Úrskurður nr. 318/2016
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Þann 22. september 2016 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 318/2016
í stjórnsýslumáli nr. KNU16070005
Kæra [...]
á ákvörðun
Útlendingastofnunar
I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild
Þann 7. júlí 2016 kærði [...], fd. [...], ríkisborgari [...] (hér eftir nefndur kærandi) þá ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 5. júlí 2016, að taka ekki til efnismeðferðar umsókn hans um hæli frá [...], synja honum um hæli vegna aðstæðna í Ungverjalandi, synja honum um dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f laga nr. 96/2002 um útlendinga og vísa honum frá landinu svo fljótt sem verða megi.
Kærandi krefst þess aðallega að ákvörðun Útlendingastofnunar verði felld úr gildi og að lagt verði fyrir Útlendingastofnun að taka umsókn hans um hæli á Íslandi til efnislegrar meðferðar. Til vara krefst kærandi þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að kæranda verði veitt dvalarleyfi hér á landi af mannúðarástæðum.
Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 1. mgr. 30. gr. laga nr. 96/2002 og barst kæran fyrir lok kærufrests, sbr. 3. mgr. 30. gr. sömu laga.
II. Málsatvik og málsmeðferð
Samkvæmt gögnum málsins sótti kærandi um hæli hér á landi þann 10. mars 2016 hjá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Kærandi gat ekki framvísað vegabréfi en [...] vegabréf hans var síðar sent til landsins og er það í vörslum lögregluyfirvalda. Kærandi mætti í viðtal hjá Útlendingastofnun ásamt talsmanni sínum þann 2. júní 2016. Þann 5. júlí 2016 tók Útlendingastofnun ákvörðun um að synja umsókn kæranda um hæli frá [...] um efnismeðferð hér á landi og synja honum um hæli frá Ungverjalandi. Þá var kæranda synjað um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða. Kærandi kærði þá ákvörðun við birtingu þann 7. júlí sl. Kærandi óskaði eftir frestun réttaráhrifa á meðan málið væri til meðferðar. Með bréfi kærunefndar, dags. 7. júlí 2016, var fallist á beiðni um frestun réttaráhrifa. Kærunefnd útlendingamála barst greinargerð kæranda þann 14. júlí 2016.
Kæra þessi hefur hlotið hefðbundna málsmeðferð, gagnaöflun er lokið og er málið hér með tekið til úrskurðar.
III. Ákvörðun Útlendingastofnunar
Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að í b-lið 1. mgr. 46. gr. a laga um útlendinga segi að með fyrirvara um ákvæði 45. gr. geti stjórnvöld synjað því að taka til efnismeðferðar umsókn skv. 1. mgr. 46. gr. ef umsækjandi hefur komið til landsins að eigin frumkvæði eftir að hafa hlotið vernd í öðru ríki
eða eftir að hafa dvalist í ríki eða á svæði þar sem hann þurfti ekki að sæta ofsóknum og hafði ekki ástæðu til að óttast að verða sendur aftur til heimalands síns. Í 2. mgr. 46. gr. a laganna segi að þó skuli taka umsókn til efnismeðferðar hafi útlendingur slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða sérstakar ástæður mæli annars með því. Óumdeilt sé að kæranda hafi verið veitt viðbótarvernd í Ungverjalandi. Þurfi þá að líta til þess hvort ákvæði 1. mgr. 45. gr. laga um útlendinga komi í veg fyrir að kærandi verður sendur aftur til Ungverjalands.
Í ákvörðun Útlendingastofnunar er rakið að kærandi hafi komið frá [...] til Ungverjalands árið 2008 og fengið viðbótarvernd í Ungverjalandi til fimm ára og þar með leyfi til að stunda atvinnu. Í viðtali hjá Útlendingastofnun hafi komið fram hjá kæranda að hann hafi talið verndina útrunna en samkvæmt upplýsingum sem Útlendingastofnun hafi aflað frá ungverskum yfirvöldum sé kærandi enn með vernd í landinu.
