Mál nr. 67/2016 Úrskurður 14. október 2016

Mál nr. 67/2016                     Millinafn:       Veigu

                                                Millinafn:       Veiga

Hinn 14. október  2016 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 67/2016 en erindið barst nefndinni 11. ágúst:

Sótt er um millinafnið Veigu, til vara millinafnið Veiga.

Meginreglur um millinöfn er að finna í 6. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn. Þar er að finna þau skilyrði sem millinöfn þurfa að uppfylla til þess að mögulegt sé að samþykkja nýtt millinafn og færa það á mannanafnaskrá. Öll eftirfarandi skilyrði þurfa að vera uppfyllt:

Millinafn skal dregið af íslenskum orðstofnum eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli en má þó ekki hafa nefnifallsendingu.

Nöfn, sem aðeins hafa unnið sér hefð sem annaðhvort eiginnöfn karl eða eiginnöfn kvenna, eru ekki heimil sem millinöfn.

Millinafn skal ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls nema hefð sé fyrir öðrum rithætti þess.

Millinafn má ekki vera þannig að það geti orðið nafnbera til ama. (Undirstrikanir eru nefndarinnar.)

Millinafnið Veiga hefur nefnifallsendingu og hefur unnið sér hefð sem eiginnafn kvenna. Millinafnið Veiga uppfyllir því ekki almenn skilyrði mannanafnalaga um millinöfn.

Hins vegar er í 3. mgr. 6. gr. mannanafnalaga mælt fyrir um eftirfarandi: Millinafn, sem víkur frá ákvæðum 2. mgr., er heimilt þegar svo stendur á að eitthvert alsystkini þess sem á að bera nafnið, foreldri, afi eða amma ber eða hefur borið nafnið sem eiginnafn eða millinafn.

Samkvæmt orðanna hljóðan telur ákvæði þetta upp með tæmandi hætti hvaða nöfn koma til greina á þessum lagagrundvelli. Þrátt fyrir ótvíræðan skýrleika lagaákvæðisins þarf túlkun mannanafnanefndar á efnislegu inntaki þess að taka mið af fyrirliggjandi dómafordæmum um beitingu einstakra ákvæða mannanafnalaga, þ.m.t. með tilliti til þess hvort einstök ákvæði laganna samrýmast grundvallarreglum um friðhelgi einkalífs, sbr. 1. mgr. 71. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands nr. 33/1944, eins og því ákvæði var breytt með 9. gr. stjórnarskipunarlögum nr. 97/1995, sem og 8. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994 um mannréttindasáttmála Evrópu.

Við úrlausn þessa máls þarf því óhjákvæmilega að líta til óáfrýjaðs dóms Héraðsdóms Reykjavíkur 24. apríl 2015 í máli nr. E-3607/2014 (millinafnið Gests) en þar var talið að eins og atvikum máls væri háttað, ætti að horfa framhjá texta 3. mgr. 6. gr. mannanafnalaga þar eð ákvæðið bryti í bága við áðurnefnd ákvæði um friðhelgi einkalífs í stjórnarskrá og mannréttindasáttmála Evrópu.

Af þessu leiðir að mannanafnanefnd þarf í sínum störfum að beita sömu túlkunarreglum og dómstólar gera en líta verður svo á að þegar íslenska ríkið áfrýji ekki niðurstöðum héraðsdóms í málum af þessu tagi, þá sé beiting lagareglna í óáfrýjuðum héraðsdómum, sú sem nefndin ber að fara eftir.

Þegar litið er til fyrirliggjandi gagna málsins er ljóst að umsóknin uppfyllir ekki skilyrði þau sem löggjafinn hefur mælt fyrir um í 3. mgr. 6. gr. mannanafnalaga. Hins vegar verður til þess að líta að beiðnin byggir á aðstæðum innan fjölskyldu úrskurðarbeiðanda og að afdrif hennar skiptir beiðanda persónulega verulegu máli sem og systkini hans. Þannig kemur fram í fyrirliggjandi gögnum að úrskurðarbeiðandi tilheyrir hópi systkina sem vilja kenna sig við móður sína sem hét Sólveig en var iðulega kölluð Veiga. Jafnframt liggur fyrir að úrskurðarbeiðandi hafi farið fram á að fá nafnið Veigu skráð sem millinafn en að því hafi verið hafnað af Þjóðskrá. Einnig verður til þess að líta að þótt gælunöfn falli strangt til tekið ekki undir 3. mgr. 6. gr. mannanafnalaga, þá eru slík nöfn algeng á mannanafnaskrá, sbr. t.d. Steini, Nonni og Stína. Óumdeilt er að móðir úrskurðarbeiðanda noti gælunafnið Veiga sem ígildi eiginnafns og börn hennar vísi til þess. Í samtali formanns nefndarinnar við úrskurðarbeiðanda kom fram að hann vildi helst frá samþykkt millinafnið Veigu en til vara Veiga.

Með vísan til alls framanritaðs er litið svo á að þar sem móðirin hafi ávallt notað gælunafnið Veiga sé réttlætanlegt að úrskurðarbeiðandi fái að taka upp millinafnið Veigu sbr. 3. mgr. 6. gr. mannanafnalaga, eins og ber að túlka það ákvæði í ljósi grundvallarreglna um friðhelgi einkalífs.

Úrskurðarorð:

Á grundvelli 3. mgr. 6. gr. laga nr. 45/1996, um mannanöfn, er fallist á beiðni xxx að taka upp millinafnið Veigu.