Mál nr. 122/2023 Úrskurður 6. desember 2023

Mál nr. 122/2023                  Eiginnafn:     Leah (kvk.)

Hinn 6. desember 2023 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli nr. 122/2023 en erindið barst nefndinni 24. nóvember. 

Til þess að heimilt sé að samþykkja nýtt eiginnafn þurfa öll skilyrði 5. gr. laga, nr. 45/1996 um mannanöfn að vera uppfyllt. Skilyrðin eru:

1. Eiginnafn skal geta tekið íslenska eignarfallsendingu eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli.
2. Nafnið má ekki brjóta í bág við íslenskt málkerfi.
3. Það skal ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls nema hefð sé fyrir öðrum rithætti þess.
4. Eiginnafn má ekki vera þannig að það geti orðið nafnbera til ama.

Eiginnafninu Leah (kvk.) hefur ítrekað verið hafnað af mannanafnanefnd á þeim grunni að það sé ekki ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls þar sem ekki sé ritað h í lok orða í íslensku. Síðast með úrskurði í máli nr. 7/2021 sem kveðinn var upp 19. janúar 2021. Þannig er aðeins hægt að fallast á umbeðinn rithátt nafnsins að hefð hafi nú myndast fyrir honum.

Við túlkun mannanafnanefndar á hefð í 5. og 6. gr. laga um mannanöfn er nú stuðst við eftirfarandi vinnulagsreglur sem nefndin uppfærði síðast á fundi 22. mars 2022 og eru byggðar á greinargerð með frumvarpi að mannanafnalögum, eldri vinnulagsreglum, dómaframkvæmd og sjónarmiðum sem fjallað er um í fundargerð:

1. Nafn telst hafa unnið sér hefð í íslensku máli ef það fullnægir einhverju eftirfarandi skilyrða:

   Það er nú borið af a.m.k. 15 Íslendingum;

   Það er nú borið af 10–14 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 30 ára aldri;

   Það er nú borið af 5–9 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 60 ára aldri;

   Það er nú borið af 1–4 Íslendingum og kemur þegar fyrir í manntalinu 1920 (eða fyrr);

   Það er nú ekki borið af neinum Íslendingi en kemur þegar fyrir í manntalinu 1920 (eða fyrr) og hefð þess hefur ekki rofnað. Hefð nafns telst rofin ef það hefur ekki verið borið af Íslendingi undanfarin 70 ár.

2. Með Íslendingum er átt við þá sem öðlast hafa íslenskan ríkisborgararétt án umsóknar og eiga eða hafa átt lögheimili á Íslandi.
3. Nafn getur verið hefðað, þó að það komi ekki fyrir í manntölum, ef það hefur unnið sér menningarhelgi. Nafn telst hafa unnið sér menningarhelgi komi það fyrir í alkunnum ritum, frumsömdum og þýddum, í nafnmynd sem ekki brýtur í bág við íslenskt málkerfi.
4. Þrátt fyrir að ekki sé hefð fyrir tökunafni á grundvelli framanritaðs telst ritháttur þess hefðbundinn sé hann gjaldgengur í veitimáli og nafnið ekki ritháttarafbrigði rótgróins nafns. Þó er áskilið að nöfn skulu rituð með bókstöfum íslenska nútímastafrófsins eða bókstöfunum c, q, w og z.Heimilt er að laga tökunafnið að almennum íslenskum ritreglum.

Samkvæmt upplýsingum frá Þjóðskrá Íslands bera sex einstaklingar nafnið Leah í þjóðskrá sem uppfylla skilyrði vinnulagsreglna mannanafnanefndar varðandi hefð, sbr. 2. gr. þeirra. Sá elsti er fæddur árið 1983. Nafnið kemur þó ekki fyrir í manntölum og telst þannig ekki hefð fyrir því í skilningi 1. gr. reglnanna. Eiginnafnið Leah er ritháttarafbrigði eiginafnsins Lea, sem er rótgróið íslenskt biblíunafn. Af þeirri ástæðu telur mannanafnanefnd  ekki koma til greina að rithátturinn geti talist hefðbundinn á grundvelli 4. gr. vinnulagsreglnanna og því verði að synja beiðni hér um.

Úrskurðarorð:

Beiðni um eiginnafnið Leah (kvk.) er hafnað.