Mál nr. 113/2012.

Úrskurður

Á fundi úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða 28. júní 2013 var kveðinn upp svohljóðandi úrskurður í máli A nr. 113/2012.

1.

Málsatvik og kæruefni

Málsatvik eru þau að með bréfi, dags. 1. júní 2012, tilkynnti Vinnumálastofnun kæranda, A, að stofnunin hefði ákveðið á grundvelli 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006, að stöðva greiðslur atvinnuleysisbóta til kæranda þar sem hann hafi verið að vinna sem leigubílstjóri samhliða því að þiggja atvinnuleysisbætur og án þess að tilkynna það til stofnunarinnar. Var það niðurstaða Vinnumálastofnunar að kærandi skyldi ekki eiga rétt á atvinnuleysisbótum fyrr en hann hefði starfað a.m.k. tólf mánuði á innlendum vinnumarkaði. Kæranda var einnig gert að endurgreiða ofgreiddar atvinnuleysisbætur, að viðbættu 15% álagi, fyrir tímabilið frá 4. nóvember 2011 til 18. mars 2012 að fjárhæð samtals 112.057 kr. þegar hann uppfyllti ekki skilyrði laga um atvinnuleysistryggingar skv. 2. mgr. 39. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Kærandi vildi ekki una þeirri ákvörðun og kærði hana til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða með erindi, dags. 2. júlí 2012. Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. Vinnumálastofnun telur að staðfesta beri hina kærðu ákvörðun.

Kærandi sótti síðast um atvinnuleysisbætur hjá Vinnumálastofnun 1. nóvember 2011.

Við samkeyrslu á gagnagrunnum Vinnumálastofnunar og Vegagerðarinnar sem fram fór í apríl 2012 kom upp að kærandi hefði starfað við akstur leigubifreiðar á árunum 2011 og 2012 samhliða því að þiggja atvinnuleysisbætur og án þess að hafa tilkynnt það til stofnunarinnar. Samkvæmt upplýsingum frá Vegagerðinni var kærandi að leysa af við akstur leigubifreiðar, meðal annars á tímabilunum 4.–11. og 13.–18. nóvember 2011, 23.–27. desember 2011, 3. og 4. mars 2012 og 12.–18. mars 2012.

Í kjölfarið óskaði Vinnumálastofnun með bréfi, dags. 13. apríl 2012, eftir því að kærandi gerði grein fyrir þeim tekjum er hann hafði á sama tíma og hann þáði atvinnuleysisbætur. Þann 14. maí 2012 barst stofnuninni tölvupóstur frá kæranda þar sem hann greindi frá því að það gæti verið snúið fyrir sig að tilkynna með sólarhringsfyrirvara um vinnu þar sem hann hafi stundum ekki nema fjögurra tíma fyrirvara. Jafnframt greindi kærandi frá því að hann teldi sig ekki hafa heimild til að tilkynna um tekjur sínar af leigubifreiðaakstri þar sem þær væru hluti af heildartekjum einstaklings sem væri ekki skjólstæðingur Vinnumálastofnunar.

Með bréfi, dags. 1. júní 2012, tilkynnti Vinnumálastofnun kæranda að greiðslur atvinnuleysisbóta til hans skyldu stöðvaðar þar sem kærandi hefði verið við vinnu samhliða því að þiggja atvinnuleysisbætur. Var það jafnframt niðurstaða stofnunarinnar að kærandi skyldi ekki eiga rétt á atvinnuleysisbótum fyrr en hann hefði starfað a.m.k. í tólf mánuði á innlendum vinnumarkaði, sbr. 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Þá var kæranda gert að endurgreiða ofgreiddar atvinnuleysisbætur að fjárhæð 112.057 kr., en sú fjárhæð er með 15% álagi, fyrir það tímabil er hann uppfyllti ekki skilyrði laga um atvinnuleysistryggingar.