Í ákvörðuninni er vísað til þess að Ungverjaland sé aðildarríki að Evrópusambandinu og jafnframt skuldbundið af flóttamannasamningi Sameinuðu Þjóðanna og mannréttindasáttmála Evrópu. Fram kemur að Ungverjaland hafi átt við margvíslegan vanda að etja vegna komu hælisleitenda og hafi verið gagnrýnt fyrir aðbúnað hælisleitenda og flóttamanna. Eftir ábendingar frá Flóttamannastofnun Sameinuðu Þjóðanna hafi ungversk yfirvöld bætt fyrirkomulag við aðlögun þeirra einstaklinga sem hlotið hafi hæli eða viðbótarvernd í landinu.
Útlendingastofnun vék einnig að dómum Mannréttindadómstóls Evrópu í málum M.S.S. gegn Belgíu og Grikklandi (mál nr. 30696/09) frá 21. janúar 2011, og Samsam Mohammed Hussein o.fl. gegn Hollandi og Ítalíu (mál nr. 27725/10) frá 2. apríl 2013. Með dómunum hafi því verið slegið föstu að 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu leggi ekki skyldu á aðildarríki að sjá öllum sem dvelji innan lögsögu þeirra fyrir heimili og ekki almenna skyldu á aðildarríki að veita viðurkenndum flóttamönnum fjárhagsaðstoð í því skyni að gera þeim kleift að viðhalda tilteknum lífskjörum. Í ljósi umræddra dóma yrði ekki séð að aðstæður kæranda í Ungverjalandi varðandi húsnæði, atvinnu og félagslega þjónustu væru svo slæmar að þær jafnist á við vanvirðandi meðferð í skilningi 45. gr. útlendingalaga. Þá sé fullnægjandi regluverk til staðar í Ungverjalandi sem banni mismunun og áhrifaríkt stjórnvald sem taki við kvörtunum á því sviði. Með hliðsjón af framangreindu var það mat Útlendingastofnunar að 45. gr. útlendingalaga kæmi ekki í veg fyrir að kærandi yrði sendur aftur til Ungverjalands. Þá hafi komið fram hjá kæranda í viðtali hjá Útlendingastofnun að hann hafi engin tengsl við landið. Yrði þannig ekki séð að sérstakar ástæður mæltu með því að umsókn kæranda væri tekin til meðferðar hér á landi, sbr. 2. mgr. 46. gr. a útlendingalaga.
Þá segir í ákvörðun Útlendingastofnunar að með hugtakinu heimaland í 44. gr. laga um útlendinga sé, samkvæmt lögskýringargögnum með ákvæðinu, átt við það land þar sem viðkomandi eigi ríkisfang. Kærandi, sem ríkisborgari [...], geti því ekki átt rétt á hæli sem flóttamaður vegna aðstæðna sinna í Ungverjalandi þar sem hann hefur þegar hlotið vernd. Kæranda var því synjað um stöðu flóttamanns hér á landi, sbr. 44. gr. laga um útlendinga.
Hvað snertir umsókn kæranda um dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f útlendingalaga byggir útlendingastofnun á því að aðalástæða flótta kæranda hafi virst vera af efnahagslegum toga og að hann óttist um öryggi sitt. Tilvik kæranda yrði þannig ekki fært undir ákvæði 12. gr. f útlendingalaga, enda kæmi fram í lögskýringargögnum að ákvæðið tæki að jafnaði ekki til neyðar af efnahagslegum rótum eða vegna húsnæðisskorts. Vísar Útlendingastofnun jafnframt til sjónarmiða í fyrrnefndum dómi mannréttindadómstóls Evrópu í máli Samsam Mohammed Hussein o.fl. gegn Hollandi. Þá er það mat Útlendingastofnunar að engin mannréttindabrot séu viðvarandi í Ungverjalandi og að íbúar landsins
geti fengið vernd gegn ofbeldisbrotum eða glæpum með aðstoð lögreglu eða annarra yfirvalda. Þá hafi verið leitt í ljós að kærandi hafi engin sérstök tengsl við landið. Með hliðsjón af framangreindu var kæranda synjað um veitingu dvalarleyfis á grundvelli 12. gr. f. útlendingalaga.
