Mál nr. 162/2011
Úrskurður
Á fundi úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða þann 13. nóvember 2012 var kveðinn upp svohljóðandi úrskurður í máli A nr. 162/2011.
1.
Málsatvik og kæruefni
Málsatvik eru þau að með bréfi, dags. 8. nóvember 2011, tilkynnti Vinnumálastofnun kæranda, A, að Vinnumálastofnun hefði á fundi sínum 7. nóvember 2011 fjallað um höfnun hennar á atvinnuviðtali fyrir milligöngu stofnunarinnar. Vegna höfnunarinnar var bótaréttur kæranda felldur niður frá og með degi ákvörðunar 7. nóvember 2011 í tvo mánuði sem ella hefðu verið greiddar atvinnuleysisbætur fyrir. Ákvörðunin var tekin á grundvelli 1. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006. Kærandi vildi ekki una þeirri ákvörðun og kærði hana til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða með bréfi mótteknu 22. nóvember 2011. Vinnumálastofnun telur að staðfesta beri hina kærðu ákvörðun.
Kærandi sótti um atvinnuleysisbætur 9. júní 2011. Þann 23. september 2011 var ferilskrá kæranda send til C. Þær upplýsingar bárust frá C 13. október 2011 til Vinnumálastofnunar að kærandi hefði verið boðuð í starfsviðtal hjá B, en hún hafi ekki verið reiðubúin að mæta í viðtal.
Með bréfi, dags. 25. október 2011, óskaði Vinnumálastofnun eftir skriflegum skýringum kæranda á umræddu atvinnuviðtali. Kæranda var veittur sjö daga frestur til að koma að athugasemdum sínum. Þann 27. október 2011 barst skýringarbréf frá kæranda þar sem hún gerði grein fyrir sínum sjónarmiðum. Segir meðal annars í bréfi kæranda að hún sé að leita að starfi við sitt fag, en kærandi er Y-fræðingur. Hún hafi önnur störf í sigtinu og á þeim tíma sem hún var boðuð í viðtalið hafi hún verið að bíða eftir svari vegna nokkurra umsókna.
Mál kæranda var tekið fyrir á fundi Vinnumálastofnunar 7. nóvember 2011. Með bréfi, dags. 8. nóvember 2011, tilkynnti Vinnumálastofnun kæranda þá ákvörðun nefndarinnar að fella niður greiðslur atvinnuleysisbóta til hennar í tvo mánuði á grundvelli 1. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Það var mat Vinnumálastofnunar að skýringar kæranda á höfnun atvinnutilboðs gætu ekki talist gildar í skilningi laga um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006.
Í kæru, dags. 15. nóvember 2011, koma fram þær skýringar kæranda að hún hafi bent Vinnumálastofnun á að hún hafi starfað á leikskóla og þekki þann starfsvettvang. Vegna þess hafi hún ekki þurft að fara í starfsþjálfun. Að auki stefni hún á að fá starf í sínu fagi og hún hafi sótt um fjölda starfa á þeim vettvangi. Þá greinir hún frá því að Vinnumálastofnun hafi ekki sent ferilskrá hennar vegna auglýsingar um starfsþjálfun við myndvinnslu sem falli undir hennar fag. Þá ítrekar hún að hún hafi verið heiðarleg og lagt sig fram um að fá atvinnu og sótt námskeið á vegum Vinnumálastofnunar.
Í greinargerð Vinnumálastofnunar til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða, dags. 12. mars 2012, segir að mál þetta varði 1. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Í greinargerð með frumvarpi því er varð að lögum um atvinnuleysistryggingar séu tilgreindar ástæður sem geti komið til greina sem gildar skýringar við höfnun á starfi. Í athugasemdum við 57. gr. komi fram að gert sé ráð fyrir að Vinnumálastofnun sé heimilt að líta til aldurs, félagslegra aðstæðna tengdum skertri vinnufærni eða umönnunarskyldu vegna ungra barna eða annarra náinna fjölskyldumeðlima við ákvörðun um hvort hinn tryggði skuli sæta viðurlögum samkvæmt ákvæðinu. Enn fremur sé heimilt að líta til heimilisaðstæðna hins tryggða þegar í boði er starf fjarri heimili hans sem gerir kröfur um að hlutaðeigandi flytji búferlum. Ljóst sé að kærandi hafi hafnað atvinnuviðtali hjá B. Kærandi hafi meðal annars tekið fram að það hafi verið vegna þess að hún væri með fyrirliggjandi umsóknir um störf sem hún vildi fullreyna fyrst og hún væri að leita að starfi við hæfi og í samræmi við menntun sína.
Vinnumálastofnun greinir frá því að 1. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar eigi jafnt við um þá sem hafna starfi og þá sem hafna því að fara í atvinnuviðtal vegna starfs sem honum býðst eða sinnir ekki atvinnuviðtali. Eitt af skilyrðum þess að umsækjandi um atvinnuleysisbætur eigi rétt til greiðslna atvinnuleysistrygginga sé að hann sé í virkri atvinnuleit. Í 14. gr. laga um atvinnuleysistryggingar sé kveðið nánar á um hvað teljist til virkrar atvinnuleitar. Sé þar tekið fram að umsækjandi þurfi meðal annars að vera reiðubúinn að taka hvert það starf sem greitt sé fyrir, vera reiðubúinn að taka starfi hvar sem er á Íslandi án sérstaks fyrirvara og hafa til þess vilja og getu. Þegar atvinnuleitandi sé boðaður í starfsviðtal í þeim tilgangi að fá hann til starfa en hann reynist óreiðubúinn að ganga í þau störf líti Vinnumálastofnun svo á að hann eigi að sæta viðurlögum á grundvelli 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar.
