26. október 2023

Nr. 602/2023 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Þann 26. október 2023 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 602/2023

í stjórnsýslumáli nr. KNU23080011

Kæra [...]

á ákvörðun

Útlendingastofnunar

I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Hinn 1. ágúst 2023 barst kærunefnd útlendingamála sjálfkrafa kæra, samkvæmt 3. málsl. 7. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016, á ákvörðun Útlendingastofnunar um að taka ekki til efnismeðferðar hér á landi umsókn einstaklings er kveðst heita [...], vera fæddur [...], og vera ríkisborgari Sómalíu (hér eftir kærandi) um alþjóðlega vernd og brottvísa honum frá landinu. Var kæranda gert að yfirgefa landið án tafar ellegar sæta endurkomubanni í tvö ár.

Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að umsókn hans um alþjóðlega vernd verði tekin til efnismeðferðar hér á landi, aðallega á grundvelli 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga en til vara á grundvelli 3. mgr. 36. gr. laga um útlendinga, sbr. 2. mgr. 42. gr. sömu laga og 3. gr. Mannréttindasáttmála Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994.

II. Málsmeðferð

Kærandi lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd á Íslandi 15. desember 2022. Við leit að fingraförum kæranda í Eurodac gagnagrunninum 16. desember 2022 kom í ljós að fingraför hans höfðu m.a. verið skráð í grunninn af yfirvöldum í Ungverjalandi. Hinn 2. janúar 2023 var beiðni um upplýsingar um stöðu kæranda beint til yfirvalda í Ungverjalandi, sbr. 34. gr. reglugerðar Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) nr. 604/2013 (hér eftir Dyflinnarreglugerðin). Í svari frá ungverskum yfirvöldum, dags. 19. janúar 2023, kom fram að honum hefði verið veitt réttarstaða flóttamanns 1. desember 2015. Hinn 18. apríl 2023 óskuðu íslensk stjórnvöld eftir upplýsingum um hvort kærandi væri handhafi dvalarleyfis og ferðaskilríkja í Ungverjalandi. Samkvæmt upplýsingum frá ungverskum yfirvöldum dags. 20. apríl 2023 er kærandi handhafi dvalarleyfisskírteinis með gildistíma til 11. desember 2025 og ferðaskilríkja með gildistíma til 6. desember 2023. Kærandi kom til viðtals hjá Útlendingastofnun 26. janúar 2023, ásamt löglærðum talsmanni sínum. Útlendingastofnun ákvað 31. júlí 2023 að taka umsókn kæranda um alþjóðlega vernd hér á landi ekki til efnismeðferðar og að honum skyldi vísað brott frá landinu með endurkomubanni til tveggja ára. Ákvörðunin var birt fyrir kæranda sama dag og barst kærunefnd greinargerð kæranda 14. ágúst 2023.

III. Ákvörðun Útlendingastofnunar

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að kæranda hafi verið veitt alþjóðleg vernd í Ungverjalandi. Umsókn hans um alþjóðlega vernd yrði því ekki tekin til efnismeðferðar, sbr. a-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga, enda fæli flutningur kæranda til Ungverjalands ekki í sér brot gegn 42. gr. laga um útlendinga, sbr. jafnframt 3. mgr. 36. gr. laganna. Þá taldi Útlendingastofnun að kærandi hefði ekki slík tengsl við Ísland að nærtækast væri að hann fengi hér vernd eða að sérstakar ástæður mæltu annars með því að taka bæri umsókn kæranda til efnismeðferðar, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Kæranda var brottvísað frá landinu, sbr. 2. mgr. 98. gr. laga um útlendinga. Kæranda var ákveðið endurkomubann hingað til lands í tvö ár, sbr. 2. mgr. 101. gr. laga um útlendinga. Var skorað á kæranda að yfirgefa landið án tafar og athygli hans vakin á því að yfirgæfi hann landið sjálfviljugur yrði endurkomubannið fellt niður.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærandi vísar til viðtals síns hjá Útlendingastofnun og annarra gagna málsins hvað málsatvik varðar. Kærandi telur viðbrögð ungverskra stjórnvalda ámælisverð þegar hann hafi leitað til þeirra til þess að fá aðstoð og aðgang að atvinnumarkaði, heilbrigðis- og félagsþjónustu og vegna þeirrar ómannúðlegu meðferðar sem hann hafi mátt þola þar í landi.

Kærandi gerir margvíslegar athugasemdir við hina kærðu ákvörðun, þ. á m. hvað varðar umfjöllun Útlendingastofnunar um aðgengi handhafa alþjóðlegrar verndar að húsnæði í Ungverjalandi. Þar komi fram að frjáls félagasamtök sem hafi veitt aðstoð við leigu á húsnæði hafi sætt refsiaðgerðum stjórnvalda, m.a. með því að stöðva fjárframlög til þeirra. Þrátt fyrir umfjöllun Útlendingastofnunar um framangreint telji stofnunin að verndarhafar hafi sama rétt og aðgang að húsnæði og ungverskir ríkisborgarar. Umfjöllun og niðurstaða stofnunarinnar eigi ekki saman. Þá vísi Útlendingastofnun til þess að kærandi eigi rétt á heilbrigðisþjónustu þar í landi en kærandi fái ekki betur séð en að handhafar alþjóðlegrar verndar séu útilokaðir frá heilbrigðisþjónustu, a.m.k. vegna þess að þeim bjóðist ekki túlkaþjónusta. Þá komi fram í hinni kærðu ákvörðun að lagaheimildir sem tryggi handhöfum alþjóðlegrar verndar aðgang að fjárhagsaðstoð til framfærslu hafi verið felld úr gildi. Einstaklingar sem hlotið hafi alþjóðlega vernd eigi sama rétt og ungverskir ríkisborgarar til velferðarþjónustu sem veitt sé af tryggingarstofnun ríkisins og af sveitarfélögum. Oft eigi verndarhafar ekki rétt á þjónustu vegna þess að þeir hafi ekki haft tækifæri til að vinna sér inn réttindi. Auk þess séu takmarkanir vegna þess að túlkaþjónusta sé ekki í boði. Samkvæmt framangreindu telur kærandi að hann standi frammi fyrir raunverulegri hættu á að fá ekki félagslega aðstoð snúi hann aftur til Ungverjalands. Í öllu falli kunni hann að standa frammi fyrir erfiðleikum við að nálgast slíka aðstoð og þurfa að bíða eftir henni til langs tíma.

Kærandi byggir á því að taka beri umsókn hans um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar á grundvelli sérstakra ástæðna, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Kærandi vísar til 32. gr. a og 32. gr. b reglugerðar um útlendinga nr. 540/2017, með síðari breytingum. Vegna almennra aðstæðna einstaklinga sem njóti alþjóðlegrar verndar í Ungverjalandi og vegna persónubundinna aðstæðna kæranda séu sérstakar aðstæður í máli hans sem valdi því að taka beri umsókn hans til efnismeðferðar hér á landi. Kærandi vísar til þess að frásögn hans komi heim og saman við fyrirliggjandi heimildir, þ. á m. upplifun hans af fordómum í Ungverjalandi, sérstaklega gagnvart fólki frá Afríku líkt og kærandi, auk þess hafi kærandi búið við slæmar aðstæður. Kærandi hafi ekki fengið framfærslu og hafi ekki getað aflað sér atvinnu og hafi því ekki getað framfleytt sér með mannsæmandi hætti og búið við mannsæmandi aðstæður. Þá hafi kærandi nánast verið heimilislaus. Ljóst sé að muni kærandi snúa aftur til Ungverjalands muni aðstæður hans vera mun erfiðari en áður og alvarlegar fyrir heilsu hans. Ástæða þess að útlendingar geti ekki fegið húsnæði og atvinnu í Ungverjalandi sé vegna mismununar á grundvelli stöðu þeirra og uppruna. Kærandi byggir á því að hann sé þolandi alvarlegrar mismununar á grundvelli kynþáttar, þjóðernis og þjóðfélagsstöðu. Í ljósi sömu ástæðna sé staða hans verulega síðri en staða almennings í Ungverjalandi. Því sé um sérstakar ástæður í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga að ræða.

Kærandi byggir á því til vara að endursending hans til Ungverjalands jafngildi broti á grundvallarreglu þjóðarréttar (non-refoulement) um bann við því að vísa fólki brott eða endursenda þangað sem líf þess eða frelsi kunni að vera í hættu. Í því samhengi vísar kærandi til 42. gr. laga um útlendinga, sbr. 3. mgr. 36. gr. sömu laga. Í gögnum málsins sé að finna áreiðanlegar heimildir um slæmar aðstæður handhafa alþjóðlegrar verndar í Ungverjalandi og af frásögn kæranda sé ljóst að hann hafi verið þolandi þessara aðstæðna. Með vísan til þess verði að telja að aðstæður flóttafólks í Ungverjalandi séu með þeim hætti að þær jafnist á við ómannúðlega og vanvirðandi meðferð í skilningi 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga sem og 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Endursending kæranda til Ungverjalands teljist því, vegna aðbúnaðar og aðstæðna einstaklinga með alþjóðlega vernd þar í landi, vera brot á 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga. Að auki myndi sú ákvörðun brjóta í bága við 1. mgr. 68. gr. stjórnarskrárinnar lýðveldisins Íslands, sbr. lög nr. 33/1944, 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, 7. gr. alþjóðasamnings um borgaraleg og stjórnmálaleg réttindi og 33. gr. Flóttamannasamnings Sameinuðu þjóðanna.