Í kæru, dags. 2. júlí 2012, bendir kærandi á að skv. 75. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944, sé öllum heimilt að stunda þá atvinnu sem þeir kjósa.

Kærandi greinir frá því að samkvæmt gögnum þeim er Vinnumálastofnun noti við ákvörðun refsingar í máli kæranda komi einungis fram að hann hafi á tímabilinu 4.–8. nóvember 2011 fengið úthlutað fjórum dögum af orlofi leyfishafans B á bifreiðina C. Svo einkennilega vilji til að þessi sami maður, sem sé faðir kæranda, hafi í barnslegri góðvild sinni ákveðið að flýta fyrir því að sonur sinn geti fengið úthlutað atvinnuleyfi á höfuðborgarsvæðinu til að kærandi geti stundað þá atvinnu sem hann hafi kosið og verið ekki upp á Vinnumálastofnun kominn.

Samkvæmt 6. gr. reglugerðar nr. 397/2003 fari úthlutun atvinnuleyfa á takmörkunarsvæðum leigubifreiða fram samkvæmt starfsreynslu, sbr. unna daga. Við útgáfu akstursheimildar hjá Vegagerðinni reiknist sá dagafjöldi sem gefinn sé út óháð því hvort ekið sé með farþega eður ei. Það sama sé uppi á teningnum þegar komi að akstursheimildum dagsettum 8.–11. nóvember 2011, 13.–18. nóvember 2011, 23.–27. nóvember 2011 og 12.–16. mars 2012.

Hvergi í gögnum Vinnumálastofnunar komi fram sannanir þess að einhver vinna hafi verið innt af hendi eða laun verið þegin fyrir slíkt.

Kærandi bendi í kæru sinni á að ekki séu gefnar skýringar í bréfum Vinnumálastofnunar á reikniaðferð ofgreiddra atvinnuleysisbóta sem samkvæmt Vinnumálastofnun nemi 112.057 kr. með 15% álagi. Skuli kæranda þar að auki gert að vera við störf á hinum margþætta og gefandi vinnumarkaði í tólf mánuði áður en hann eigi kost á atvinnuleysisbótum á ný.

Hvað varði akstursheimildir gefnar út fyrir helgarnar 3. og 4. mars 2012 og 17. og 18. mars 2012 bendir kærandi á 3. mgr. 33. gr. laga um atvinnuleysistryggingar þar sem segi orðrétt: „Grunnatvinnuleysisbætur skulu greiðast fyrir alla daga nema laugardaga og sunnudaga.“

Þá ítrekar kærandi í kæru sinni að það sé stjórnarskrárvarinn réttur sinn að stunda þá atvinnu sem hann kjósi. Kærandi telji Vinnumálastofnun brjóta á þeim rétti sínum með því að refsa honum á grundvelli þeirra gagna sem stofnunin hafi undir höndum þar sem hvergi komi fram sönnun þess að vinna hafi verið innt af hendi eða greiðsla þegin fyrir, auk þess sem hluti akstursheimilda sé utan þess tíma sem atvinnuleysisbætur séu greiddar fyrir og sé Vinnumálastofnun því ekki heimilt að refsa kæranda fyrir þær.

Enn fremur telur kærandi að ákvörðun Vinnumálastofnunar sé langt fyrir utan laganna bókstaf og algerlega úr lausu lofti gripin. Í því samhengi vísar kærandi til þess að í 70. gr. stjórnarskrárinnar standi skýrum stöfum: „Hver sá sem er borinn sökum um refsiverða háttsemi skal talinn saklaus þar til sekt hans hefur verið sönnuð.“ Sú ákvörðun Vinnumálastofnunar að refsa kæranda samkvæmt þeim gögnum sem stofnunin hafi undir höndum telur kærandi að jafnist á við að dæma kæranda til árs fangelsis og greiðslu sektar fyrir að berja mann í hausinn með skóflu, bara vegna þess að sannað þyki að maður hafi fjárfest í skóflu.

