Mál nr. 62/2013.

Úrskurður

Á fundi úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða 7. febrúar 2014 var kveðinn upp svohljóðandi úrskurður í máli A, nr. 62/2013.

1.

Málsatvik og kæruefni

Málsatvik eru þau að með bréfi, dags. 14. mars 2013, tilkynnti Vinnumálastofnun kæranda, A, að Vinnumálastofnun hefði fjallað um rétt hennar til biðstyrks á grundvelli reglugerðar nr. 47/2013, um styrki úr Atvinnuleysistryggingasjóði á árinu 2013 til atvinnuleitenda sem eru þátttakendur í verkefninu „Liðsstyrkur“, vegna höfnunar hennar á atvinnutilboði B ehf. Vegna höfnunarinnar var réttur hennar til greiðslu biðstyrks felldur úr gildi frá og með 1. mars 2013. Ákvörðunin var tekin á grundvelli 2. gr. reglugerðar nr. 47/2013. Kærandi óskaði eftir rökstuðningi fyrir ákvörðuninni 16. mars 3013 og var kæranda veittur rökstuðningur með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 4. apríl 2013. Kærandi vildi ekki una ákvörðun Vinnumálastofnunar og kærði hana til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða með bréfi, dags. 7. júní 2013. Vinnumálastofnun telur að staðfesta beri hina kærðu ákvörðun.

Kærandi sótti um „Liðsstyrk“ hjá Vinnumálastofnun 1. janúar 2013 og var umsókn kæranda samþykkt á fundi hjá stofnuninni 9. janúar 2013. Með umsókn um „Liðsstyrk“ sótti kærandi jafnframt um „Biðstyrk“ sem greiddur er á grundvelli bráðabirgðaákvæðis XI við lög um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006, og reglugerðar nr. 47/2013.

Í samskiptaskrá kæranda við Vinnumálastofnun er skráð 25. febrúar 2013 að ferilskrá kæranda hafi verið send til B ehf. Samkvæmt upplýsingum frá B ehf. var sendur tölvupóstur með fyrirsögninni „vegna atvinnu“ á netfang kæranda, C, 25. febrúar 2013. Í tölvupóstinum er greint frá því að fyrirtækið væri að leita að starfsfólki og var kærandi beðin að hafa samband.

Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 6. mars 2013, var kæranda gefið færi á að skila inn skriflegri afstöðu sinni til höfnunar á atvinnuviðtalinu. Tekið er fram í bréfinu að afleiðingar þess að hún hafi hafnað atvinnutilboðinu gætu verið þær að réttur hennar til greiðslu „biðstyrks“ á grundvelli reglugerðar nr. 47/2013 myndu falla niður.

Vinnumálastofnun barst skýringarbréf frá kæranda, dags. 11. mars 2013, þar sem hún greinir meðal annars frá því að hún hafi ekki fengið afriti af upplýsingum þeim er Vinnumálastofnun hafi borist frá B ehf. með vísan til 15. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993, og að henni hafi ekki borist tölvupóstur, símtal eða bréf frá B ehf. þess efnis að hún væri boðuð í atvinnuviðtal þar 1. mars 2013.

Vinnumálastofnun fjallaði um mál kæranda á fundi stofnunarinnar 14. mars 2013 þar sem hin kærða ákvörðun var tekin. Var ákvörðunin tilkynnt með bréfi dagsettu samdægurs.

Kærandi óskaði eftir rökstuðningi með erindi, dags. 16. mars 2013, og var kæranda veittur rökstuðningur í bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 4. apríl 2013.

Af hálfu kæranda kemur fram í kæru, dags. 7. júní 2013, að hún hafi ekki vitað af atvinnutilboðinu og boði um að mæta í atvinnuviðtal. Kærandi hafi einnig óskað ítrekað eftir því að fá upplýsingar um hvenær og hvar hún hefði átt að mæta og hvernig hún hafi átt að vera boðuð. Vinnumálastofnun hafi ekki getað sýnt fram á að kærandi hafi hafnað atvinnutilboði eða fengið atvinnuboð.

Kærandi bendir á að vert sé að athuga að það eina sem liggi fyrir í málinu sem Vinnumálastofnun byggi ákvörðunina á séu gögn sem kærandi hafi ekki verið upplýst um fyrr en eftir að ákvörðun í máli hennar hafi verið tekin, þrátt fyrir að hún hafi óskað skýrlega eftir þeim gögnum. Kærandi telur að að lágmarki hafi, með alvarlegum hætti, verið brotið gegn andmælarétti hennar skv. 13. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993. Enda sé það grundvallarforsenda þess að hægt sé að neyta andmælaréttar að viðkomandi borgari fái nægar upplýsingar frá stjórnvaldi til þess. Kærandi hafi frá upphafi óskað sérstaklega eftir upplýsingum og ekki fengið tækifæri til að andmæla þeim. Sú forsenda nægi til þess að fella beri hina kærðu ákvörðun úr gildi, enda hafi ákvörðunin verið ólögmæt frá upphafi.