Með ákvörðun Útlendingastofnunar var kæranda vísað frá landi á grundvelli c-liðar 1. mgr. 18. gr. útlendingalaga og var réttaráhrifum ákvörðunarinnar ekki frestað með vísan til c-liðar 1. mgr. 32. gr. sömu laga.
IV. Málsástæður og rök kæranda
Í greinargerð kæranda er þess aðallega krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að Útlendingastofnun verði gert að taka umsókn hans um hæli vegna aðstæðna í [...] til efnislegrar meðferðar. Byggir kærandi kröfu sína á því að sterkar vísbendingar séu um að aðbúnaður og aðstæður sem hann muni eiga von á í Ungverjalandi, til að mynda varðandi möguleika á atvinnu, húsnæði og félagslega þjónustu séu svo slæmar að það jafnist á við ómannúðlega og vanvirðandi meðferð í skilningi 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Vísar kærandi m.a. til skýrslu mannréttindastjóra Evrópuráðsins frá árinu 2014 þar sem fram komi að þýsk stjórnvöld hafi í vissum tilvikum stöðvað endursendingu fólks, sem hlotið hafði viðbótarvernd í Ungverjalandi, til Ungverjalands vegna aðstæðna þar í landi. Í framhaldinu rekur kærandi efni ýmissa alþjóðlegra skýrslna um stöðu flóttafólks í Ungverjalandi sem bendi til þess að flóttamenn verði fyrir mismunun, kynþáttahatri og áreiti auk þess sem flóttamenn búi við ómannúðlegar aðstæður sökum heimilisleysis. Kærandi byggir á því að endursending hans til Ungverjalands brjóti gegn 1. mgr. 45. gr. útlendingalaga um bann við sendingu útlendings til svæðis þar sem hann sé í yfirvofandi hættu á að verða fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð.
Kærandi krefst þess til vara að honum verði veitt dvalarleyfi á Íslandi af mannúðarástæðum á grundvelli 12. gr. f. útlendingalaga. Kærandi bendir á að í greinargerð með frumvarpi til laga nr. 115/2010, um breytingu á útlendingalögum, komi m.a. fram í sérstökum athugasemdum að ekki sé um tæmandi talningu að ræða í 12. gr. f laganna, þar sem veita verði stjórnvöldum svigrúm við mat á því hvenær rétt sé að veita dvalarleyfi samkvæmt greininni. Taka verði mið af svipuðum sjónarmiðum og gert sé í málum skv. VII. kafla laganna, s.s. almennum aðstæðum í því landi sem viðkomandi yrði sendur til, þar á meðal hvort grundvallarmannréttindi séu nægilega tryggð. Miðað sé við að heildarmat fari fram á öllum þáttum máls áður en leyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða sé veitt. Þau tilvik sem falli undir 12. gr. f laga um útlendinga geti einnig náð til óvenjulegra aðstæðna á borð við náttúruhamfarir, en að jafnaði taki ákvæðið ekki til neyðar af efnahagslegum rótum, s.s. fátæktar eða húsnæðisskorts.
Kærandi vísar í umfjöllun Útlendingastofnunar um úrlausnir Mannréttindadómstóls Evrópu í máli M.S.S. gegn Belgíu og Grikklandi (mál nr. 30696/09) frá 21. janúar 2011, og í máli Samsam Mohammed Hussein og fl. gegn Hollandi og Ítalíu (mál nr. 27725/10) frá 2. apríl 2013. Auk þess vísar kærandi í úrlausn Mannréttindadómstóls Evrópu í máli Naima Mohammed Hassan o.fl. gegn Hollandi og Ítalíu (mál nr. 40524/10) frá 27. ágúst 2013. Í framhaldi af því bendir kærandi á að það séu ekki einungis hælisleitendur sem séu sérstaklega viðkvæmur þjóðfélagshópur vegna stöðu sinnar. Einstaklingar með alþjóðlega vernd séu það mjög oft einnig og engin ástæða sé til að greina þar sérstaklega á milli við mat á því hvort skilyrðum 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu sé fullnægt eða ekki. Bæði hælisleitendur og einstaklingar með alþjóðlega vernd njóti réttinda og beri skyldur samkvæmt löggjöf Evrópusambandsins. Það sem mestu máli skipti sé hvort viðkomandi einstaklingur eigi í hættu á meðferð sem stangist á við 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu í því landi sem um ræði.
