Nr. 527/2022 Úrskurður
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Hinn 15. desember 2022 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 527/2022
í stjórnsýslumálum nr. KNU22110090 og KNU22110091
Beiðni [...] og
[...] um endurupptöku
I. Málsatvik
Hinn 13. apríl 2022 staðfesti kærunefnd útlendingamála ákvarðanir Útlendingastofnunar, dags. 18. febrúar 2022, um að taka umsóknir [...], fd. [...], ríkisborgari Venesúela (hér eftir M) og [...], fd. [...], ríkisborgari Venesúela (hér eftir K), um alþjóðlega vernd á Íslandi ekki til efnismeðferðar og endursenda þau til Argentínu. Niðurstaða kærunefndar var birt kærendum 25. apríl 2022.
Hinn 2. maí 2022 barst kærunefnd beiðni kærenda um frestun réttaráhrifa. Hinn 31. maí 2022 féllst kærunefnd á beiðni kærenda um frestun réttaráhrifa. Hinn 30. nóvember 2022 barst kærunefnd beiðni kærenda um endurupptöku.
Af beiðni kærenda um endurupptöku má ráða að hún byggi á 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.
II. Málsástæður og rök kærenda
Beiðni kærenda um endurupptöku mála þeirra byggir á því að meira en 12 mánuðir séu nú liðnir frá því að þau lögðu fram umsóknir um alþjóðlega vernd hér á landi, en tafir á afgreiðslu málsins séu ekki á þeirra ábyrgð. Með vísan til 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016 skuli umsóknir kærenda því teknar til efnismeðferðar hér á landi. Kærendur vísa til úrskurðar kærunefndar í máli nr. 580/2017, dags. 24. október 2017, máli sínu til stuðnings.
III. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Samkvæmt 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 á aðili máls rétt á því að mál sé tekið upp á ný ef ákvörðun hefur byggst á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum um málsatvik eða íþyngjandi ákvörðun um boð eða bann hefur byggst á atvikum sem breyst hafa verulega frá því að ákvörðun var tekin.
Í 1. mgr. 40. gr. laga um útlendinga kemur fram að flóttamaður skv. 37. gr. laganna, sem er hér á landi eða kemur hér að landi, hefur samkvæmt umsókn rétt á að fá hér alþjóðlega vernd. Stjórnvöldum er þó heimilt, á grundvelli a-, b- og c-liðar 1. mgr. 36. gr. laganna, að taka umsókn ekki til efnismeðferðar við þær aðstæður sem tilgreindar eru í umræddum stafliðum.
Í 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga kemur fram að ef svo standi á sem greini í 1. mgr. skuli þó taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef útlendingurinn hefur slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða ef sérstakar ástæður mæli annars með því. Ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar eru ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skal taka hana til efnismeðferðar.
Af orðalagi 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga leiðir að umrætt 12 mánaða tímabil hefst þegar umsækjandi leggur fyrst fram umsókn um alþjóðlega vernd hjá stjórnvöldum. Þá hefur í úrskurðum kærunefndar verið lagt til grundvallar að tímabilinu ljúki þegar endanleg niðurstaða stjórnvalda er framkvæmd með flutningi umsækjanda til viðtökuríkis eða þegar kærandi fer úr landi sjálfviljugur eftir að ákvörðun í máli hans hefur verið tekin.
Kærunefnd telur að túlka beri 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga á þann hátt að þó að 12 mánaða fresturinn sé liðinn verði umsókn ekki tekin til efnismeðferðar af þeim sökum ef tafir á málsmeðferð eða flutningi verði fyrst og fremst raktar til athafna eða athafnaleysis umsækjanda sem hann ber sjálfur ábyrgð á, nema þær tafir hafi verið óverulegar og ljóst er að hægt hefði verið að flytja kæranda áður en 12 mánaða fresturinn var liðinn.
Þá telur kærunefnd að horfa verði til þess að 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga um 12 mánaða frest er sérregla og byggir á því að tafir á málsmeðferð verði ekki taldar á ábyrgð umsækjenda. Sú regla gildir um málsmeðferð fyrir stjórnvöldum og er ætlað að tryggja að málsmeðferð stjórnvalda dragist ekki úr hófi fram. Frestun réttaráhrifa á grundvelli 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga er annars eðlis og byggir á beiðni kærenda þar um til að fá að dvelja hér á landi á meðan mál þeirra er til meðferðar fyrir dómstólum. Verður ákvæði 6. mgr. 104. gr. laganna ekki skilin öðruvísi en svo að beiting þess feli í sér frestun á öllum réttaráhrifum úrskurðar kærunefndar á meðan mál kærenda er til meðferðar fyrir dómi, þ.m.t. umræddum 12 mánaða fresti. Að öðrum kosti væri ákvæði 6. mgr. 104. gr. laganna þýðingarlaust þar sem beiting þess myndi í reynd fela í sér veitingu efnismeðferðar.
Kærendur sóttu um alþjóðlega vernd á Íslandi 30. nóvember 2021 og rann því umræddur 12 mánaða frestur út á miðnætti 30. nóvember 2022. Kærunefnd féllst á beiðni kærenda um frestun réttaráhrifa á málum þeirra með úrskurði nr. 214/2022, dags. 31. maí 2022, u.þ.b. 6 mánuðum áður en 12 mánaða fresturinn rann út. Telur kærunefnd því að ekki sé hægt að fallast á endurupptöku á málum þeirra á grundvelli þess að meira en 12 mánuðir séu nú liðnir síðan þau sóttu um alþjóðlega vernd hér á landi, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.
Með hliðsjón af framangreindu telur kærunefnd að skilyrði 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga er ekki uppfyllt.
Í ljósi framangreinds er því ekki fallist á að atvik hafi breyst verulega í máli kæranda á þann hátt að þau eigi rétt á endurupptöku á málum sínum, sbr. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga. Endurupptöku á málum þeirra er þar með hafnað.
Úrskurðarorð:
Kröfu kærenda er hafnað.
The appellants’ request is denied.
Þorsteinn Gunnarsson
Bjarnveig Eiríksdóttir Sandra Hlíf Ocares