Í greinargerð sinni til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða, dags. 24. júlí 2012, bendir Vinnumálastofnun á að mál þetta varði 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Segi í athugasemdum með 23. gr. frumvarpsins er varð að lögum nr. 134/2009, að meðal annars komi til greina að beita viðurlögum á grundvelli ákvæðisins þegar atvinnuleitandi gefur stofnuninni „vísvitandi rangar upplýsingar“ sem leiða til þess að atvinnuleitandi telst ranglega tryggður að fullu eða að hluta. Þá sé gert ráð fyrir því að Vinnumálastofnun beiti viðurlögum ef atvinnuleitandi starfar á innlendum vinnumarkaði á sama tíma og hann fær greiddar atvinnuleysisbætur án þess að tilkynna stofnuninni um að atvinnuleit sé hætt skv. 10. gr. eða 35. gr. a laganna.

Kærandi sótti um greiðslur atvinnuleysisbóta hjá Vinnumálastofnun 1. nóvember 2011. Vinnumálastofnun barst ekki tilkynning um tilfallandi vinnu kæranda við leigubifreiðaakstur á þeim tíma sem hann var skráður atvinnulaus hjá stofnuninni. Var stofnuninni fyrst kunnugt um störf kæranda við reglubundið eftirlit og samkeyrslu á gagnagrunnum Vinnumálastofnunar og Vegagerðarinnar í apríl 2012.

Í rökstuðningi með kæru, dags. 2. júlí 2012, hafi kærandi í fyrsta lagi gert grein fyrir því að þær akstursheimildir er varði afleysingar fyrir föður hans, B, eigi sér þær skýringar að faðir hans hafi „ákveðið að flýta fyrir því að sonur sinn geti fengið úthlutað atvinnuleyfi á höfuðborgarsvæðinu“. Af skýringum kæranda megi ráða að í þeim tilvikum sem hann eigi að hafa leyst B af hafi hann ekki stundað vinnu líkt og akstursheimildir Vegagerðarinnar geri grein fyrir. Í öðru lagi hafi kærandi nefnt að aðrar akstursheimildir samhliða töku atvinnuleysistrygginga hafi átt sér stað um helgar og vísar hann þá til efnis 3. mgr. 33. gr. laga um atvinnuleysistryggingar þar sem kveðið sé um það að grunnatvinnuleysisbætur skuli greiðast fyrir alla daga nema laugardaga og sunnudaga.

Þau gögn sem Vinnumálastofnun hafi undir höndum vegna máls þessa séu akstursheimildir kæranda frá Vegagerðinni og af þeim megi ráða að kærandi hafi verið við vinnu sem leigubifreiðastjóri samhliða töku atvinnuleysisbóta. Hvað varði skýringar kæranda um að faðir hans hafi einungis skráð hann sem afleysingarmann og hafi því ekki um eiginlega vinnu verið að ræða, sé það mat Vinnumálastofnunar að umræddar akstursheimildir séu opinber gögn sem ekki sé unnt að rengja.

Hvað varðar rökstuðning kæranda vegna leigubifreiðaakstur um helgar þá sé á það bent að ákvæði 3. mgr. 33. gr. laga um atvinnuleysistryggingar sem kærandi hafi vísað til hafi fallið úr gildi með lögum nr. 134/2009. Nú hljóði 2. mgr. 33. gr. laganna svo:

„Sá sem telst að fullu tryggður á rétt til óskertra grunnatvinnuleysisbóta sem skulu nema 149.523 kr. á mánuði. Lágmarksréttur til atvinnuleysistrygginga veitir rétt til 1/4 hluta grunnatvinnuleysisbóta.“

Segi í athugasemdum með 9. gr. frumvarpsins er varð að lögum nr. 134/2009 að með lagabreytingunni sé lagt til að atvinnuleysisbætur verði mánaðargreiðslur í stað þess að miða við fjölda virkra daga í hverjum mánuði. Af því leiði að atvinnuleitendum sé ekki unnt að afla sér tekna vegna vinnu sem stunduð sé um helgar án þess að það komi til með að hafa áhrif á skyldu eða rétt atvinnuleitenda samkvæmt ákvæðum laga um atvinnuleysistryggingar.

