Nr. 106/2020 Úrskurður
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Þann 25. mars 2020 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 106/2020
í stjórnsýslumálum nr. KNU20010010 og KNU20010011
Beiðni […] og […] um endurupptöku
I. Málsatvik
Með úrskurði kærunefndar útlendingamála nr. 388/2019, dags. 14. ágúst 2019, staðfesti nefndin ákvarðanir Útlendingastofnunar, dags. 17. apríl 2019, um að taka umsóknir einstaklinga er kveðast heita […], vera fædd […] (hér eftir A) og […], er kveðst vera fæddur […] (hér eftir B), bæði ríkisborgarar [...], um alþjóðlega vernd hér á landi ekki til efnismeðferðar og vísa þeim frá landinu.
Kærendur lögðu fram umsóknir um alþjóðlega vernd á Íslandi þann 23. nóvember 2018. Niðurstaða kærunefndar var birt talsmanni kærenda þann 19. ágúst 2019. Þann 26. ágúst 2019 lögðu kærendur fram beiðni um frestun réttaráhrifa á úrskurði kærunefndar og barst nefndinni greinargerð í málunum þann 1. september 2019. Þeirri beiðni synjaði kærunefnd þann 11. september 2019 með úrskurði nr. 442/2019. Þann 8. janúar 2020 barst kærunefnd beiðni kærenda um endurupptöku málanna ásamt fylgigögnum. Dagana 13. og 14. janúar 2020 bárust kærunefnd upplýsingar frá stoðdeild ríkislögreglustjóra og Útlendingastofnun sem óskað hafði verið eftir af hálfu kærunefndar þann 10. janúar 2020. Þá bárust viðbótargögn kærunefnd þann 14. janúar 2020.
Endurupptökubeiðni kærenda er reist á 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 enda hafi ákvarðanir í málum þeirra byggst á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum um málsatvik og þá hafi ákvarðanirnar byggst á atvikum sem breyst hafi verulega frá því að þær voru teknar.
II. Málsástæður og rök kærenda
Kærendur byggja beiðni sína um endurupptöku m.a. á breyttum atvikum, sbr. 2. tölul. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga, enda hafi heilsufari móður þeirra hrakað auk þess sem að ekki hafi verið hægt að flytja kærendur til viðtökuríkis vegna bágs heilsufars hennar. Þá hafi atvik einnig breyst sökum þess að bróður A og B hafi nú verið veitt viðbótarvernd hér á landi og því ljóst að fjölskyldan hafi sérstök tengsl við landið. Þá reisi kærendur endurupptökubeiðni sína jafnframt á því að úrskurður kærunefndar hafi byggst á röngum upplýsingum um málsatvik í skilningi 1. tölul. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga enda telji þau ljóst að stjórnvöld hafi vanmetið alvarleika heilsufars móður þeirra og þörf hennar á læknismeðferð.
III. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Samkvæmt 24. gr. stjórnsýslulaga á aðili máls rétt á því að mál hans sé tekið upp á ný ef ákvörðun hefur byggst á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum um málsatvik eða íþyngjandi ákvörðun um boð eða bann hefur byggst á atvikum sem breyst hafa verulega frá því að ákvörðun var tekin.Í 1. mgr. 40. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016 kemur fram að flóttamaður skv. 37. gr. laganna, sem er hér á landi eða kemur hér að landi, hefur samkvæmt umsókn rétt á að fá hér alþjóðlega vernd. Stjórnvöldum er þó heimilt, á grundvelli a-, b- og c-liðar 1. mgr. 36. gr. laganna, að taka umsókn ekki til efnismeðferðar við þær aðstæður sem tilgreindar eru í umræddum stafliðum.
Í 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga kemur fram að ef svo standi á sem greini í 1. mgr. skuli þó taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef útlendingurinn hefur slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða ef sérstakar ástæður mæli annars með því. Ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar eru ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skal taka hana til efnismeðferðar.
Af orðalagi 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga leiðir að umrætt 12 mánaða tímabil hefst þegar umsækjandi leggur fyrst fram umsókn um alþjóðlega vernd hjá stjórnvöldum. Þá telur kærunefnd að tímabilinu ljúki þegar endanleg niðurstaða stjórnvalda er framkvæmd með flutningi umsækjanda til viðtökuríkis eða þegar kærandi fer úr landi sjálfviljugur eftir að ákvörðun í máli hans hefur verið tekin.
Kærunefnd telur að túlka beri 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga á þann hátt að þó að 12 mánaða fresturinn sé liðinn fari umsókn ekki í efnismeðferð af þeim sökum ef tafir á málsmeðferð eða flutningi verði raktar til athafna eða athafnaleysis umsækjanda sem hann ber að einhverju leyti ábyrgð á, nema þær tafir hafi verið óverulegar og ljóst er að hægt hefði verið að flytja kæranda áður en 12 mánaða fresturinn var liðinn.
Líkt og áður hefur komið fram sóttu kærendur um alþjóðlega vernd hér á landi þann 23. nóvember 2018 og hafa þau ekki enn yfirgefið landið. Því eru liðnir 16 mánuðir frá því að umsóknir kærenda bárust fyrst íslenskum stjórnvöldum.
Þann 10. janúar 2020 óskaði kærunefnd útlendingamála eftir upplýsingum frá Útlendingastofnun og stoðdeild ríkislögreglustjóra. Sneri fyrirspurn nefndarinnar að því hvort tafir hefðu orðið á meðferð umsókna kærenda og ef svo væri, hvort tafir væru á ábyrgð kærenda, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Svar stoðdeildar barst kærunefnd þann 13. janúar 2020 og svar Útlendingastofnunar þann 14. janúar s.á. Var það mat þeirra að kærendur hefðu ekki tafið mál sín að nokkru leyti.
Af framangreindum upplýsingum frá stoðdeild ríkislögreglustjóra og Útlendingastofnun má því ráða að þær tafir sem hafi orðið á málinu hafi ekki verið af völdum kærenda. Að auki hefur kærunefnd farið yfir málsmeðferð í málum þeirra og er að mati kærunefndar ekkert sem bendi til þess að þau verði talin bera ábyrgð á töfum á afgreiðslu umsókna sinna, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.
Í ljósi alls framangreinds og samfelldrar dvalar kærenda hér á landi síðan þau lögðu fram umsóknir um alþjóðlega vernd þann 23. nóvember 2018, er fallist á að atvik hafi breyst verulega í málum þeirra á þann hátt að þau eigi rétt á endurupptöku mála sinna, sbr. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga. Það er jafnframt niðurstaða kærunefndar að fella ákvarðanir Útlendingastofnunar úr gildi. Lagt er fyrir Útlendingastofnun að taka umsóknir kærenda um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar á grundvelli 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Í ljósi alls framangreinds þykir ekki tilefni til frekari umfjöllunar um aðrar málsástæður kærenda.
Úrskurðarorð
Fallist er á beiðni kærenda um endurupptöku á málum þeirra.Ákvarðanir Útlendingastofnunar eru felldar úr gildi. Lagt er fyrir stofnunina að taka mál kærenda til efnismeðferðar.
The appellants request for re-examination of their cases is granted.The decisions of the Directorate of Immigration are vacated. The Directorate shall examine the merits of the applicants applications for international protection in Iceland.
Áslaug Magnúsdóttir Þorbjörg Inga Jónsdóttir