Kærandi bendir á að með hliðsjón af lögskýringargögnum varðandi 12. gr. f laga um útlendinga sé á
engan hátt útilokað að ákvæðið geti átt við neyð af efnahagslegum rótum, s.s. vegna fátæktar eða húsnæðisskorts. Með vísan til ofangreinds hafi kærandi því sýnt fram á ríka þörf á vernd á grundvelli mannúðarsjónarmiða vegna erfiðra almennra aðstæðna í Ungverjalandi og að veita beri honum vernd á grundvelli 1. mgr. 12. gr. f laga um útlendinga.
V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Afmörkun úrlausnarefnis
Kærunefnd telur að kærandi sé fyrst og fremst að sækja um hæli frá heimaríki sínu [...]. Málsástæður hans gefa þó einnig til kynna að hann sé að sækja um hæli frá Ungverjalandi, því ríki sem þegar hefur veitt honum vernd. Tekur neðangreind umfjöllun mið af því.
Lagarammi
Í máli þessu gilda ákvæði laga nr. 96/2002 um útlendinga, með síðari breytingum, reglugerð nr. 53/2003 um útlendinga, með áorðnum breytingum, stjórnarskrá lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 og mannréttindasáttmáli Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Jafnframt ber að líta til ákvæða alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna frá 1951 ásamt viðauka við samninginn frá 1967 og annarra alþjóðlegra skuldbindinga Íslands á sviði mannréttinda eftir því sem tilefni er til.
Auðkenni
Í ákvörðun Útlendingastofnunar kom fram að þegar kærandi hefði komið til landsins hefði hann verið án vegabréfs. [...] vegabréf kæranda var síðar sent til landsins og er ljósrit af því meðal gagna málsins. Að mati kærunefndar telst auðkenni kæranda upplýst með fullnægjandi hætti.
Mat á því hvort kærandi sé í sérstaklega viðkvæmri stöðu
Við meðferð máls er litið til þess hvort kærandi sé í sérstaklega viðkvæmri stöðu sem geti haft áhrif á niðurstöðu máls hans. Með því getur verið átt við hvort kærandi hafi mátt þola pyndingar, hvort kærandi sé barn eða hvort umsókn hans varði börn, hvort kynhneigð eða kynferði kæranda geti haft áhrif eða hvort kærandi geti verið ríkisfangslaus. Mat á stöðu kæranda fer ávallt fram og eru þau atriði sem koma til skoðunar ekki tæmandi.
Í viðtali hjá Útlendingastofnun kvaðst kærandi vera við góða líkamlega heilsu [...]. Kærandi kvaðst ekki hafa fengið aðgang að heilbrigðisþjónustu í Ungverjalandi vegna þessa. Fram kom hjá kæranda að andleg heilsa hans væri ágæt [...].
Að mati kærunefndar verður ekki séð að kærandi teljist einstaklingur í sérstaklega viðkvæmri stöðu.
Umsókn um hæli frá heimaríki. Ákvæði 45. og 46. gr. a laga um útlendinga
Í 1. mgr. 46. gr. útlendingalaga kemur fram að flóttamaður skv. 44. gr. laganna, sem er hér á landi eða kemur hér að landi, á samkvæmt umsókn rétt á að fá hér hæli frá heimalandi sínu að uppfylltum ákveðnum skilyrðum. Stjórnvöld geta þó, á grundvelli a-liðar 1. mgr. 46. gr. a, og með fyrirvara um ákvæði 45. gr., synjað því að taka til efnismeðferðar umsókn á grundvelli 46. gr. laganna ef umsækjanda hefur verið veitt hæli í öðru ríki.
Með sama fyrirvara geta stjórnvöld einnig synjað um efnismeðferð á grundvelli b-liðar 46. gr. a, ef umsækjandi hefur komið til landsins að eigin frumkvæði eftir að hafa hlotið vernd í öðru ríki eða eftir að hafa dvalist í ríki eða á svæði þar sem hann þurfti ekki að sæta ofsóknum og hafði ekki ástæðu til að óttast að verða sendur aftur til heimalands síns.