Í máli þessu liggur fyrir að kærandi starfaði við akstur leigubifreiðar á meðan hann þáði greiðslu atvinnuleysisbóta. Barst Vinnumálastofnun ekki tilkynning frá kæranda vegna vinnu hennar. Það ætti öllum að vera ljóst að atvinnuleitandi sem þiggur greiðslu atvinnuleysisbóta ber skylda til að tilkynna vinnu til Vinnumálastofnunar um leið og hann hefur störf. Á það jafnt við um störf sem eru tilfallandi, hlutastörf eða í því tilfelli sem viðkomandi hefur hætt atvinnuleit að öllu leyti. Í tilfelli kæranda hafi honum borið að upplýsa Vinnumálastofnun um störf sín, deginum áður en hann hóf störf, sbr. 35. gr. laga um atvinnuleysistryggingar.

Í ljósi afdráttarlausrar verknaðarlýsingar í 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar og þeirrar skyldu sem hvíli á atvinnuleitendum að tilkynna um tilfallandi vinnu til stofnunarinnar, sbr. 35. gr. a laga um atvinnuleysistryggingar, verði að telja að kærandi hafi brugðist skyldum sínum.

Að öllu framangreindu virtu sé það niðurstaða Vinnumálastofnunar að stöðva skuli greiðslur atvinnuleysisbóta til kæranda og að hann skuli ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta fyrr en hann hefur starfað a.m.k. tólf mánuði á innlendum vinnumarkaði, sbr. 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Það sé einnig niðurstaða stofnunarinnar að kærandi hafi fengið ofgreiddar atvinnuleysisbætur á tímabilunum 1.–19. nóvember 2011, 20.–31. desember 2011 og 1.–19. mars 2012 að fjárhæð 112.057 kr. að meðtöldu 15% álagi skv. 2. mgr. 39. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Beri kæranda að endurgreiða ofgreiddar atvinnuleysisbætur fyrir það tímabil er hann uppfyllti ekki skilyrði laganna.

Kæranda var með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 26. júlí 2012, sent afrit af greinargerð Vinnumálastofnunar og gefinn kostur á að koma á framfæri frekari athugasemdum fyrir 9. ágúst 2012. Engar athugasemdir bárust frá kæranda. Með bréfi, dags. 13. nóvember 2012, tilkynnti úrskurðarnefnd atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða kæranda um tafir á vinnslu málsins vegna gríðarlegs málafjölda hjá nefndinni.

2.

Niðurstaða

Mál þetta lýtur að því hvort kærandi hafi aflað atvinnuleysisbóta með sviksamlegum hætti í skilningi 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Með hliðsjón af mikilvægi ákvæðisins við framkvæmd atvinnuleysistryggingakerfisins þykir réttlætanlegt að varpa ítarlegu ljósi á forsögu þess og tilgang. Markmiðið með þessu er að setja fram skýr viðmið um hvernig beri að túlka ákvæðið.

Þegar lög um atvinnuleysistryggingar voru upphaflega sett var kveðið á um þá meginreglu í fyrstu málsgrein 60. gr. laganna að sá sem aflar sér eða reynir að afla sér atvinnuleysisbóta samkvæmt lögunum með svikum getur misst rétt sinn í allt að tvö ár og þurft að sæta sektum. Það var hvergi skýrlega skilgreint hvað væru svik í skilningi ákvæðisins og er sú ályktun nærtæk að ákvæðinu hafi sjaldan verið beitt fram til þess tíma sem því var breytt með setningu 23. gr. laga nr. 134/2009. Þessi nýja regla tók gildi 1. janúar 2010 og veigamesti tilgangur hennar var að sporna gegn „svartri atvinnustarfsemi“.

