Úrskurður nr. 140/2015
ÚRSKURÐUR ÚRSKURÐARNEFNDAR UM LEIÐRÉTTINGU VERÐTRYGGÐRA FASTEIGNAVEÐLÁNA
nr. 140/2015
Ár 2015, miðvikudaginn 1. apríl, er tekið fyrir mál nr. 115/2015; kæra A og B, dags. 18. febrúar 2015. Í málinu úrskurða Eva Dís Pálmadóttir, Ingi Tryggvason og Kristján Jónasson. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Málavextir eru þeir að kærendur sóttu um leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlána þann 25. maí 2014, sbr. 2. mgr. 4. gr. laga nr. 35/2014, um leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlána. Kærendum var birt ákvörðun um útreikning leiðréttingarfjárhæðar og framkvæmd hennar sitt í hvoru lagi. Útreiknuð leiðréttingarfjárhæð var 353.355 kr. hjá hvorum kæranda, eða samtals 706.710 kr., og var sú fjárhæð birt kærendum 11. nóvember 2014. Kærendum var tilkynnt þann 2. janúar 2015 að þeirri fjárhæð skyldi ráðstafað sem greiðslu inn á lán nr. 1 hjá bankanum X.
Með kæru, dags. 18. febrúar 2015, hafa kærendur kært framkvæmd leiðréttingar, sbr. 11. gr. laga nr. 35/2014. Í kæru kemur fram kærð sé ráðstöfun leiðréttingarfjárhæðar inn á fasteignaveðlán bankans X nr. 1. Kærendur krefjast þess aðallega að leiðréttingarfjárhæðinni verði ráðstafað inn á fasteignaveðlán bankans Y nr. 2 en til vara að helmingi kæranda B af leiðréttingarfjárhæðinni verði ráðstafað inn á það lán. Rökstuðningur kærenda er sá að lán bankans Y sé sameiginlegt fasteignaveðlán kærenda vegna íbúðarhúsnæðis þeirra. Lán bankans X sé aftur á móti lán sem kærandi A tók með tveimur öðrum aðilum, en ekki kærandi, B. Kærendur geti því ekki talið það lán að fullu á sína ábyrgð og í raun aðeins að 1/3 hluta. Kærendur telja að lán bankans Y sé hæsta krafan sem sé raunverulega á hendur þeim. Kærendur nefna sérstaklega sem rökstuðning fyrir varakröfu sinni að ráðstöfun hluta kæranda, B, inn á lán bankans X teljist varla í anda þess sem að var stefnt í leiðréttingarferlinu, sem hafi verið að leiðrétta stöðu venjulegs fólks með venjuleg og nauðsynleg fasteignaveðlán vegna eigin húsnæðis. Með viðbótarrökstuðningi, dags. 20. febrúar 2015, komu kærendur því áleiðis að lán bankans X nr. 1 hafi aldrei borið verðtryggingu.
Samkvæmt gögnum frá Þjóðskrá Íslands er kærandinn A, skráður 16,667% eigandi fasteignarinnar F1. Kærandinn A er skráður 100% eigandi fasteignarinnar F2.
II.
Ágreiningsefni máls þessa snýr að framkvæmd leiðréttingar. Samkvæmt þeim upplýsingum, sem ákvörðun ríkisskattstjóra um ráðstöfun leiðréttingarfjárhæðar byggist á, eru kærendur skuldarar tveggja lána á fyrsta veðrétti. Annars vegar er um að ræða lán bankans X nr. 1 sem tryggt er með fyrsta veðrétti í fasteigninni F1. Eftirstöðvar þess láns þann 20. mars 2015 voru 6.307.808 kr. Kærandi A er einn þriggja skráðra skuldara lánsins. Hins vegar er lán Y nr. 2 sem tryggt er með fyrsta veðrétti í fasteigninni F2, sem jafnframt er lögheimili kærenda. Eftirstöðvar þess láns þann 5. mars 2015 voru 5.119.010 kr. Kærandinn A, er skráður aðalskuldari þess láns en kærandinn B meðgreiðandi.
Um framkvæmd leiðréttingar er fjallað í 11. gr. laga nr. 35/2014, um leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlána. Í 3. mgr. þeirrar greinar kemur fram að lánveitandi fasteignaveðláns á fremsta veðrétti skuli skipta láni í tvo hluta, frum- og leiðréttingahluta. Ef frumhluti fasteignaveðláns á fremsta veðrétti tæmist en hluta leiðréttingarfjárhæðar er enn óráðstafað skal lánveitandi á næsta veðrétti á eftir á fasteign umsækjanda skipta því láni í tvo hluta, frum- og leiðréttingarhluta, og svo koll af kolli þar til leiðréttingarfjárhæð er náð eða frumhluti láns tæmist. Fasteignaveðlán umsækjanda sem tryggð eru með veði í fasteign annars einstaklings skulu einungis koma til skiptingar ef ekki er unnt að ráðstafa leiðréttingarfjárhæð að fullu inn á fasteignaveðlán sem hvíla á fasteign umsækjanda.