Kærandi bendir jafnframt á að sé litið til þess eina skjals sem hafi borist eftir að ákvörðun stofnunarinnar var tekin, sé ómögulegt að sjá hvernig stofnunin telji sig geta svipt hana bótarétti með löglegum hætti. Skjalið sé afrit af tölvupósti af netfanginu D og sagt að það sé stílað á netfangið B sem sé netfang eiginmanns kæranda og kærandi samnýti það netfang að einhverju leyti. Umræddur tölvupóstur sé einu samskiptin sem Vinnumálastofnun byggi ætlaða höfnun kæranda á. Vinnumálastofnun hafi ekki sýnt fram á að tölvupósturinn hafi sannanlega borist en ekki lent í svonefndum ruslpósti. Það sé alkunna að tölvupóstar frá erlendum póstföngum, til dæmis live.com lendi títt í ruslpósti vegna stillinga á tölvupóstsíum. Umræddar ruslpóstmöppur tæmist svo reglulega og því ekki mögulegt að komast að því á seinni stigum hvort tölvupósturinn hafi borist. Kærandi hafi ekki fengið neinar upplýsingar um með hvaða hætti henni átti að hafa borist atvinnutilboðið eða boð um atvinnuviðtal þrátt fyrir að hafa óskað sérstaklega eftir því.

Þá verði ekki ráðið af umræddum tölvupósti að kærandi hafi verið boðuð í sérstakt atvinnuviðtal eða tímafrest til að bregðast við. Óljóst sé því hvernig Vinnumálastofnun geti tekið ákvörðun á grundvelli framangreinds, sérstaklega í ljósi þess að andmælaréttur kæranda hafi verið virtur að vettugi.

Kærandi mótmælir fullyrðingum Vinnumálastofnunar um að ekki hafi borist nein gögn sem bendi til þess að henni hafi ekki borist tölvupósturinn sem ónákvæmum, ósanngjörnum og röngum. Kærandi hafi ítrekað óskað eftir upplýsingum frá stofnuninni til þess að hægt væri að kanna hvort eða hvernig atvinnutilboðið hefði hugsanlega misfarist og ekki fengið neinar upplýsingar fyrr en eftir að ákvörðun hafi verið tekin í máli hennar. Kærandi bendir á að vert sé að hafa í huga að einstaklingum sé nánast ómögulegt að sýna fram á að þeir hafi ekki tekið við tilteknum upplýsingum og hér sé hún í afar óþægilegri stöðu til að verja hagsmuni sína. Hér halli verulega á borgarana á þann hátt að réttaröryggi þeirra sé stefnt í alvarlega hættu.

Kærandi mótmælir enn fremur rökstuðningi Vinnumálastofnunar um að í virkri atvinnuleit felist meðal annars það að mögulegt sé að geta náð í viðkomandi atvinnuleitanda. Ekki sé lögmætt að líta svo á að í þessu felist að mögulegur atvinnuveitandi geti látið hjá líða að boð um atvinnuviðtal sé sett fram skilmerkilega og að staðfestingu á móttöku þess sé leitað hjá atvinnuleitanda, til dæmis með símtali, með bréfpósti eða með notkun á einföldu tölvupóstkerfi sem veitir viðkomandi staðfestingu á því að tölvupósturinn hafi sannanlega komist til skila.

Í greinargerð Vinnumálastofnunar til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða, dags. 5. júlí 2013, bendir stofnunin á bráðabirgðaákvæði XI við lög um atvinnuleysistryggingar. Stofnunin greinir frá því að nánari skilyrði fyrir greiðslu styrks samkvæmt ákvæðinu sé að finna í reglugerð nr. 47/2013. Í 2. gr. reglugerðarinnar sé kveðið á um skilyrði fyrir greiðslu styrks og tilfelli sem leiða til þess að heimild Vinnumálastofnunar til greiðslu styrks á grundvelli reglugerðarinnar fellur niður.