Í athugasemdum greinargerðar við 23. gr. frumvarps þess er síðar varð að lögum nr. 134/2009 kom meðal annars fram að beita ætti ákvæðinu í þrenns konar tilvikum, í fyrsta lagi þegar atvinnuleitandi veitir Vinnumálastofnun vísvitandi rangar upplýsingar í umsókn um atvinnuleysisbætur sem leiða til þess að hann telst ranglega tryggður að fullu eða að hluta samkvæmt lögunum, í öðru lagi þegar atvinnuleitandi starfar á innlendum vinnumarkaði á sama tíma og hann fær greiddar atvinnuleysisbætur eða sætir biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögunum án þess að hafa tilkynnt Vinnumálastofnun um að atvinnuleit sé hætt skv. 10. gr. laganna og í þriðja lagi þegar atvinnuleitandi verður uppvís að þátttöku á vinnumarkaði án þess að hafa tilkynnt um tilfallandi vinnu, sbr. nú 35. gr. a.

Með setningu 4. gr. laga nr. 103/2011 var orðalagi fyrsta málsliðar 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar breytt. Frá og með 3. september 2011 hefur ákvæðið verið svohljóðandi:

„Sá sem lætur vísvitandi hjá líða að tilkynna Vinnumálastofnun um þær breytingar sem kunna að verða á högum hans á því tímabili sem hann fær greiddar atvinnuleysisbætur eða sætir biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögum þessum eða veitir vísvitandi rangar upplýsingar sem leiða til þess að hann telst ranglega tryggður að fullu eða að hluta samkvæmt lögum þessum skal ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta fyrr en hann hefur starfað a.m.k. tólf mánuði á innlendum vinnumarkaði áður en hann sækir aftur um atvinnuleysisbætur. Hið sama gildir um þann sem starfar á innlendum vinnumarkaði á sama tíma og hann fær greiddar atvinnuleysisbætur eða sætir biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögum þessum án þess að hafa tilkynnt Vinnumálastofnun um að atvinnuleit sé hætt skv. 10. gr. eða um tilfallandi vinnu skv. 35. gr. a. Skal honum jafnframt verða gert að endurgreiða ofgreiddar atvinnuleysisbætur skv. 39. gr.“

Þegar þessi texti er skýrður er óhjákvæmilegt að horfa til þeirra athugasemda sem vitnað var hér til að framan um 23. gr. laga nr. 134/2009. Þannig er ljóst að fyrsti málsliður ákvæðisins á við ef atvinnuleitandi hefur með vísvitandi hætti hegðað sér með tilteknum hætti á meðan slíkt huglægt skilyrði á ekki við ef háttsemin fellur undir annan málslið ákvæðisins. Þessi munur stafar af því að annar málsliðurinn tekur á því þegar atvinnuleitandi starfar á vinnumarkaði, til lengri eða skemmri tíma, samhliða því að þiggja atvinnuleysisbætur og án þess að hafa uppfyllt skyldu sína skv. 10. gr. og 35. gr. a laga um atvinnuleysistryggingar að upplýsa Vinnumálastofnun um þessa atvinnuþátttöku.

Sérstök ástæða er til að taka fram að orðalagið „[h]ið sama gildir“ í upphafi annars málsliðar 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar vísar einvörðungu til viðurlaganna sem upp eru talin í fyrsta málslið ákvæðisins en ekki til þeirra huglægu skilyrða sem þar þurfa að vera uppfyllt. Þessi túlkun byggir meðal annars á því að greiðsla atvinnuleysisbóta er ekki ætluð þeim sem sinna störfum á vinnumarkaði og því teljast það svik í skilningi annars málsliðar 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar ef atvinnuleitandi sinnir starfi á vinnumarkaði án þess að láta Vinnumálastofnun vita af því með þeim hætti sem kveðið er á um í 10. gr. og 35. gr. a laga um atvinnuleysistryggingar. Þessi skilningur er í samræmi við orðalag annars málsliðar 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar og fær einnig stoð í athugasemdum greinargerðar við 23. gr. frumvarps þess er síðar varð að lögum nr. 134/2009.