V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Aðstæður kæranda

Samkvæmt gögnum málsins er kærandi karlmaður á [...] sem er staddur einsamall hér á landi. Við meðferð málsins greindi kærandi frá því að hann eigi eiginkonu og fjögur börn í heimaríki. Kærandi hafi komið til Ungverjalands árið 2014. Kærandi hafi farið til Finnlands í lok árs 2014 og lagt fram umsókn um alþjóðlega vernd þar í landi en hafi verið sendur aftur til Ungverjalands á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar og hlotið alþjóðlega vernd þar í desember 2015. Kærandi hafi dvalið þar í landi til ársins 2019 en þá hafi hann fengið starf sem túlkur hjá Evrópsku stuðningsskrifstofunni í hælismálefnum, sem er nú þekkt sem stofnun Evrópusambandsins um alþjóðlega vernd (EUAA)[GSGK1] , í Grikklandi og Möltu. Kærandi hafi lagt fram umsókn um alþjóðlega vernd hér á landi í desember 2022. Kærandi greindi frá því að honum hafi ítrekað verið synjað um leiguhúsnæði í Ungverjalandi á þeim grundvelli að hann væri flóttamaður. Þá hafi kæranda verið synjað um heilbrigðisþjónustu þar í landi en fengið þjónustu frá háskólanum þegar hann stundaði nám. Auk þess hafi háskólinn veitt honum fjárhagsstuðning og húsaskjól þegar hann var í námi. Kærandi hafi lokið tveimur meistaragráðum á meðan hann dvaldi í Ungverjalandi. Kærandi hafi verið með atvinnuleyfi en erfitt hafi verið að fá atvinnu í Ungverjalandi við hæfi en hann hafi starfað við uppvask á veitingastað. Kærandi hafi mætt fordómum og aðgangshindrunum á þeim grundvelli að hann sé flóttamaður, þ. á m. að menntun. Kærandi óttist að verði hann endursendur til Ungverjalands verði hann handtekinn og fluttur til heimaríkis. Þá greindi kærandi frá því honum hafi verið synjað um fjölskyldusameiningu og ríkisborgararétt. Í viðtali hjá Útlendingastofnun kvaðst kærandi stundum fá verk fyrir brjóstið og í hægri fótlegg. Þá fái hann höfuðverk og ógleði. Kæranda líði ágætlega andlega en staða hans valdi honum áhyggjum og svefnleysi.

Ákvæði 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga

Í 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga segir að umsókn um alþjóðlega vernd skuli tekin til efnismeðferðar nema:

a. umsækjandi hafi komið til landsins að eigin frumkvæði eftir að hafa hlotið virka alþjóðlega vernd í öðru ríki.

Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum málsins var kæranda veitt alþjóðleg vernd í Ungverjalandi 1. desember 2015 og samkvæmt upplýsingum frá ungverskum stjórnvöldum hefur hann fengið útgefið dvalarleyfisskírteini með gildistíma til 11. desember 2025. Að mati kærunefndar telst sú vernd sem kærandi nýtur í Ungverjalandi virk alþjóðleg vernd í skilningi a-liðar 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Aðstæður í Ungverjalandi

Kærunefnd útlendingamála hefur lagt mat á aðstæður í Ungverjalandi, m.a. með hliðsjón af eftirfarandi skýrslum og gögnum:

2022 Country Reports on Human Rights Practices - Hungary (U.S. Department of State, 20. mars 2023);
2021 Country Reports on Human Rights Practices - Hungary (U.S. Department of State, 12. apríl 2022);
Amnesty International Report 2022/23 – Hungary (Amnesty International, 27. mars 2023);
Annual Report on the Situation of Asylum in the European Union (EASO, 1. júlí 2020);
Asylum in Hungary: Damaged Beyond Repair? ECRE‘s call for states to end transfers to Hungary under Dublin and bilateral arrangements (European Council on Refugees and Exiles, 2017);
Asylum Information Database National Country Report: Hungary (European Council on Refugees and Exiles, 19. apríl 2023);
ECRI conclusions on the implementation of the recommendations in respect of Hungary subject to interim follow-up (European Commission against Racism and Intolerance, 15. maí 2018);
Freedom in the World 2023 – Hungary (Freedom House, 2023);
ECRI report on Hungary (European Commission against Racism and Intolerance (ECRI), 9. mars 2023);
Hungary: Definition of hate crime according to Hungarian law; recourse available to victims (2015-March 2017) (Immigration and Refugee Board of Canada, 29. mars 2017);
Hungary: Legal amendments to detain all asylum-seekers a deliberate new attack on the rights of refugees and migrants (Amnesty International, 9. mars 2017);
Hungary as a country of asylum: Observations on restrictive measures and subsequent practice implemented between July 2015 and March 2016 (UNHCR, maí 2016);
Hungary‘s Government Strengthens its Anti-NGO Smear Campaign (Human Rights Watch, 20. janúar 2018);
Hungary Immigration Detention Profile (Global Detention Project, september 2016);
Integration of Refugees in Greece, Hungary and Italy: Comparative Analysis (European Parliament, 20. desember 2017);
Migration and Asylum: Commission takes further steps in infringement procedures against Hungary (European Commission, 19. júlí 2018);
Report by Dunja Mijatović Commissioner for Human Rights of the Council of Europe Following her Visit to Hungary from 4 to 7 February 2019 (Council of Europe, 21. maí 2019);
Report on the human rights situation covering 2019 (Amnesty International, 16. apríl 2020);
Report to the Hungarian Government on the visit to Hungary carried out by the European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (CPT) from 20 to 26 October 2017 (Council of Europe, 18. september 2018);
Research on integration for beneficiaries of international protection in Hungary (The UN Refugee Agency, febrúar 2019);
Response of the Hungarian Government of the report of the European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (CPT) on its visit to Hungary from 20 to 29 November 2018 (Council of Europe, 17. mars 2020);
Ungarn: Situasjonen for personer med beskyttelse (Landinfo, 30. ágúst 2016);
Upplýsingar af vefsíðu Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna (https://help.unhcr.org/hungary);
Upplýsingar af vefsíðu Hungarian Helsinki Committee (https://helsinki.hu);
Upplýsingar af vefsíu OSCE – Office for Democratic Institutions and Human Rights (ODIHR) (https://hatecrime.osce.org/hungary);
Your social security rights in Hungary (European Commission, júlí 2022) og
World Report 2023 – European Union (Human Rights Watch, 28. September 2022).

Ungverjaland er eitt af aðildarríkjum Evrópusambandsins og því bundið af reglum sambandsins við málsmeðferð umsækjenda um alþjóðlega vernd, t.a.m. tilskipunum sambandsins um meðferð umsókna um alþjóðlega vernd nr. 2013/32/EU, um móttökuaðstæður nr. 2013/33/EU og um lágmarksviðmið til þess að teljast flóttamaður nr. 2011/95/EU. Þá hefur Ungverjaland verið aðili að Evrópuráðinu frá 6. nóvember 1990 og fullgilti mannréttindasáttmála Evrópu árið 1992. Ungverjaland fullgilti samning Sameinuðu þjóðanna gegn pyndingum og annarri grimmilegri, ómannlegri eða vanvirðandi meðferð 15. apríl 1987 og fullgilti samninga Sameinuðu þjóðanna um borgaraleg og stjórnmálaleg réttindi árið 1976, um efnahagsleg, félagsleg og menningarleg réttindi árið 1974 og barnasáttmálann árið 1991. Þá gerðist ríkið aðili að Flóttamannasamningnum 14. mars 1989.

Samkvæmt skýrslu European Council on Refugees and Exciles (ECRE) frá því í apríl 2023 fá einstaklingar sem hljóta alþjóðlega vernd í Ungverjalandi ekki útgefin dvalarleyfi heldur ungversk skilríki. Útgáfa framangreindra skilríkja taki a.m.k. einn mánuð frá því að ákvörðun um veitingu verndar hafi verið tekin og gildi skilríkin í sex ár frá útgáfu. Þá kemur fram að einstaklingar geti sótt um ótímabundið dvalarleyfi hafi þeir haft alþjóðlega vernd í landinu í að minnsta kosti þrjú ár. Í framangreindum skýrslum, m.a. skýrslu ECRE, kemur einnig fram að alþjóðleg vernd sæti kerfisbundinni endurskoðun á þriggja ára fresti þar sem útlendingastofnun Ungverjalands skoði hvort skilyrði verndar séu enn til staðar. Skuli slík endurskoðun ekki taka meira en 60 daga. Einstaklingurinn sé þá kallaður í viðtal og ef ekki sé grundvöllur fyrir afturköllun sé málsmeðferð hætt. Vernd sé ekki afturkölluð nema að tilteknum skilyrðum uppfylltum, s.s. hafi viðkomandi öðlast ríkisborgararétt, snúið aftur til heimaríkis eða framið alvarlegan glæp sem brjóti í bága við ungversk lög. Einstaklingur geti borið ákvörðun um afturköllun verndar undir dómstóla, sem geti þá fellt ákvörðunina úr gildi eða gert útlendingastofnun að taka málið til meðferðar að nýju. Þeir sem hlotið hafi réttarstöðu flóttamanns geti sótt um ríkisborgararétt í landinu eftir þriggja ára dvöl en handhafar viðbótarverndar eftir átta ára dvöl að ákveðnum skilyrðum uppfylltum. Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna hafi í apríl 2017 lagst gegn endursendingum umsækjenda til Ungverjalands en ekki endursendingum þeirra sem þegar hafi hlotið vernd í landinu.