Vinnumálastofnun bendir á að bráðabirgðaákvæði XI við lög um atvinnuleysistryggingar og 2. mgr. 2. gr. reglugerðar nr. 47/2013 séu skýr um að ef atvinnuleitandi hafnar boði um starf eða starfstengt vinnumarkaðsúrræði falli niður réttur viðkomandi til greiðslu „biðstyrks“ samkvæmt bráðabirgðaákvæði XI. Það sé mat stofnunarinnar að hafni atvinnuleitandi því að fara í atvinnuviðtal eða sinni ekki atvinnuviðtali án ástæðulausrar tafar hafi það sömu áhrif og sú ákvörðun að taka ekki starfi sem býðst, enda sé atvinnuviðtal meginforsenda þess að viðkomandi verði boðið starf og þykir því mega leggja þá ákvörðun að jöfnu við það að hafna starfi.

Í málinu liggi fyrir að frá netfangi B ehf. hafi kæranda verið sendur tölvupóstur á uppgefið netfang hjá Vinnumálastofnun. Í tölvupóstinum hafi kærandi verið beðin um að hafa samband við B ehf. þar sem fyrirtækið væri að leita að starfsfólki. Kærandi hafi ekki haft samband við fyrirtækið.

Vinnumálastofnun bendir á að ekki verði fallist á þær skýringar sem færðar hafi verið fram af hálfu kæranda þess efnis að hún hafi ekki móttekið umræddan tölvupóst þar sem hann hafi verið sendur á netfang sem hún hafi sjálf gefið upp hjá Vinnumálastofnun og stofnuninni hafi ekki borist nein gögn frá kæranda sem gáfu til kynna að henni hafi ekki borist umræddur tölvupóstur. Þá líti Vinnumálastofnun einnig til þess að bráðabirgðaákvæði XI sé ætlað að vera síðasta tilraun til að koma atvinnuleitanda aftur á vinnumarkað enda hafi viðkomandi þegar fullnýtt sér rétt sinn til greiðslu atvinnuleysisbóta skv. 29. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Af þeim sökum leggi Vinnumálastofnun ríkar skyldur á herðar atvinnuleitenda að þeir séu móttækilegir fyrir mögulegum atvinnutilboðum, þar á meðal að þeir fylgist vel með þeim tölvupóstsendingum sem þeim kunni að berast.

Kæranda var með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 8. júlí 2013, gefinn kostur á að koma á framfæri frekari athugasemdum fyrir 22. júlí 2013. Engar athugasemdir bárust frá kæranda. Með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 2. október 2013, var kærandi látin vita um tafir á afgreiðslu málsins vegna mikils fjölda kærumála hjá úrskurðarnefndinni.

2.

Niðurstaða

Í 1. mgr. bráðabirgðaákvæðis XI við lög um atvinnuleysistryggingar kemur fram að sá sem hefur verið tryggður innan atvinnuleysistryggingakerfisins og fengið greiddar atvinnuleysisbætur í samtals 36 mánuði eða lengur en þó skemur en 42 mánuði á árinu 2013 geti átt rétt á sérstökum styrk sem nemi fyrri rétti hlutaðeigandi innan atvinnuleysistryggingakerfisins í allt að sex mánuði til viðbótar en þó aldrei til lengri tíma en að því tímamarki að viðkomandi býðst starfstengt vinnumarkaðsúrræði eða úrræði á sviði atvinnutengdrar starfsendurhæfingar. Í 2. mgr. ákvæðisins kemur fram að þegar atvinnuleitanda býðst úrræði skv. 1. mgr. falli niður réttur hlutaðeigandi til styrks skv. 1. mgr. Bráðabirgðaákvæði þetta gilti til ársloka 2013, sbr. 3. mgr. ákvæðisins.

Í 2. gr. áðurnefndrar reglugerðar nr. 47/2013 er að finna eftirfarandi fyrirmæli:

„Eftirfarandi skilyrði þurfa að vera uppfyllt fyrir greiðslu styrks á grundvelli reglugerðar þessarar:

a.      Viðkomandi atvinnuleitandi sé þátttakandi í verkefninu Liðsstyrkur og sé þar með reiðubúinn að taka tilboði um starfstengt vinnumarkaðsúrræði eða atvinnutengda starfsendurhæfingu í samræmi við ákvæði til bráðabirgða III og IV við reglugerð nr. 12/2009, um þátttöku atvinnuleitenda sem tryggðir eru innan atvinnuleysistryggingakerfisins í vinnumarkaðsaðgerðum og um búferlastyrki, með síðari breytingum.

b.      Viðkomandi atvinnuleitandi hafi fullnýtt rétt sinn innan atvinnuleysistryggingakerfisins, sbr. einnig 1. gr.