Nánar er fjallað um framkvæmd leiðréttingar í 8. gr. reglugerðar nr. 698/2014, um samræmt verklag og viðmið við leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlána. Í 2. mgr. þeirrar greinar kemur fram að ráðstöfun leiðréttingarfjárhæðar til að lækka höfuðstól fasteignaveðlána umsækjanda samkvæmt 3. mgr. 11. gr. laga nr. 35/2014 skal fara eftir veðröð þeirra lána sem hvíla á fasteign eða fasteignum umsækjanda. Ef tvö eða fleiri lán hvíla á sama veðrétti fasteignar eða fasteigna umsækjanda skal leiðréttingarfjárhæð fyrst ráðstafað til að lækka það lán sem er með hæstu eftirstöðvar á samþykktardegi ráðstöfunar leiðréttingarfjárhæðar, því næst til að lækka lán sem með næst hæstu eftirstöðvar á samþykktardegi og svo koll af kolli. Ef tvö eða fleiri fasteignaveðlán eru tryggð með sama tryggingarbréfi skal leiðréttingarfjárhæð fyrst ráðstafað til að lækka þá kröfu sem er með hæstu eftirstöðvar á samþykktardegi. Samkvæmt 3. mgr. 8. gr. reglugerðar nr. 698/2014 verður leiðréttingarfjárhæð aðeins ráðstafað til að lækka fasteignaveðlán umsækjanda sem hann er skráður skuldari að og tryggð eru með veði í fasteign annars einstaklings eða annarra einstaklinga samkvæmt 3. mgr. 11. gr. laga nr. 35/2014 ef ekki er unnt að ráðstafa leiðréttingarfjárhæð að fullu inn á fasteignaveðlán sem hvíla á fasteign umsækjanda.
Í 4. mgr. 8. gr. reglugerðar nr. 698/2014 kemur fram að leiðréttingarfjárhæð hjóna og samskattaðra sambúðaraðila á samþykktardegi framkvæmdar/ráðstöfunar leiðréttingarfjárhæðar skuli ráðstafað óháð því hvort hjóna eða sambúðaraðila er formlega ábyrgt fyrir lánum og hvort hlutaðeigandi sóttu saman um leiðréttingu.
Því hefur ekki verið mótmælt að kærandinn A sé skráður skuldari að láni nr. 1 hjá bankanum X sem tryggt er með fyrsta veðrétti í fasteigninni F1. Jafnframt er óumdeilt að fasteignin er skráð að 16,667% í eigu sama kæranda. Eftirstöðvar láns nr. 1 hjá bankanum X eru hærri en láns nr. 2 hjá bankanum Y sem tryggt er með fyrsta veðrétti í fasteign kærenda F2. Engin gögn hafa verið lögð fram sem benda til þess að ábyrgð kærandans A og meðskuldara hans á láni nr. 1 sé skipt og er gengið út frá því að hún sé óskipt (in solidum) og kærandinn A beri ábyrgð á heildarfjárhæð lánsins. Í 2. mgr. 11. gr. laga nr. 35/2014 er ekki gerð krafa um að fasteignaveðlán sem leiðréttingarfjárhæð er ráðstafað inn á skuli vera verðtryggð heldur þvert á móti tilgreint að lán sem ráðstafa eigi leiðréttingarfjárhæð inn á geti einnig verið óverðtryggð. Ekki er tilefni til að fallast á varakröfu kærenda um ráðstöfun leiðréttingarfjárhæðar kærandans B í ljósi ákvæðis 4. mgr. 8. gr. reglugerðar nr. 698/2014. Með vísan til framangreinds er ljóst að ráðstöfun leiðréttingarfjárhæðar inn á lán bankans X nr. 1 er í samræmi við framangreind laga- og reglugerðarfyrirmæli sem um hana gilda. Ákvörðun ríkisskattstjóra um að ráðstafa leiðréttingarfjárhæð, 706.710 kr., sem greiðslu inn á lán nr. 1 verður ekki hnekkt. Kröfum kærenda er því hafnað.
Ú r s k u r ð a r o r ð :
Kröfum kærenda er hafnað.