Í skýrslu ECRE kemur fram að handhafar alþjóðlegrar verndar hafi heimild til að dvelja í flóttamannabúðum í allt að 30 daga frá verndarveitingu. Frá árinu 2016 hafi flóttamenn ekki notið frekari stuðnings ríkisins varðandi húsnæði eða framfærslu en eigi þó rétt á félagslegri aðstoð og aðgengi að húsnæðismarkaði til jafns við ungverska ríkisborgara þrátt fyrir að ýmsar hindranir geti staðið því í vegi að þeir geti nýtt sér þá aðstoð. Skýrsla á vegum Menedék Associtation frá 2021, staðfesti að það séu engin sérstök húsnæðisúrræði á vegum ungverskra yfirvalda í boði fyrir handhafa alþjóðlegrar verndar og viðbótarverndar þar í landi. Vegna almenns húsnæðisskorts í landinu sé leiguverð almennt hátt og þá gæti mismununar á leigumarkaði en talið sé að Ungverjar kjósi fremur að leigja öðrum Ungverjum húsnæði sitt en erlendum aðilum. Frjáls félagasamtök og kirkjur hafi veitt flóttafólki aðstoð, m.a. endurgjaldslausa gistingu. Flest gistiskýlin séu staðsett í Búdapest og dvelji því flestir flóttamenn í höfuðborginni. Þá hafi staðan versnað eftir að stjórnvöld í Ungverjalandi hafi ákveðið að stöðva fjárveitingar árið 2018 til félagasamtaka sem buðu upp á aðstoð fyrir flóttamenn. Í skýrslu ECRE kemur jafnframt fram að handhafar alþjóðlegrar verndar hafi aðgang að félagslega kerfi landsins, s.s. atvinnuleysisbótum, veikindarétti og fæðingarorlofi, til jafns við ungverska ríkisborgara, þó krefjist sum sveitarfélög þess að viðkomandi hafi haft lögheimili á svæðinu í vissan árafjölda. Þá séu skilyrði atvinnuleysisbóta að viðkomandi einstaklingur hafi starfað í landinu í að lágmarki 365 daga á síðustu þremur árum. Í skýrslu ECRE kemur fram að handhafar alþjóðlegrar verndar í Ungverjalandi hafi aðgang að vinnumarkaðnum þar í landi til jafns við ungverska ríkisborgara, að undanskilinni starfsemi þar sem þess sé krafist í lögum að ungverskir ríkisborgarar sinni. Handhafar alþjóðlegrar verndar í Ungverjalandi glími þó við ýmsar hindranir á vinnumarkaðnum þar í landi, m.a. vegna tungumálaörðugleika og því standi margir í reynd frammi fyrir atvinnuleysi í Ungverjalandi. Þá hafi handhafar alþjóðlegrar verndar í Ungverjalandi sama aðgang að þjónustu vinnumálastofnunar þar í landi og ungverskir ríkisborgarar þó að erfitt geti verið í sumum tilvikum að finna enskumælandi þjónustufulltrúa.

Í skýrslu ECRE kemur einnig fram að handhafar alþjóðlegrar verndar í Ungverjalandi hafi, að sex mánuðum liðnum frá veitingu verndar, aðgang að heilbrigðisþjónustu til jafns við ungverska ríkisborgara en fram að þeim tíma njóti þeir sömu réttinda og umsækjendur um alþjóðlega vernd. Í framangreindum skýrslum kemur fram að þegar einstaklingur hafi atvinnu í Ungverjalandi sé hann sjúkratryggður og eigi rétt á allri þeirri heilbrigðisþjónustu sem hann hafi þörf á, sem að meginstefnu til sé gjaldfrjáls, t.d. almennum læknisskoðunum, sjúkrahúsdvöl, lyfjum og tannlækningum. Í einhverjum tilvikum þurfi einstaklingar þó að greiða fyrir hluta sérfræðiþjónustu eða lyfja. Hafi einstaklingur ekki atvinnu eða sé af einhverjum ástæðum ekki sjúkratryggður eigi hann rétt á heilbrigðisþjónustu til jafns við umsækjendur um alþjóðlega vernd. Feli það í sér aðgang að grunnheilbrigðisþjónustu, s.s. læknisskoðunum auk sérfræðilækninga í neyðartilfellum. Ýmsar hindranir séu þó við nýtingu þjónustunnar m.a. vegna tungumálaörðugleika, langs afgreiðslutíma sjúkratryggingakorta, þekkingarleysis á ungverskum lögum og stjórnsýslu og mismununar af hálfu opinberra starfsmanna, þ.m.t. lækna og annars heilbrigðisstarfsfólks. Þá hafi verið gerðar breytingar á lögum um almannatryggingar sem hafi haft neikvæð áhrif á handhafa alþjóðlegrar verndar í Ungverjalandi sem hafi yfirgefið landið og verið endursendir til Ungverjalands af öðru Evrópusambandsríki. Samkvæmt lögunum falli réttur þeirra til sjúkratrygginga niður við brottför og þá segir í skýrslunni að ef heilbrigðisaðstæður viðkomandi eru slæmar og hann þarfnist tafarlausrar heilbrigðisþjónustu geti kostnaður vegna hennar fallið á viðkomandi.

Af framangreindum skýrslum verður ráðið að ungversk yfirvöld hafi átt við margvíslegan vanda að etja við móttöku umsækjenda um alþjóðlega vernd og hefur hæliskerfið í Ungverjalandi verið harðlega gagnrýnt. Kemur þá m.a. fram í skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins fyrir árið 2020 að í júlí 2018 hafi ungverska þingið samþykkt löggjöf sem geri það að verkum að lögmenn, ráðgjafar, sjálfboðaliðar og aðrir sem aðstoði m.a. umsækjendur um alþjóðlega vernd geti átt yfir höfði sér fangelsisrefsingu. Þá hafi ungverskum skattalögum verið breytt á þá leið að 25% skattur skuli lagður á starfsemi frjálsra félagasamtaka sem snúi að stuðningi við innflytjendur. Samkvæmt fréttamiðlum hafi engin aðili greitt skatt á grundvelli laganna árið 2022 og engin þekkt rannsókn hafi verið framkvæmd á vegum skattstofunnar. Þá hafi Evrópudómstóllinn árið 2020 kveðið upp dóm um að umrædd löggjöf sé andstæð reglum Evrópusambandsins. Samkvæmt upplýsingum á vefsíðu Hungarian Helsinki Committee hafa lögin verið felld úr gildi frá og með 1. júlí 2021. Lög í Ungverjalandi leggi bann við mismunun á grundvelli þjóðernis og leggi refsingu við móðgandi og ógnandi háttsemi í garð aðila af öðrum kynþætti eða þjóðfélagshópi. Embætti umboðsmanns ungverska þingsins annist eftirlit gegn mismunun. Frjáls félagsamtök hafi þó bent á að yfirvöld í Ungverjalandi séu treg til að flokka atvik sem hatursglæpi.

Í skýrslu United Nations Human Rights frá árinu 2019 kemur fram að á síðustu árum hafi umsóknum um alþjóðlega vernd í Ungverjalandi fjölgað verulega en í kjölfarið hafi orðið vart við umburðarleysi og hatursorðræðu gagnvart þessum hópi, svo og flóttafólki og innflytjendum. Hatursglæpir og hatursorðræða séu refsiverð samkvæmt ungverskum hegningarlögum en eftirfylgni með löggjöfinni skorti. Í skjóli þess refsileysis sem viðgangist í málaflokknum hafi hatursorðræða rutt sér til rúms á opinberum vettvangi og ofbeldi gegn innflytjendum, umsækjendum um alþjóðlega vernd og flóttafólki aukist til muna. Í skýrslunni kemur þó fram að í höfuðstöðvum lögreglu ríkisins hafi sérstök áhersla verið lögð á að uppfæra áætlun um hatursglæpi. Í skýrslu ECRI frá því í mars 2023, kemur fram að opinber umræða í Ungverjalandi feli í sér útlendingahatur og að pólitísk umræða hafi falið í sér umfjöllun sem beinist sérstaklega að flóttamönnum, umsækjendum um alþjóðlega vernd, múslimum og LGBT+ einstaklingum. Þá hafi mikil fjöldi innflytjenda, lagabreytingar og umfjöllun í fjölmiðlum skapað vettvang fyrir slíka hatursorðræðu. Í skýrslunni kemur þó einnig fram að stofnuð hafi verið áætlun, D.A.D.A., sem notuð sé af afbrotavarnarþjónustu lögreglunnar og framkvæmd í skólum sem stuðli að gagnkvæmri virðingu samhliða því að takast á við ofbeldisfulla hegðun. Auk þess séu starfræktar stuðningsþjónustur, Victim Support Service (VSS), sem bjóði upp á gjaldfrjálsan hjálparsíma fyrir þolendur, m.a. þolendur hatursglæpa, og aðra tiltæka þjónustu sem feli í sér sálrænan stuðning, fjárhagsstuðning og lögfræðiaðstoð.