Samkvæmt 1. mgr. 45. gr. laga um útlendinga má einnig ekki senda útlending til svæðis þar sem hann hefur ástæðu til að óttast ofsóknir sem gætu leitt til þess að hann skuli teljast flóttamaður eða ef ekki er tryggt að hann verði ekki sendur til slíks svæðis. Samsvarandi verndar skal útlendingur njóta sem vegna svipaðra aðstæðna og greinir í flóttamannahugtakinu er í yfirvofandi hættu á að láta lífið eða verða fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð.
Við mat á 45. gr. laga um útlendinga verður m.a. að líta til 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Þann 2. apríl 2013 lýsti Mannréttindadómstóll Evrópu kæru í máli Samsam Mohammed Hussein o.fl. gegn Hollandi og Ítalíu (máli nr. 27725/10) ótæka á þeim grundvelli að sú meðferð sem kærandi hlaut, bæði sem hælisleitandi og einstaklingur sem hlotið hefur vernd, gæti ekki talist brot gegn 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Var það mat dómstólsins að ekki væri hægt að gera þá kröfu til aðildarríkja að veita öllum flóttamönnum húsaskjól eða fjárhagslega aðstoð til þess að viðhalda ákveðnum lífsskilyrðum.
Kærunefnd útlendingamála hefur lagt mat á aðstæður og málsmeðferð í Ungverjalandi m.a. með hliðsjón af eftirfarandi skýrslum:
* Hungary as a country of asylum: Observations on restrictive measures and subsequent practice implemented between July 2015 and March 2016 (UNHCR, maí 2016),
* Hungary as a country of asylum: Observations on the situation of asylum-seekers and refugees in Hungary (UNHCR, apríl 2012),
* 2015 – Country Reports on Human Rights Practices – Hungary (United States Department of State, 13. apríl 2016),
* Asylum Information Database National Country Report: Hungary (European Council on Refugees and Exiles, nóvember 2015),
* Report by Nils Muižnieks Commissioner for Human Rights of the Council of Europe Following his Visit to Hungary from 1 to 4 July 2014 (Council of Europe, 16. desember 2014),
* Description of the Hungarian Asylum System (European Asylum Support Office, 2015), og
* ECRI Report on Hungary (European Commission against Racism and Intolerance, 9. júní 2015).
Ljóst er að mikil aukning hefur orðið á hælisumsóknum í Austur-Evrópu. Verður af framangreindum skýrslum ráðið að ungversk yfirvöld hafa átt við margvíslegan vanda að etja. Hins vegar hefur athugun kærunefndarinnar á aðstæðum þeirra sem hlotið hafa alþjóðlega vernd í Ungverjalandi ekki leitt í ljós gögn sem gefa tilefni til að líta svo á að aðstæður þeirra í Ungverjalandi séu þess eðlis að hætta sé á að endursending kæranda brjóti í bága við 1. mgr. 45. gr. laga um útlendinga eða 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, verði hann sendur þangað. Þá benda öll gögn til þess að kæranda séu tryggð úrræði til að leita réttar síns í Ungverjalandi bæði fyrir landsrétti og fyrir Mannréttindadómstól Evrópu, sbr. 13. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Með því er tryggt að kærandi verði ekki sendur áfram til svæðis sem 45. gr. laga um útlendinga tekur til. Ennfremur er haft til hliðsjónar að Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna hefur ekki lagst gegn endursendingu þeirra sem hlotið hafa alþjóðlega vernd til Ungverjalands.