Hvort sem háttsemi fellur undir fyrsta eða annan málslið 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar eru viðurlög við bótasvikum ströng en þau fela í sér að atvinnuleitanda ber ekki að eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta fyrr en hann hefur starfað a.m.k. tólf mánuði á innlendum vinnumarkaði áður en hann sækir aftur um atvinnuleysisbætur. Jafnframt ber atvinnuleitanda að endurgreiða ofgreiddar atvinnuleysisbætur skv. 39. gr. laganna, sbr. lokamálslið 60. gr. laganna.

Þá segir í 35. gr. a:

„Þeim sem telst tryggður samkvæmt lögum þessum ber að tilkynna til Vinnumálastofnunar með að minnsta kosti eins dags fyrirvara um tilfallandi vinnu sem hann tekur á þeim tíma er hann fær greiddar atvinnuleysisbætur skv. 32. eða 33. gr. eða sætir biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögum þessum. Heimilt er þó að tilkynna samdægurs um tilfallandi vinnu enda sé um að ræða tilvik sem er þess eðlis að mati Vinnumálastofnunar að ekki var unnt að tilkynna um hina tilfallandi vinnu fyrr. Í tilkynningunni skulu meðal annars koma fram upplýsingar um hver vinnan er, um vinnustöðina og um lengd þess tíma sem hinni tilfallandi vinnu er ætlað að vera.“

Í 3. mgr. 9. gr. laga um atvinnuleysistryggingar er kveðið á um þá skyldu atvinnuleitanda að upplýsa Vinnumálastofnun um breytingar á högum viðkomandi eða annað það sem kann að hafa áhrif á rétt hans samkvæmt lögunum, eins og námsþátttöku og tekjur fyrir tilfallandi vinnu. Þá er þeim sem telst tryggður skv. 10. gr. laga um atvinnuleysistryggingar gert að tilkynna til Vinnumálastofnunar án ástæðulausrar tafar þegar hann hættir virkri atvinnuleit.

Af hálfu kæranda kemur meðal annars fram í kæru að hvergi komi fram sönnun þess að vinna við leigubílaakstur hafi verið innt af hendi eða greiðsla þegin fyrir. Þá vísar kærandi í 2. mgr. 70. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands um að hver sá sem borinn sé sökum skuli teljast saklaus þar til sekt hans hefur verið sönnuð. Einnig bendir kærandi á að hluti af tilgreindum dögum séu helgar og sé Vinnumálastofnun því ekki heimilt að krefjast endurgreiðslu fyrir þá daga þar sem atvinnuleysisbætur séu eingöngu greiddar fyrir virka daga.

Í máli þessu liggja fyrir upplýsingar frá Vegagerðinni um akstursheimildir kæranda sem leigubílstjóra á tilgreindum dögum á tímabilinu frá 4. nóvember 2011 til 18. mars 2012. Þá greinir kærandi sjálfur frá því að erfitt sé fyrir sig að láta vita um störf sín sem leigubílstjóri með sólarhrings fyrirvara þar sem hann hafi stundum ekki nema fjögurra klukkustunda fyrirvara. Með vísan til þessa verður talið að kærandi hafi starfað sem leigubílstjóri á umræddum tíma. Ekki verður fallist á þá málsástæðu kæranda að viðurlög Vinnumálastofnunar hafi brotið gegn ákvæði 2. mgr. 70. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands um réttindi sakborninga til að teljast saklausir af refsiverðri háttsemi uns sekt þeirra er sönnuð fyrir dómi enda snýst ákvæðið um að ákæruvaldinu beri að sanna sekt manna og ekki verði krafist að hann sýni sjálfur fram á sakleysi sitt í sakamáli. Samkvæmt nefndu stjórnarskrárákvæði kveða eingöngu dómstólar upp úr um það hvort maður hafi gerst sekur um refsivert brot.