Í skýrslu ECRE kemur fram að fjölskyldur einstaklinga sem hlotið hafi réttarstöðu flóttamanna eða viðbótarvernd í Ungverjalandi geti sótt um fjölskyldusameiningu en færa þurfi sönnur fyrir sambandi þeirra við viðkomandi verndarhafa. Þeir einstaklingar sem hljóti réttarstöðu flóttamanna séu undanþegnir ýmsum ströngum skilyrðum fjölskyldusameiningar í þrjá mánuði eftir að þeir hafi hlotið réttarstöðu í landinu. Þeir sem hljóti viðbótarvernd njóti þó engra slíkra ívilnana og hafi varla burði til að standast þau ströngu skilyrði sem sett séu fyrir fjölskyldusameiningu, s.s. að sýna fram á framfærslu, húsnæði og sjúkratryggingu.

Ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga

Í 1. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga segir:

Ef svo stendur á sem greinir í 1. mgr. skal þó taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef útlendingurinn hefur slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða ef sérstakar ástæður mála annars með því.

Í 32. gr. a og 32. gr. b reglugerðar um útlendinga nr. 540/2017, sbr. 4. mgr. 36. gr. laganna, koma fram viðmið varðandi mat á því hvort taka skuli umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar vegna sérstakra tengsla eða ef sérstakar ástæður mæla með því. Þá segir í 2. mgr. 36. gr. laganna að ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar eru ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skal taka hana til efnismeðferðar. Ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga verður því aðeins beitt ef stjórnvöld telja, á grundvelli hlutlægra og trúverðugra upplýsinga sem eru nægilega nákvæmar og uppfærðar eftir því sem við á, að skilyrði þess séu uppfyllt. Ákvæði 2. mgr. 36. gr. er til viðbótar þeirri vernd sem 3. mgr. 36. gr. veitir umsækjendum um alþjóðlega vernd.

Á grundvelli 4. mgr. 36. gr. laga um útlendinga setti ráðherra reglugerð nr. 276/2018 um breytingu á reglugerð um útlendinga nr. 540/2017, en með henni bættust tvær greinar, 32. gr. a og 32. gr. b, við reglugerðina. Í 32. gr. a reglugerðarinnar kemur fram að með sérstökum ástæðum samkvæmt 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga sé átt við einstaklingsbundnar ástæður er varða umsækjanda sjálfan. Þá eru í ákvæðinu jafnframt talin upp viðmið í dæmaskyni sem leggja skuli til grundvallar við mat á því hvort sérstakar ástæður séu fyrir hendi en þau viðmið varða aðallega alvarlega mismunun eða alvarleg veikindi. Þar sem tilvikin eru talin upp í dæmaskyni geta aðrar aðstæður, sambærilegar í eðli sínu og af svipuðu alvarleikastigi, haft vægi við ákvörðun um hvort sérstakar ástæður séu til að taka mál umsækjanda til efnismeðferðar hér á landi, svo framarlega sem slíkar aðstæður séu ekki sérstaklega undanskildar, sbr. 3. mgr. 32. gr. a reglugerðarinnar.

Samkvæmt 2. mgr. 32. gr. a reglugerðarinnar skal líta til þess hvort umsækjandi muni eiga erfitt uppdráttar í viðtökuríki vegna alvarlegrar mismununar, svo sem ef ríkið útilokar viðkomandi frá menntun, nauðsynlegri heilbrigðisþjónustu, nauðsynlegri þjónustu vegna fötlunar, eða atvinnuþátttöku á grundvelli kynhneigðar, kynþáttar eða kyns eða ef umsækjandi getur vænst þess að staða hans, í ljósi framangreindra ástæðna, verði verulega síðri en staða almennings í viðtökuríki. Kærunefnd telur að orðalagið „muni eiga“ feli ekki í sér kröfu um afdráttarlausa sönnun þess að umsækjandi verði fyrir alvarlegri mismunun sem leiði til þess að hann muni eiga erfitt uppdráttar. Orðalagið gerir þó kröfu um að tilteknar líkur verði að vera á alvarlegri mismunun, þ.e. að sýna verður fram á að umsækjandi sé í raunverulegri hættu á að verða fyrir mismunun af þeim toga, með þeim afleiðingum, og af því alvarleikastigi sem ákvæðið lýsir en að ekki sé nægilegt að aðeins sé um að ræða möguleika á slíkri mismunun. Af því leiðir að þó svo að dæmi séu um að einstaklingar í sambærilegri stöðu og umsækjandi í viðtökuríki hafi orðið fyrir alvarlegri mismunun af þeim toga sem 32. gr. a reglugerðar um útlendinga mælir fyrir um telst umsækjandi ekki sjálfkrafa eiga slíkt á hættu heldur þarf að sýna fram á að verulegar ástæður séu til að ætla að umsækjandi, eða einstaklingur í sambærilegri stöðu og umsækjandi, verði fyrir slíkri meðferð.

Þá skal líta til þess hvort umsækjandi glími við mikil og alvarleg veikindi, s.s. skyndilegan og lífshættulegan sjúkdóm og meðferð við honum er aðgengileg hér á landi en ekki í viðtökuríki. Í reglugerðinni kemur fram að meðferð teljist, að öllu jöfnu, ekki óaðgengileg þótt greiða þurfi fyrir hana heldur sé átt við þau tilvik þar sem meðferð er til í viðtökuríkinu en umsækjanda muni ekki standa hún til boða. Við mat á því hvort umsækjandi glími við mikil og alvarleg veikindi lítur kærunefnd m.a. til heilsufarsgagna málsins og hlutlægra og trúverðugra gagna um hvort sú heilbrigðisþjónusta sem hann þarfnast sé honum aðgengileg í viðtökuríki.

Samkvæmt 3. mgr. 32. gr. a reglugerðarinnar hefur heilsufar umsækjanda takmarkað vægi umfram það sem leiðir af 2. mgr. 32. gr. a, nema það teljist til ástæðna sem séu svo einstaklingsbundnar og sérstakar að ekki verði fram hjá þeim litið. Þá tekur 3. mgr. 32. gr. a af tvímæli um það að efnahagslegar ástæður geta ekki talist til sérstakra ástæðna í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Slíkar aðstæður gætu þó fallið undir 3. mgr. 36. gr. nái þær því alvarleikastigi sem við á, sbr. umfjöllun hér í framhaldinu.

Kærandi er karlmaður á [...]. Í viðtali hjá Útlendingastofnun kvaðst kærandi stundum fá verk fyrir brjóstið og í hægri fót. Kærandi finni aðeins fyrir þessu á nóttunni. Þá finni hann stundum fyrir ógleði og fái höfuðverk. Kæranda líði ágætlega andlega en staða hans valdi honum áhyggjum og svefnleysi. Á meðal gagna málsins er læknisvottorð frá Göngudeild sóttvarna, dags. 20. febrúar 2023, þar sem fram kemur að læknisskoðun hafi farið fram í samræmi við ákvæði sóttvarnarlaga.

Kærunefnd tekur fram að kæranda var leiðbeint í viðtali hjá Útlendingastofnun 26. janúar 2023, um mikilvægi öflunar gagna um heilsufar, sem hann teldi hafa þýðingu fyrir mál sitt, og um að afla skriflegra upplýsinga og leggja fram við meðferð máls hans hjá Útlendingastofnun. Þá var kæranda, sem nýtur aðstoðar löglærðs talsmanns, jafnframt leiðbeint með tölvubréfi kærunefndar, dags. 1. ágúst 2023, um framlagningu frekari gagna í málinu. Engin heilsufarsgögn hafa borist. Með vísan til fyrrgreindrar málsmeðferðar og þeirra gagna sem liggja fyrir í málinu telur kærunefnd að mál kæranda sé nægjanlega upplýst hvað varðar heilsufar hans og aðra þætti varðandi einstaklingsbundnar aðstæður hans. Þá er ekkert sem bendir til þess að frekari gögn um heilsufar kæranda geti haft áhrif á niðurstöðu málsins.