Í ljósi ofangreinds telur Vinnumálastofnun að kærandi hafi í umrætt sinn hafnað starfi í skilningi 1. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Er það niðurstaða Vinnumálastofnunar að kærandi skuli sæta biðtíma í tvo mánuði frá ákvörðunardegi, sbr. 1. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar.
Kæranda var með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 19. mars 2012, gefinn kostur á að koma á framfæri frekari athugasemdum fyrir 2. apríl 2012. Engar athugasemdir bárust frá kæranda. Með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 27. mars 2012, var kærandi látinn vita um tafir á afgreiðslu málsins vegna gríðarlegs fjölda kærumála hjá úrskurðarnefndinni.
2.
Niðurstaða
Í 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar er fjallað um það þegar starfi eða atvinnuviðtali er hafnað. Í 1. mgr. greinarinnar segir að sá sem hafnar starfi sem honum býðst með sannanlegum hætti eftir að hafa verið í atvinnuleit í a.m.k. fjórar vikur frá móttöku Vinnumálastofnunar á umsókn um atvinnuleysisbætur skuli ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta skv. VII. kafla fyrr en að tveimur mánuðum liðnum, sem ella hefðu verið greiddar bætur fyrir, frá þeim degi er viðurlagaákvörðun Vinnumálastofnunar er tilkynnt aðila. Hið sama eigi við um þann sem hafnar því að fara í atvinnuviðtal vegna starfs sem honum býðst með sannanlegum hætti eða sinnir ekki atvinnuviðtali.
Í greinargerð í frumvarpi því er varð að lögum um atvinnuleysistryggingar kemur meðal annars fram að gert sé ráð fyrir að þetta eigi við um þá sem hafa verið í atvinnuleit í a.m.k. fjórar vikur frá móttökudegi umsóknar um atvinnuleysisbætur en ekki er tekið fram hvort líkur séu á að hlutaðeigandi fái vinnu í sinni starfsgrein. Þá greinir að það þyki eðlilegt að þeir sem eru tryggðir fái fjögurra vikna svigrúm til að leita sér að því starfi er þeir helst kjósa að sinna. Sá tími var liðinn þegar kærandi hafnaði því að fara í umrætt starfsviðtal en kærandi sótti um atvinnuleysisbætur 9. júní 2011 líkt og fyrr greinir.
Í 4. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar kemur eftirfarandi fram:
„Vinnumálastofnun skal meta við ákvörðun um viðurlög skv. 1. mgr. hvort ákvörðun hins tryggða um að hafna starfi hafi verið réttlætanleg vegna aldurs hans, félagslegra aðstæðna sem tengjast skertri vinnufærni eða umönnunarskyldu vegna ungra barna eða annarra náinna fjölskyldumeðlima. Enn fremur er Vinnumálastofnun heimilt að líta til heimilisaðstæðna hins tryggða þegar hann hafnar starfi fjarri heimili sínu sem og til ráðningar hans í ótímabundið starf innan tiltekins tíma. Þá er heimilt að taka tillit til aðstæðna þess sem getur ekki sinnt tilteknum störfum vegna skertrar vinnufærni samkvæmt vottorði sérfræðilæknis. Getur þá komið til viðurlaga skv. 59. gr. hafi hinn tryggði vísvitandi leynt upplýsingum um skerta vinnufærni.“
Fyrir úrskurðarnefnd atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða hefur kærandi borið að ástæðurnar fyrir höfnun hennar á starfinu hafi meðal annars verið þær að hún hafi ekki þurft að fara í starfsþjálfun á leikskóla þar sem hún hafi starfað á leikskóla og þekki þann starfsvettvang. Þá hafi hún einnig verið að leita að starfi við sitt hæfi og við sína menntun en á þessum tíma hafi hún verið að bíða eftir svörum við atvinnuumsóknum hjá þremur fyrirtækjum.
Í a-lið 13. gr. laga um atvinnuleysistryggingar kemur fram að eitt af skilyrðum þess að teljast tryggður samkvæmt lögunum sé að vera í virkri atvinnuleit. Í 14. gr. sömu laga kemur fram að með virkri atvinnuleit felist meðal annars að hafa frumkvæði að starfsleit og vera reiðubúinn að taka hvert það starf sem greitt er fyrir samkvæmt lögum og kjarasamningum, hafa vilja og getu til að taka starfi án sérstaks fyrirvara og vera reiðubúin að taka starfi hvar sem er á Íslandi.
Að mati úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða verður ekki fallist á að skýringar kæranda fyrir nefndinni réttlæti höfnun hennar á umræddu atvinnutilboði með vísan til 1. og 4. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Hin kærða ákvörðun Vinnumálastofnunar er því staðfest.
Í gögnum málsins, eins og þau komu frá Vinnumálastofnun, er að finna nöfn og upplýsingar um tvo aðra einstaklinga sem höfnuðu einnig starfi hjá B og varðar ekki mál þetta. Brýtur það gegn 18. gr. laga nr. 70/1996, um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins, þar sem kveðið er skýrlega á um að starfsmönnum er skylt að gæta þagmælsku um atriði sem þeir komast að í starfi og leynt skulu fara.
Úrskurðarorð
Ákvörðun Vinnumálastofnunar frá 7. nóvember 2011 um niðurfellingu bótaréttar A í tvo mánuði er staðfest.
Brynhildur Georgsdóttir, formaður
Hulda Rós Rúriksdóttir
Helgi Áss Grétarsson