Þá verður heldur ekki fallist á þá málsástæðu kæranda að atvinnuleysisbætur séu ekki greiddar fyrir helgar og þar af leiðandi skuli ekki reikna þá daga með. Vísar kærandi til 3. mgr. 33. gr. laga um atvinnuleysistryggingar um að ekki skuli greiða atvinnuleysisbætur fyrir laugardaga og sunnudaga, en umrætt ákvæði var fellt úr gildi með 9. gr. laga nr. 134/2009. Í 2. mgr. 33. gr. laga um atvinnuleysistryggingar kemur fram að atvinnuleysisbætur séu mánaðargreiðslur og þar af leiðandi ekki einungis greiðslur fyrir virka daga í hverjum mánuði.

Kærandi vísar til 75. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands þar sem fram kemur að öllum sé frjálst að stunda þá atvinnu sem þeir kjósa, en kærandi telur að Vinnumálastofnun hafi með ákvörðun sinni brotið gegn þeim rétti. Ekki verður fallist á þá málsástæðu kæranda að ákvörðun Vinnumálastofnunar brjóti gegn atvinnufrelsisákvæði stjórnarskrárinnar. Lög um atvinnuleysistryggingar gilda um atvinnuleysistryggingar launamanna eða sjálfstætt starfandi einstaklinga á innlendum vinnumarkaði þegar þeir verða atvinnulausir og markmið laganna er að tryggja þeim fjárhagsaðstoð meðan þeir eru að leita sér að nýju starfi eftir að hafa misst fyrra starf sitt, sbr. 1. og 2. gr. laganna. Lög um atvinnuleysistryggingar taka ekki til einstaklinga sem ekki eru atvinnulausir.

Kærandi tilkynnti ekki um vinnu sína sem leigubílstjóri til Vinnumálastofnunar eins og honum bar að gera. Í ljósi afdráttarlausrar verknaðarlýsingar 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar og þeirrar skyldu sem hvílir á atvinnuleitendum til að tilkynna til vinnumálastofnunar að atvinnuleit sé hætt eða tilkynna um tekjur, sbr. 10. gr. og 35. gr. a laga um atvinnuleysistryggingar, verður að telja að kærandi hafi brugðist skyldum sínum samkvæmt þeim lögum og eigi að sæta viðurlögum í samræmi við það.

Í 17. og 22. gr., sbr. 32. og 34. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, er nákvæm útlistun á því hvernig reikna skuli þær hámarksbætur sem hinn tryggði getur átt rétt á úr Atvinnuleysistryggingasjóði. Í 2. mgr. 39. gr. sömu laga kemur skýrlega fram að ef hinn tryggði hefur fengið hærri greiðslur en heimilt er skv. 32. og 34. gr. laganna skuli hann endurgreiða fjárhæðina að viðbættu 15% álagi. Kærandi fékk ofgreiddar atvinnuleysisbætur að fjárhæð 112.057 kr. með inniföldu 15% álagi, sbr. 2. mgr. 39. gr. laga um atvinnuleysistryggingar.

Með vísan til framangreinds og þeirra raka sem Vinnumálastofnun hefur fært fram fyrir hinni kærðu ákvörðun, er hún staðfest.

 Úrskurðarorð

Hin kærða ákvörðun Vinnumálastofnunar frá 1. júní 2012 í máli A þess efnis að hann skuli ekki eiga rétt á atvinnuleysisbótum fyrr en hann hefur starfað a.m.k. tólf mánuði á innlendum vinnumarkaði er staðfest.

Kærandi skal endurgreiða Vinnumálastofnun ofgreiddar atvinnuleysisbætur að fjárhæð samtals 112.057 kr. en í þeirri fjárhæð er 15% álag.

Brynhildur Georgsdóttir,

formaður

            Hulda Rós Rúriksdóttir                                             Helgi Áss Grétarsson