Kærunefnd telur að gögn málsins beri ekki með sér að heilsufar kæranda sé með þeim hætti að hann teljist glíma við mikil og alvarleg veikindi, s.s. skyndilegan og lífshættulegan sjúkdóm og meðferð við honum sé aðgengileg hér á landi en ekki í viðtökuríki, eins og segir í 2. mgr. 32. gr. a reglugerðarinnar. Í því sambandi er sérstaklega vísað til þess að meðferð telst að jafnaði ekki óaðgengileg þótt greiða þurfi fyrir hana, sbr. 2. mgr. 32. gr. a reglugerðar um útlendinga. Að mati kærunefndar er heilsufar kæranda ekki þess eðlis að ástæða sé til að víkja frá þessari meginreglu. Af þeim gögnum sem kærunefnd hefur kynnt sér um aðstæður í Ungverjalandi verður ráðið að kærandi hafi aðgang að heilbrigðisþjónustu þar í landi en eins og áður hefur verið rakið eiga einstaklingar sem hlotið hafa alþjóðlega vernd í Ungverjalandi að lögum sambærilegan rétt á grunnheilbrigðisþjónustu og ríkisborgarar Ungverjalands, þó að þeir þurfi í einhverjum tilvikum að yfirstíga ákveðnar hindranir til að nýta rétt sinn. Auk þess séu einstaklingar sem eru með atvinnu sjúkratryggðir og eigi rétt á allri heilbrigðisþjónustu sem þeir þarfnist sem sé að meginstefnu gjaldfrjáls, en kærandi hefur greint frá því við meðferð málsins að hafa verið með atvinnu í Ungverjalandi. Telur kærunefnd því að aðstæður kæranda tengdar heilsufari séu ekki þess eðlis að þær teljist til sérstakra ástæðna í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga eða samkvæmt þeim viðmiðum sem talin eru upp í dæmaskyni í 32. gr. a reglugerðar um útlendinga. Þá telur nefndin að heilbrigðisaðstæður kæranda geti ekki talist til ástæðna sem séu svo einstaklingsbundnar og sérstakar að ekki verði fram hjá þeim litið, sbr. 3. mgr. sömu greinar.

Kærandi hefur borði fyrir sig að aðstæður hans í viðtökuríki hafi verið erfiðar, m.a. í ljósi erfiðleika við að fá leiguhúsnæði. Í framangreindum skýrslum og gögnum um aðstæður í Ungverjalandi kemur fram að einstaklingar með alþjóðlega vernd þar í landi hafi heimild til að stunda atvinnu, hafi aðgang að húsnæðismarkaðnum og eigi sambærilegan rétt á félagslegri aðstoð og ungverskir ríkisborgarar, þó að þeir þurfi í einhverjum tilvikum að yfirstíga ákveðnar hindranir til að sækja þá þjónustu, eins og áður segir. Þótt skýrslur um aðstæður í Ungverjalandi bendi til þess að aðstæður einstaklinga sem njóta alþjóðlegrar verndar þar séu um margt lakari en aðstæður þeirra hér á landi, m.a. m.t.t. inntaks félagslegrar aðstoðar og aðgangs að félagslegum húsnæðisúrræðum, er það mat nefndarinnar að almennar aðstæður einstaklinga sem njóta alþjóðlegrar verndar í Ungverjalandi séu ekki þess eðlis að þær, einar og sér, teljist til sérstakra ástæðna. Í því sambandi hefur nefndin jafnframt litið til þess sem fram kemur í 32. gr. a reglugerðar um útlendinga að efnahagslegar ástæður geti ekki talist til sérstakra ástæðna. Þá er það mat kærunefndar að aðstæður kæranda séu ekki slíkar að hann geti ekki borið sig eftir þeirri þjónustu og aðstoð sem hann á að lögum rétt á og þarf á að halda í Ungverjalandi. Við meðferð málsins hefur kærandi greint frá því að hann hafi verið búsettur í Ungverjalandi um árabil, stundað nám þar í landi og m.a. hlotið fjárhagslegan styrk vegna þess. Þá greindi kærandi frá því að hafa verið með atvinnuleyfi og starfað við uppvask á veitingastað og í sjálfboðavinnu fyrir hjálparsamtök.

Kærandi hefur borið fyrir sig að hafa mátt þola fordóma í Ungverjalandi. Af framangreindum gögnum má ráða að flóttafólk hafi orðið fyrir fordómum og hatursorðræðu í Ungverjalandi. Í stjórnarskrá Ungverjalands er m.a. kveðið á um bann við mismunun minnihlutahópa, m.a. á grundvelli þjóðernis og þá er í hegningarlögum landsins kveðið á um refsingu fyrir það að svipta einstakling grundvallarréttindum sínum m.a. á grundvelli þjóðernis eða uppruna. Samkvæmt upplýsingum af vefsíðu OSCE – ODIHR (Office for Democratic Institutions and Human Rights (ODIHR)) kemur fram að árið 2019 hafi lögreglan í Ungverjalandi gefið út leiðbeiningar til að samræma framkvæmd verkefna er tengjast hatursglæpum. Samkvæmt leiðbeiningunum eigi yfirvöld að líta til og taka tillit til vísbendinga um fordóma og hlutdrægni þegar þau greini og rannsaki glæpi með það að markmiði að útrýma og bregðast á áhrifaríkan hátt við kynþáttafordómum, kynþáttamisrétti, útlendingahatri og tengdum glæpum. Á hverri lögreglustöð á að skipa sérstakan leiðbeinanda til að auðvelda rannsóknir á hatursglæpum og hver héraðslögregla skal skipa a.m.k. einn fulltrúa fyrir hatursglæpi sem aðstoði staðarlögregluna í störfum sínum. Þá geti einstaklingar leitað til hjálparsamtakanna Hungarian Helsinki Committee í Ungverjalandi en samtökin hafa það m.a. að markmiði að vernda minnihlutahópa gegn hvers konar mismunun og hatursorðræðu. Þá bjóði samtökin innflytjendum og flóttafólki upp á gjaldfrjálsa lögfræðiþjónustu og aðstoða við aðlögun að samfélaginu. Samkvæmt skýrslu ECRI hafi auk þess verið stofnaðar stuðningsþjónustur, VSS, á vegum dómsmálaráðuneytisins, sem séu staðsettar víðsvegar um landið, og bjóði m.a. upp á gjaldfrjálsan hjálparsíma fyrir þolendur, m.a. þolendur hatursglæpa, og aðra tiltæka þjónustu sem feli í sér sálrænan stuðning, fjárhagsstuðning og lögfræðiaðstoð. Kærunefnd telur ljóst af framangreindum gögnum að kærandi geti leitað sér aðstoðar yfirvalda eða hjálparsamtaka verði hann fyrir mismunun á grundvelli kynþáttar þar í landi. Má jafnframt ráða af fyrirliggjandi gögnum að óttist kærandi um öryggi sitt geti hann leitað til þar til bærra stjórnvalda sökum þess. Telur kærunefnd að gögn málsins beri ekki með sér að kærandi muni eiga erfitt uppdráttar í viðtökuríki vegna alvarlegrar mismununar, s.s. ef ríkið útilokar viðkomandi frá menntun, nauðsynlegri heilbrigðisþjónustu, nauðsynlegri þjónustu vegna fötlunar, eða atvinnuþátttöku á grundvelli kynhneigðar, kynþáttar eða kyns eða að hann geti vænst þess að staða hans, í ljósi sömu ástæðna, verði verulega síðri en staða almennings í viðtökuríki, sbr. viðmið í 32. gr. a reglugerðar um útlendinga. Kærandi hefur ekki sýnt fram á að aðstæður hans í viðtökuríki séu slíkar að önnur viðmið tengd alvarlegri mismunun, sambærileg þeim sem 32. gr. a reglugerðarinnar lýsir, leiði til þess að taka beri umsókn hans til efnismeðferðar hér á landi.

Kærandi hefur borið fyrir sig að geta ekki sameinast fjölskyldu sinni í viðtökuríki. Samkvæmt gögnum málsins hafa einstaklingar með réttarstöðu flóttamanns eða viðbótarvernd í Ungverjalandi möguleika á fjölskyldusameiningu þar í landi að uppfylltum tilteknum skilyrðum, s.s. að sýna fram á framfærslu, húsnæði og sjúkratryggingu auk þess að færa fram sönnur fyrir sambandi verndarhafa og umsækjenda um fjölskyldusameiningu. Takmarkanir séu á heimildum til fjölskyldusameiningar fyrir einstaklinga sem njóta viðbótarverndar en þær eigi ekki við um þá sem hlotið hafa réttarstöðu flóttamanns, líkt og kærandi. Að mati kærunefndar er ekki unnt að líta svo á að reglur um fjölskyldusameiningu í Ungverjalandi eða framkvæmd þeirra séu þess eðlis að litið verði svo á að kærandi eigi erfitt uppdráttar af þeim sökum.