c.       Viðkomandi atvinnuleitandi hafi sótt um styrk samkvæmt reglugerð þessari áður en honum barst síðasta greiðsla atvinnuleysisbóta innan kerfisins skv. VII. kafla laga nr. 54/2006, um atvinnuleysistryggingar, með síðari breytingum eða áður en því tímabili lauk sem viðkomandi sætti biðtíma eða viðurlögum.

d.      Viðkomandi atvinnuleitandi sé búsettur og staddur hér á landi.

e.       Viðkomandi atvinnuleitandi hafi verið í atvinnuleit á því tímabili sem hann hefur fengið greiddan styrk á grundvelli reglugerðar þessara í samræmi við ákvæði laga um atvinnuleysistryggingar, þar með talið staðfest atvinnuleit sína í hverjum mánuði með sama hætti og meðan hann taldist tryggður innan atvinnuleysistryggingakerfisins.

Heimild Vinnumálastofnunar til greiðslu styrks á grundvelli reglugerðar þessarar fellur niður ef skilyrði 1. mgr. fyrir greiðslu styrks eru ekki lengur uppfyllt að mati Vinnumálastofnunar. Hið sama á við hafni viðkomandi atvinnuleitandi sannanlegu tilboði um starf sem og tilboði um þátttöku í tilteknu starfstengdu vinnumarkaðsúrræði eða úrræði á sviði atvinnutengdrar starfsendurhæfingar.“

Af reglugerðarákvæðinu leiðir meðal annars að Vinnumálastofnun hafi einungis heimild til greiðslu styrksins ef einstaklingur uppfyllir skilyrði reglugerðarinnar. Hið sama eigi við ef atvinnuleitandi hafni sannanlegu tilboði um starf sem og tilboði um þátttöku í tilteknu starfstengdu vinnumarkaðsúrræði.

Umsókn kæranda um „Liðsstyrk“ og „Biðstyrk“ var samþykkt á fundi Vinnumálastofnunar 9. janúar 2013. Kæranda var sendur tölvupóstur frá B ehf. af netfanginu D á uppgefið netfang kæranda hjá Vinnumálastofnun C, dags. 25. febrúar 2013. Í tölvupóstinum sem ber fyrirsögnina „vegna atvinnu“ kemur fram að undirritaður sé að leita að fólki í afgreiðslu og þjónustustörf á E og er kærandi beðin um að hafa samband við tilgreindan aðila í síma eða með tölvupósti. Af hálfu kæranda kemur meðal annars fram að hún hafi ekki fengið umræddan tölvupóst og hún hafi ekki fengið upplýsingar frá Vinnumálstofnun um með hvaða hætti henni hafi átt að vera tilkynnt um atvinnuviðtalið áður en hin kærða ákvörðun var tekin. Telur kærandi að með þeim hætti hafi verið brotið gegn andmælarétti hennar, sbr. 13. gr. stjórnsýslulaga.

Í máli þessu er meðal annars deilt um hvort tilboð um starf hafi borist til kæranda. Óháð því ágreiningsefni verður ekki séð að kærandi hafi sannanlega hafnað tilboði um starf, sbr. síðari málslið 2. mgr. 2. gr. reglugerðar nr. 47/2013. Engin önnur gild lagafyrirmæli, svo sem 1. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, taka til atviks sem þessa. Í þessu ljósi er óhjákvæmilegt að komast að annarri niðurstöðu en þeirri að ósannað sé að kærandi hafi hafnað tilboði um starf í skilningi síðari málsliðar 2. mgr. 2. gr. reglugerðar nr. 47/2013.

Vinnumálastofnun var því óheimilt að fella úr gildi rétt kæranda til greiðslu biðstyrks frá 1. mars 2013. Með vísan til þess er hin kærða ákvörðun felld úr gildi.

Í gögnum málsins, eins og þau komu frá Vinnumálastofnun, er að finna nöfn og upplýsingar um tvo aðra einstaklinga sem höfnuðu einnig starfi hjá B og varðar ekki mál þetta. Telja verður birtingu þessa yfirlitsblaðs, án þess að afmá eða hylja persónugreinanlegar upplýsingar þeirra fjögurra atvinnuleitenda sem voru í sömu sporum og kærandi, brot á 17. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993, sbr. 2. mgr. 16. gr. sömu laga. Átelja verður Vinnumálastofnun fyrir þessi mistök.

Úrskurðarorð

Hin kærða ákvörðun Vinnumálastofnunar frá 14. mars 2013 í máli Aer felld úr gildi.

Brynhildur Georgsdóttir,

formaður

Hulda Rós Rúriksdóttir                                 Helgi Áss Grétarsson