/2017, synjun á greiðslu sérstaks framlags vegna tannréttinga þar sem kærandi hafi sótt um […] eftir að dóttirin varð 18 ára.

Að gefnu tilefni beri að taka það fram að ákvörðun Tryggingastofnunar hafi engin áhrif á skyldu barnsmóður kæranda samkvæmt úrskurði Sýslumannsins á B til að greiða kæranda sérstakt framlag vegna tannréttinga fyrir dóttur þeirra. Kærandi geti því sótt þær greiðslur samkvæmt almennum reglum úr hendi barnsmóður sinnar.

IV.  Niðurstaða

Mál þetta varðar synjun Tryggingastofnunar ríkisins á umsókn kæranda um milligöngu um greiðslu framlags vegna tannréttinga dóttur hans.

Í 1. mgr. 60. gr. barnalaga nr. 76/2003, sem er að finna í IX. kafla laganna, er kveðið á um að heimilt sé að úrskurða þann sem sé meðlagsskyldur til að inna af hendi sérstakt framlag vegna útgjalda, meðal annars vegna tannréttinga. Þá segir í 1. mgr. 61. gr. laganna að framfærsluskyldu ljúki er barn verði 18 ára. Í 67. gr. barnalaga er kveðið á um skyldu Tryggingastofnunar til að greiða rétthafa greiðslna samkvæmt IV. og IX. kafla laganna, sem búsettur sé hér á landi, samkvæmt dómi, dómsátt, úrskurði sýslumanns eða samningi staðfestum af honum, þó innan þeirra marka sem lög nr. 100/2007 um almannatryggingar setji.

Ákvæði 1. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar hljóðar svo:

„Hver sá sem fær úrskurð stjórnvalds um meðlag með barni sem hann hefur á framfæri sínu, eða um aðrar greiðslur skv. IX. kafla barnalaga, nr. 76/2003, getur snúið sér til Tryggingastofnunar ríkisins og fengið fyrirframgreiðslu meðlags eða annarra framfærsluframlaga samkvæmt úrskurðinum. Sama skal gilda þegar lagt er fram staðfest samkomulag um meðlagsgreiðslur og aðrar greiðslur skv. IX. kafla barnalaga.“

Samkvæmt 4. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar nr. 100/2007 er Tryggingastofnun heimilt að greiða meðlag aftur í tímann allt að 12 mánuði, talið frá byrjun þess mánaðar sem stjórnvaldsúrskurður, staðfestur samningur eða vottorð sýslumanns um að hann hafi veitt viðtöku ósk móður um öflun faðernisviðurkenningar berst stofnuninni. Þá segir í 3. málsl. 1. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar að fyrirframgreiðsla meðlags frá Tryggingastofnun ríkisins skuli ávallt vera innan þeirra marka sem 20. gr. laganna setji um fjárhæð greiðslna og aldur barna. Samkvæmt síðastnefnda ákvæðinu er aldursviðmiðið 18 ár.

Af 1. málsl. 1. mgr. 63. gr. laga um almannatrygginga má ráða að einstaklingur, sem hefur fengið úrskurð um meðlag eða sérstakt framlag vegna útgjalda geti fengið greiðslur frá Tryggingastofnun samkvæmt úrskurðinum. Í 3. málsl. 1. mgr. 63. gr. og 4. mgr. 63. gr. er fjallað um nánari skilyrði meðlagsgreiðslna. Úrskurðarnefnd velferðarmála telur að sömu skilyrði eigi við um sérstakt framlag vegna útgjalda eftir því sem við á, enda er það af sama meiði og meðlag þar sem þessi framlög eiga rætur að rekja til framfærsluskyldu foreldra með barni og einungis meðlagsskyldur aðili verður krafinn um þau, sbr. 60. barnalaga. Þá er það eitt af skilyrðum fyrir greiðslu sérstaks framlags að útgjöldin falli til fyrir 18 ára aldur barns, sbr. 61. gr. barnalaga. Að því virtu fær úrskurðarnefnd ráðið að Tryggingastofnun sé heimilt að hafa milligöngu um greiðslu sérstaks framlags vegna tannréttinga barna fram til 18 ára aldurs þeirra, sbr. 3. málsl. 1. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar og einnig 20. gr. sömu laga. Þá er heimilt að hafa milligöngu um greiðslu sérstaks framlags tólf mánuði aftur í tímann frá því að meðlagsákvörðun barst stofnuninni, sbr. 4. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar.

Samkvæmt úrskurði Sýslumannsins á B, dags. 5. desember 2017, var barnsmóður kæranda gert að greiða honum X kr. vegna tannréttinga dóttur þeirra sem er fædd X. Kærandi óskaði eftir milligöngu Tryggingastofnunar um greiðslu sérstaks framlags með umsókn, móttekinni 13. febrúar 2018, á grundvelli framangreinds úrskurðar.

Dóttir kæranda varð 18 ára X. Það voru því liðnir meira en tólf mánuðir frá því tímamarki þegar umsókn um milligöngu barst Tryggingastofnun. Í ljósi þess var Tryggingastofnun ekki heimilt að hafa milligöngu um greiðslu sérstaks framlags vegna tannréttinga til kæranda, sbr. 4. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar.

Kærandi byggir á því að hann hafi fengið rangar upplýsingar um meðferð máls hjá Sýslumanninum á B varðandi möguleika á milligöngu Tryggingastofnunar ríkisins á sérstöku framlagi til sín. Engin gögn liggja fyrir um framangreind samskipti kæranda við fulltrúa sýslumanns. Auk þess er Tryggingastofnun ríkisins ekki heimilt að fara gegn ákvæðum framangreindra laga um tímafresti í tengslum við slíka milligöngu. Því verður hin kærða ákvörðun ekki felld úr gildi með vísan til framangreindrar málsástæðu kæranda.

Með hliðsjón af framangreindu er synjun Tryggingastofnunar ríkisins frá 1. mars 2018 um milligöngu á greiðslu framlags vegna tannréttinga dóttur kæranda staðfest.

Úrskurðarnefndin telur rétt að benda kæranda á að hann geti sótt greiðslu framlagsins úr hendi barnsmóður sinnar samkvæmt almennum reglum kröfuréttar.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins frá 1. mars 2018 um að synja A, um milligöngu á greiðslu framlags vegna tannréttinga, er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Rakel Þorsteinsdóttir