Í viðtali hjá Útlendingastofnun vísar kærandi til löggjafar þar í landi sem geri það refsivert að aðstoða flóttafólk. Umrædd löggjöf sem kærandi vísar til lýtur einungis að umsækjendum um alþjóðlega vernd en ekki handhöfum alþjóðlegrar verndar í Ungverjalandi og þær heimildir sem kærunefnd hefur kynnt sér bera ekki með sér að viðurlögum hafi verið beitt gegn þeim sem aðstoði einstaklinga með alþjóðlega vernd í Ungverjalandi frá því að lögin voru sett. Þá kemur fram að ungverskum skattalögum hafi verið breytt á þá leið að tiltekinn skattur hafi verið lagður á starfsemi frjálsra félagasamtaka. Með dómi Evrópudómstólsins í máli Framkvæmdastjórnarinnar gegn Ungverjalandi, nr. C-78/18, frá 18. júní 2020 komst dómstóllinn að þeirri niðurstöðu að umrædd löggjöf færi í bága við skuldbindingar Ungverjalands samkvæmt sáttmála Evrópusambandsins um grundvallarréttindi. Í kjölfar dómsins hafa lögin verið felld úr gildi. Þá bera heimildir, s.s. skýrsla ECRE með sér að hjálparsamtök hafi verið starfrækt í viðtökuríki síðustu ár en kærandi hefur til að mynda greint frá því að hafa notið þjónustu á vegum hjálparsamtaka í Ungverjalandi og hefur kærunefnd ekki forsendur til að ætla annað en að sú þjónusta standi honum til boða. Hér að framan var því lýst að handhafar alþjóðlegrar verndar hafi heimild til að dvelja í flóttamannabúðum í allt að 30 daga frá verndarveitingu en að frá árinu 2016 hafi flóttamenn ekki notið frekari stuðnings ríkisins varðandi húsnæði eða framfærslu en þeir eigi þó rétt á félagslegri aðstoð og aðgengi að húsnæðismarkaði til jafns við ungverska ríkisborgara þrátt fyrir að ýmsar hindranir geti staðið þeim í vegi. Kærandi hefur dvalið í Ungverjalandi frá árinu 2014. Hann hefur að eigin sögn stundað nám, verið með atvinnu auk þess sem hann greindi frá því í viðtali hjá Útlendingastofnun að hann tali ungversku. Líkt og áður hefur komið fram þurfa einstaklingar í vissum tilvikum að yfirstíga ákveðnar hindranir við að nýta sér þá þjónustu sem í boði er en samkvæmt framangreindum skýrslum og gögnum og framburði kæranda er það niðurstaða kærunefndar að kærandi hafi haft aðgang að nauðsynlegri grunnþjónustu þar í landi. Með vísan til alls framangreinds telur kærunefnd að staða hans, m.t.t. til þeirra réttinda sem hann á að lögum þar í landi, geti ekki talist verulega síðri en staða almennings, sbr. 2. mgr. 32. gr. a reglugerðar um útlendinga.

Að teknu tilliti til einstaklingsbundinna aðstæðna kæranda er það mat kærunefndar að ekki séu fyrir hendi sérstakar ástæður sem mæla með því að mál hans verði tekið til efnismeðferðar hér á landi, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Kærandi kvaðst í viðtali hjá Útlendingastofnun dagana 26. janúar og 27. apríl 2023 ekki hafa sérstök tengsl við Ísland. Þar að auki er ekkert í gögnum málsins sem bendir til þess að kærandi hafi slík tengsl við landið að beita beri ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Þá telur kærunefnd ljóst að síðari málsliður 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga eigi ekki við í máli kæranda þar sem ekki eru liðnir 12 mánuðir frá því að kærandi sótti um alþjóðlega vernd hér á landi, en hann lagði fram umsókn sína 15. desember 2022.

Ákvæði 3. mgr. 36. gr. laga um útlendinga

Í 3. mgr. 36. gr. laga um útlendinga segir:

Ef beiting 1. mgr. mundi leiða til þess að brotið væri gegn 42. gr., t.d. vegna aðstæðna í því landi sem senda á umsækjanda til, skal taka umsókn til efnismeðferðar.

Í 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga er kveðið á um að ekki sé heimilt að senda útlending eða ríkisfangslausan útlending til svæðis þar sem hann hefur ástæðu til að óttast ofsóknir, sbr. 37. og 38. gr., eða vegna svipaðra aðstæðna og greinir í flóttamannahugtakinu er í yfirvofandi hættu á að láta lífið eða verða fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð. Þá segir í 2. mgr. ákvæðisins að 1. mgr. eigi einnig við um sendingu útlendings til svæðis þar sem ekki er tryggt að hann verði ekki sendur áfram til slíks svæðis sem greinir í 1. mgr. Við túlkun á inntaki 42. gr. laga um útlendinga telur kærunefnd jafnframt að líta verði til þess að ákvörðun um brottvísun eða frávísun sem setur einstakling í raunverulega hættu á að verða fyrir pyndingum, ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu er í andstöðu við 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994, sbr. jafnframt 68. gr. stjórnarskrárinnar.

Við túlkun 3. mgr. 36. gr. laga um útlendinga lítur kærunefnd til dómaframkvæmdar Mannréttindadómstóls Evrópu varðandi túlkun hans á 3. gr. sáttmálans. Þá hefur kærunefnd talið rétt að hafa hliðsjón af þeim meginreglum sem Evrópudómstóllinn setur fram í dómum sínum að því leyti sem þær eru til skýringar á alþjóðlegum skuldbindingum íslenska ríkisins og eru samhljóma þeim.

Í dómaframkvæmd Mannréttindadómstóls Evrópu er vísað til þeirrar meginreglu að með fyrirvara um alþjóðlegar skuldbindingar hafi ríki rétt til að stjórna hverjir ferðist yfir landamæri þeirra, hverjir dvelji á landsvæði þeirra og hvort útlendingi skuli vísað úr landi, sbr. m.a. dóm Mannréttindadómstóls Evrópu í máli F.G. gegn Svíþjóð (nr. 43611/11) frá 23. mars 2016, 111. mgr., ákvörðun Samsam Mohammed Hussein o.fl. gegn Hollandi og Ítalíu (nr. 27725/10) frá 2. apríl 2013, 65. mgr., og dóm Üner gegn Hollandi (nr. 46410/99) frá 18. október 2006, 54. mgr. Dómstóllinn hefur engu að síður talið að flutningur einstaklings til annars ríkis geti leitt til brots á 3. gr. mannréttindasáttmálans ef viðkomandi einstaklingur geti á viðhlítandi hátt sýnt fram á að veruleg ástæða sé til að ætla, verði hann fluttur úr landi, að hann sé í raunverulegri hættu á að sæta meðferð sem sé andstæð 3. gr. sáttmálans, sbr. m.a. F.G. gegn Svíþjóð, 111. - 113. mgr. Í dómaframkvæmd dómstólsins er jafnframt byggt á því að annmarkar á meðferð viðtökuríkis á umsækjanda og aðbúnaði hans þurfi að ná tilteknu lágmarks alvarleikastigi (e. „must attain a minimum level of severity“ sbr. m.a. dóm Mannréttindadómstóls Evrópu í máli M.S.S. gegn Belgíu og Grikklandi (nr. 30696/09) frá 21. janúar 2011, 219. mgr.) til að ákvörðun um brottvísun eða frávísun hans verði talin brot á 3. gr. mannréttindasáttmálans. Horfa verði til allra aðstæðna í fyrirliggjandi máli, svo sem lengdar og eðlis meðferðar, andlegra og líkamlegra áhrifa hennar auk stöðu einstaklings hverju sinni, svo sem kyns, aldurs og heilsufars, sbr. M.S.S. gegn Belgíu og Grikklandi, 219. mgr.

Mannréttindadómstóll Evrópu hefur talið ómannlega meðferð vera m.a. þá sem beitt er að yfirlögðu ráði, í margar klukkustundir í senn og veldur annað hvort líkamlegu tjóni eða alvarlegum andlegum eða líkamlegum þjáningum, sbr. t.d. dóma Mannréttindadómstóls Evrópu í máli Kudła gegn Póllandi (nr. 30210/96) frá 26. október 2000, 92. mgr., og M.S.S. gegn Belgíu og Grikklandi, 220. mgr. Þá hefur dómstóllinn talið meðferð vera vanvirðandi í skilningi 3. gr. mannréttindasáttmálans þegar meðferðin niðurlægir eða lítillækkar einstakling, sýnir skort á virðingu fyrir eða gerir lítið úr mannlegri reisn hans, eða skapar ótta, angist eða vanmátt, sem er til þess fallinn að brjóta niður líkamlegt eða andlegt mótstöðuafl viðkomandi, sbr. t.d. dóma Mannréttindadómstóls Evrópu í máli Pretty gegn Bretlandi (nr. 2346/02) frá 29. apríl 2002, 52. mgr., og M.S.S. gegn Belgíu og Grikklandi, 220. mgr. Dómurinn hefur talið að þó að líta verði til þess hvort meðferðin sé veitt af ásetningi sé það ekki að öllu leyti útilokað að hún teljist brot á 3. gr. þó svo hafi ekki verið, sbr. dóm Mannréttindadómstóls Evrópu í máli Peers gegn Grikklandi (nr. 28524/95) frá 19. apríl 2001, 74. mgr.

Í ákvörðun Mannréttindadómstóls Evrópu í máli Samsam Mohammed Hussein o.fl. gegn Hollandi og Ítalíu (nr. 27725/10) frá 2. apríl 2013, 70. mgr., kemur m.a. fram að það eitt að efnahagsstaða einstaklings versni við brottvísun eða frávísun frá aðildarríki nái ekki því alvarleikastigi að teljast vanvirðandi meðferð og brot á 3. gr. mannréttindasáttmálans. Þá verði greinin ekki túlkuð þannig að í henni felist skylda aðildarríkja til að sjá einstaklingum sem njóti alþjóðlegrar verndar fyrir húsnæði eða fjárhagsaðstoð sem geri þeim kleift að viðhalda ákveðnum lífskjörum. Dómstóllinn áréttaði jafnframt að einstaklingur sem standi til að vísa brott geti ekki gert kröfu um áframhaldandi dvöl í ríki í því skyni að njóta þar heilbrigðis- eða félagsþjónustu. Veruleg skerðing lífsgæða sé ekki nægjanleg til að teljast brot á 3. gr. mannréttindasáttmálans nema sérstaklega sannfærandi mannúðarástæður mæli gegn endursendingu, sbr. 71. mgr. ákvörðunarinnar. Málið varðaði flutning einstæðrar móður með tvö ung börn sem voru með viðbótarvernd til Ítalíu og komst dómstóllinn einróma að þeirri niðurstöðu að málsástæður hennar um að flutningur til Ítalíu væri brot á 3., 8. og 13. gr. mannréttindasáttmálans væru bersýnilega tilhæfulausar og að mál hennar væri af þeim sökum ekki tækt til meðferðar. Um inntak „sérstaklega sannfærandi mannúðarástæðna“ vísast til dóms Mannréttindadómstóls Evrópu í máli N. gegn Bretlandi (nr. 26565/05), frá 27. maí 2008, 42. mgr., og Sufi og Elmi gegn Bretlandi (nr. 8319/07 og 11449/07) frá 28. nóvember 2011, 281.-292. mgr., en dómarnir setja háan þröskuld fyrir því að meðferð eða aðstæður teljist brot á 3. gr. mannréttindasáttmálans.

Samkvæmt dómaframkvæmd Evrópudómstólsins eru lög Evrópusambandsins byggð á þeirri grundvallarforsendu að aðildarríki þess deila þeim sameiginlegu gildum sem Evrópusambandið byggist á. Sú forsenda leggur grunn að gagnkvæmu trausti um að þessi gildi séu viðurkennd, að lög Evrópusambandsins verði virt og að réttarkerfi aðildarríkjanna geti veitt sambærilega og virka vernd þeirra réttinda sem sáttmáli Evrópusambandsins um grundvallarréttindi mælir fyrir um, sbr. dóma Evrópudómstólsins í Jawo, C-163/17, frá 19. mars 2019, 80. mgr., Minister for Justice and Equality (Deficiencies in the system of justice), C-216/18 PPU, frá 25. júlí 2018, 35.-37. mgr., og Ibrahim o.fl. gegn Þýskalandi, C‑297/17, C‑318/17, C‑319/17 og C‑438/17, frá 30. apríl 2019, 83.-85. mgr.

Það er hins vegar ekki útilokað að viðtökuríki kunni að glíma við meiriháttar erfiðleika tengdum aðbúnaði flóttamanna sem gæti skapað verulega hættu á að umsækjandi sæti meðferð sem samrýmist ekki sáttmála Evrópusambandsins um grundvallarréttindi, sbr. t.d. dóm Evrópudómstólsins í máli N. S. o.fl., C-411/10 og C-493/1021, frá 21. desember 2011, 81. mgr. Af þeim sökum verður ekki byggt á því skilyrðislaust að aðildarríki Evrópusambandsins tryggi grundvallarmannréttindi, svo sem samkvæmt 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu og 4. gr. sáttmála Evrópusambandsins um grundvallarréttindi, sbr. N. S. o.fl., 99., 100. og 105. mgr., og Ibrahim o.fl., 87. mgr. Evrópudómstóllinn hefur talið, m.a. í Jawo, 85. mgr., að ekki megi flytja umsækjanda um alþjóðlega vernd til viðtökuríkis ef veigamikil rök standa til þess að raunveruleg hætta sé á að hann sæti þar eða við flutninginn ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð í skilningi 4. gr. sáttmála Evrópusambandsins um grundvallarréttindi. Þeir annmarkar sem eru á meðferð umsækjenda um alþjóðlega vernd verða hins vegar að ná sérstaklega háu alvarleikastigi til að endursending teljist andstæð 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Þessu alvarleikastigi er náð þegar sinnuleysi stjórnvalda viðtökuríkis hefur þær afleiðingar að einstaklingur sem að öllu leyti er háður stuðningi ríkisins, t.d. vegna sérstaklega viðkvæmrar stöðu, verður í slíkri stöðu sárafátæktar að hann geti ekki mætt grundvallarþörfum sínum, og sem grefur undan líkamlegri og andlegri heilsu hans eða setur hann í aðstöðu sem er ósamrýmanleg mannlegri reisn, sbr. M.S.S. gegn Belgíu og Grikklandi, 252.-263. mgr., og Jawo, 92. og 95. mgr., og Ibrahim o.fl., 90. mgr.

Til að endursending geti talist brot á 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu þarf að sýna fram á, með vísan til hlutlægra og trúverðugra upplýsinga sem eru nægilega nákvæmar og uppfærðar, að kærandi sé í raunverulegri hættu á að sæta meðferð sem sé ósamrýmanleg ákvæðinu, sbr. fyrri umfjöllun. Ekki er nægilegt að aðeins sé um að ræða möguleika á slíkri meðferð, sbr. Vilvarajah o.fl. gegn Bretlandi (mál nr. 13163/87; 13164/87; 13165/87; 13447/87; 13448/87) frá 30. október 1991, 111. mgr., N. gegn Finnlandi (mál nr. 38885/02) frá 26. júlí 2005, 167. mgr., og NA gegn Bretlandi (mál nr. 25904/07) frá 7. júlí 2008, 109.-110. mgr.

Með vísan til framangreindra viðmiða, umfjöllunar um aðstæður einstaklinga sem njóta alþjóðlegrar verndar í viðtökuríki og til einstaklingsbundinna aðstæðna kæranda er það niðurstaða kærunefndar að ekki hafi verið sýnt fram á að kærandi eigi á hættu meðferð sem gangi gegn 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Synjun á efnismeðferð umsóknar kæranda um alþjóðlega vernd hér á landi og flutningur hans til viðtökuríkis leiði því ekki til brots gegn 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga, sbr. jafnframt 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Þar sem kærandi nýtur alþjóðlegrar verndar í viðtökuríki telur kærunefnd jafnframt að tryggt sé að hann verði ekki sendur áfram til annars ríkis þar sem líf hans eða frelsi kann að vera í hættu, sbr. 2. mgr. 42. gr. laga um útlendinga.

Samkvæmt framansögðu verður mál kæranda ekki tekið til efnismeðferðar á grundvelli 3. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Athugasemdir kæranda við ákvörðun Útlendingastofnunar

Svo sem fram hefur komið gerir kærandi ýmsar athugasemdir við ákvörðun Útlendingastofnunar, þ. á m. við umfjöllun stofnunarinnar um aðstæður þeirra sem hlotið hafa alþjóðlega vernd í Ungverjalandi og við mat stofnunarinnar á stöðu hans.

Þá gerir kærandi athugasemd við umfjöllun Útlendingastofnunar um aðgengi handhafa alþjóðlegrar verndar að húsnæði í Ungverjalandi og telur umfjöllunina fela í sér missögn. Þar komi fram að frjáls félagasamtök sem hafi veitt aðstoð við leigu á húsnæði hafi sætt refsiaðgerðum stjórnvalda, m.a. með því að stöðva fjárframlög. Þrátt fyrir umfjöllun Útlendingastofnunar um framangreint telji stofnunin að verndarhafar hafi sama rétt og aðgang og Ungverjar. Í ákvörðun Útlendingastofnunar er að finna umfjöllun um húsnæðisvandann í Ungverjalandi þar sem m.a. er vísað til þess að um sé að ræða eitt stærsta vandamál sem verndarhafar standi frammi fyrir þegar þeir þurfi að yfirgefa móttökumiðstöðvar. Þá vísar stofnunin til þess að frá því í júní 2016 hafi verndarhafar ekki notið sérstaks stuðnings ríkisins varðandi húsnæði, framfærslu og annars konar þjónustu. Verndarhafar eigi þó rétt á aðstoð úr félagslega kerfinu til jafns við ungverska ríkisborgara. Frjáls félagasamtök hafi einnig boðið upp á aðstoð, m.a. húsnæði fyrir verndarhafa en einhver þeirra hafi hætt starfsemi vegna þess að stjórnvöld hafi stöðvað fjárframlög til þeirra. Tiltekin samtök hafi t.a.m. ekki getað haldið úti þjónustu til verndarhafa líkt og þau hafi gert en reki nú tímabundin úrræði eins og gistiskýli fyrir heimilislausa sem verndarhafar hafi einnig aðgengi að. Þá vísar stofnunin til þess að þrátt fyrir aðgangshindranir hafi kærandi möguleika á aðgengi að húsnæði í Ungverjalandi og njóti réttar til aðstoðar úr félagslega kerfinu til jafns við ungverskra ríkisborgara. Kærunefnd bendir á að Útlendingastofnun vísar til þess að sum frjáls félagasamtök hafi þurft að hætta starfsemi eftir að stjórnvöld stöðvuðu fjárveitingar til þeirra og þá hafi fjárveitingar til verndarhafa hafi verið stöðvaðar. Hins vegar hafi handhafar alþjóðlegar verndar aðgang að félagslega kerfinu til jafns við ungverska ríkisborgara. Kærunefnd telur framangreinda umfjöllun ekki fela í sér missögn og telur ekki ástæðu til að gera athugasemd við ákvörðun stofnunarinnar hvað þetta varðar.

Auk þess gerir kærandi athugasemd við umfjöllun Útlendingastofnunar um aðgengi hans að heilbrigðisþjónustu í Ungverjalandi og telur handhafa alþjóðlegrar verndar útilokaða frá heilbrigðisþjónustu, a.m.k. vegna þess að þeim bjóðist ekki túlkaþjónusta. Það er mat kærunefndar, líkt og komið hefur fram, að kærandi hafi aðgang að grunnheilbrigðisþjónustu í Ungverjalandi, til jafns við ungverska ríkisborgara. Þá bendir kærunefnd á að kærandi hefur greint frá því í viðtali hjá Útlendingastofnun að hann hafi lært tungumálið. Framangreindar heimildir bera með sér að handhafar alþjóðlegrar verndar í Ungverjalandi geti misst rétt til sjúkratrygginga yfirgefi þeir landið. Þetta geti haft slæm áhrif á þá sem séu alvarlega veikir og þarfnist tafarlausrar heilbrigðisþjónustu þar sem kostnaður vegna þeirrar þjónustu geti lagst á viðkomandi. Það er mat kærunefndar að gögn málsins beri ekki með sér að heilsufar kæranda sé með þeim hætti að hann teljist glíma við mikil og alvarleg veikindi og þarfnist tafarlausrar heilbrigðisþjónustu í viðtökuríki.

Kærunefnd hefur farið yfir hina kærðu ákvörðun og telur ekki tilefni til þess að gera athugasemdir við hana.

Brottvísun og endurkomubann

Í 3. mgr. 43. gr. reglugerðar um útlendinga nr. 540/2017 kemur fram að verði umsækjanda um alþjóðlega vernd ekki veitt dvalarleyfi skuli Útlendingastofnun taka ákvörðun um frávísun eða brottvísun eftir ákvæðum laga um útlendinga og að útlendingur sem sótt hafi um alþjóðlega vernd teljist hafa áform um að dveljast á landinu lengur en 90 daga. Samkvæmt 2. mgr. 98. gr. laga um útlendinga skal vísa útlendingi úr landi sem dvelst ólöglega í landinu eða þegar tekin hefur verið ákvörðun sem bindur enda á heimild útlendings til dvalar í landinu svo framarlega sem ákvæði 102. gr. laganna eigi ekki við. Í 102. gr. laganna er kveðið á um vernd og takmarkanir við ákvörðun um brottvísun. Samkvæmt 3. mgr. 102. gr. laganna skal brottvísun ekki ákveðin ef hún, með hliðsjón af atvikum, alvarleika brots og tengslum útlendings við landið, felur í sér ósanngjarna ráðstöfun gagnvart útlendingi eða nánustu aðstandendum hans. Sérstaklega skal taka tillit til þess ef um barn eða nánasta aðstandanda barns er að ræða og skal það sem barni er fyrir bestu haft að leiðarljósi við ákvörðun. Við mat á því hvort brottvísun feli í sér ósanngjarna ráðstöfun gagnvart útlendingi verður að hafa ákvæði 71. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands, sbr. nr. 33/1944 og 8. gr. mannréttindasáttmála Evrópu um friðhelgi einkalífs og fjölskyldu til hliðsjónar. Þegar útlendingur á hagsmuna að gæta í skilningi 8. gr. sáttmálans verður ákvörðun um brottvísun að vera í samræmi við það sem lög mæla fyrir um og nauðsyn ber til í lýðræðislegu þjóðfélagi, sbr. 2. mgr. 8. gr. sáttmálans.

Samkvæmt 1. mgr. 101. gr. laganna felst í endanlegri ákvörðun um brottvísun skylda útlendings til þess að yfirgefa Schengen-svæðið nema viðkomandi hafi heimild til dvalar í öðru ríki sem er þátttakandi í Schengen-samstarfinu. Með lögum um landamæri nr. 136/2022 voru gerðar breytingar á 98. gr. laga um útlendinga sem leiða til þess að brottvísun og endurkomubann er nú beitt þar sem áður var beitt frávísun en veita skal frest til sjálfviljugrar heimfarar sbr. 104. gr. laga um útlendinga. Sá sem sætir slíkri ákvörðun getur komist hjá endurkomubanni með því að yfirgefa landið sjálfviljugur innan frestsins sbr. 3. mgr. 101. gr. laga um útlendinga.

Kærandi lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd hér á landi 15. desember 2022. Eins og að framan greinir hefur umsókn hans um alþjóðlega vernd verið synjað um efnismeðferð. Hefur hann því ekki frekari heimild til dvalar. Af framangreindu leiðir að með hinni kærðu ákvörðun var réttilega bundinn endir á heimild kæranda til dvalar hér á landi og ber því samkvæmt 2. mgr. 98. gr. laga um útlendinga að vísa kæranda úr landi nema 102. gr. laganna standi því í vegi.

Í viðtali hjá Útlendingastofnun, dags. 27. apríl 2023, var kæranda gefið færi á að andmæla mögulegri brottvísun og endurkomubanni frá Íslandi. Kærandi greindi frá því að hann hefði aðeins tengingu við Ungverjaland af ríkjum innan Schengen-svæðisins. Kærandi hafi starfað sem túlkur fyrir EUAA [GSGK2] í Grikklandi og á Möltu. Þá taldi kærandi endursendingu hans til Ungverjalands fela í sér ósanngjarna ráðstöfun þar sem hann hafi misst öll réttindi sín þar í landi og muni þá ekki hafa í nein hús að venda. Með vísan til framkominna gagna, athugasemda kæranda og umfjöllunar kærunefndar um aðstæður kæranda í Ungverjalandi telst brottvísun kæranda frá Íslandi og endurkomubann ekki fela í sér ósanngjarna ráðstöfun í skilningi 3. mgr. 102. gr. laga um útlendinga. Þá vísar kærunefnd til þess að gögn málsins beri ekki með sér að kærandi hafi misst réttindi sín í Ungverjalandi en samkvæmt upplýsingum frá ungverskum yfirvöldum er alþjóðleg vernd kæranda í gildi sem og dvalarleyfisskírteinið hans sem er með gildistíma til 11. desember 2025. Þá hefur kærandi borið fyrir sig að eiga á hættu endursendingu til heimaríkis verði honum gert að snúa aftur til viðtökuríkis. Kærunefnd tekur fram að ungversk stjórnvöld eru bundin af samskonar reglum og íslensk stjórnvöld vegna endursendinga og hefur kærunefnd komist að þeirri niðurstöðu að endursending kæranda þangað feli ekki í sér brot á 42. gr. laga um útlendinga og að mál hans skuli ekki tekið til efnismeðferðar af þeim sökum, sbr. 3. mgr. 36. gr. laganna. Er þeirri málsástæðu því hafnað.

Með vísan til 3. mgr. 98. gr. laga um útlendinga skal kærandi yfirgefa landið án tafar. Samkvæmt 2. mgr. 104. gr. skal að jafnaði veita frest í 7-30 daga til sjálfviljugrar heimfarar. Með vísan til meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga verður að skilja orðalagið án tafar þegar veittur er frestur til sjálfviljugrar heimfarar svo að miða verði við lágmarksfrest í 2. mgr. 104. gr. Frestur kæranda til sjálfviljugrar heimfarar er því 7 dagar og tekur ákvörðun um brottvísun og endurkomubann ekki gildi yfirgefi kærandi landið sjálfviljugur án tafar. Ákvörðun Útlendingastofnunar um brottvísun og endurkomubann er staðfest.

Samantekt

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið þykir rétt að staðfesta ákvörðun Útlendingastofnunar.

Athygli kæranda er vakin á því að samkvæmt 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum frá birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá þeirri synjun. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því að endanleg ákvörðun var tekin.

Athygli kæranda er einnig vakin á því að Útlendingastofnun getur frestað framkvæmd ákvörðunar með vísan til 2. mgr. 103. gr. laga um útlendinga vegna sérstakra aðstæðna útlendings eða vegna þess að ómögulegt sé að framkvæma ákvörðun að svo stöddu

Úrskurðarorð:

Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest.

The decision of the Directorate of Immigration is affirmed.

Valgerður María Sigurðardóttir

Bjarnveig Eiríksdóttir Gunnar Páll Baldvinsson