Þegar metið er hvort synja skuli umsóknum um hæli um efnismeðferð á grundvelli b-liðar 1. mgr. 46. gr. útlendingalaga skulu stjórnvöld kanna hvort skilyrði séu til þess að beita undanþáguheimildinni í 2. mgr. 46. gr. a sömu laga. Í viðtali hjá Útlendingastofnun þann 2. júní 2016 kom ekkert fram hjá kæranda
sem gaf til kynna að hann hefði nein sérstök tengsl við Ísland. Þar að auki er ekkert í gögnum málsins sem bendir til þess að kærandi hafi slík tengsl við landið að beita beri ákvæði 2. mgr. 46. gr. a laga um útlendinga. Þá benda gögn ekki til þess að aðstæður hans séu að öðru leyti svo sérstakar að ákvæði 2. mgr. 46. gr. a laga um útlendinga eigi við. Verður því ekki talið að ástæða sé til að taka mál kæranda til efnismeðferðar á grundvelli sérstakra tengsla við Ísland eða annarra sérstakra ástæðna.
Fyrir liggur að kærandi er með viðbótarvernd í Ungverjalandi. Kæranda hefur því verið veitt vernd í öðru ríki en heimaríki sínu. Með hliðsjón af 45. gr. útlendingalaga og í ljósi ofangreindra upplýsinga telur kærunefndin að Útlendingastofnun hafi verið heimilt að synja því að taka til efnismeðferðar umsókn kæranda um hæli frá heimaríki sínu, [...], með vísan til b-liðar 1. mgr. 46. gr. a útlendingalaga.
Umsókn um hæli frá dvalarríki. Ákvæði 44. gr. útlendingalaga
Í ljósi þess að kærandi ber fyrir sig aðstæður í Ungverjalandi telur kærunefndin rétt að fjalla einnig um umsókn kæranda eins og hann væri að sækja um hæli þaðan.
Til að teljast flóttamaður hér á landi þarf kærandi að sýna fram á að aðstæður hans séu slíkar að þær falli undir 1. eða 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga. Verður litið svo á að kærandi sæki um vernd frá Ungverjalandi á grundvelli þess að þær aðstæður sem bíði hans þar séu ómannúðlegar og vanvirðandi.
Í 1. mgr. 44. gr. laga nr. 96/2002 um útlendinga, sem byggir á A-lið 1. gr. flóttamannasamningsins, segir:
Flóttamaður samkvæmt lögum þessum telst vera útlendingur sem er utan heimalands síns af ástæðuríkum ótta við að vera ofsóttur vegna kynþáttar, trúarbragða, þjóðernis, aðildar að tilteknum þjóðfélagshópi eða vegna stjórnmálaskoðana og getur ekki, eða vill ekki, vegna slíks ótta færa sér í nyt vernd þess lands; eða sá sem er ríkisfangslaus og er utan þess lands þar sem hann áður hafði reglulegt aðsetur vegna slíkra atburða og getur ekki, eða vill ekki, vegna slíks ótta hverfa aftur þangað, sbr. A-lið 1. gr. alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna frá 28. júlí 1951 og viðauka við samninginn frá 31. janúar 1967. Um skilyrði þess að teljast flóttamaður er frekar mælt í 44. gr. a.
Í lögskýringargögnum með þessari skilgreiningu kemur fram að heimaland sé það land þar sem viðkomandi eigi ríkisfang. Í máli kæranda er ljóst að hann hefur hlotið viðbótarvernd í Ungverjalandi. Kærandi, sem er ríkisborgari [...], getur ekki átt rétt á hæli sem flóttamaður hér á landi vegna aðstæðna sinna í Ungverjalandi, því ríki sem veitt hefur honum vernd. Verður honum synjað um stöðu flóttamanns hér á landi á þeim grundvelli. Með vísan til framangreindrar umfjöllunar telur kærunefndin heldur ekki að endursending kæranda til Ungverjalands brjóti gegn 45. gr. laga um útlendinga.
Dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða. Ákvæði 12. gr. f útlendingalaga.
Samkvæmt 8. mgr. 46. gr. útlendingalaga skal stjórnvald taka til skoðunar hvort aðstæður kæranda falli undir ákvæði 12. gr. f ef hann er ekki talinn flóttamaður.
Samkvæmt 1. mgr. 12. gr. f er heimilt að veita útlendingi dvalarleyfi, þótt skilyrðum sé annars ekki fullnægt, ef rík mannúðarsjónarmið standa til þess eða vegna sérstakra tengsla útlendingsins við landið. Í 2. mgr. ákvæðisins kemur fram að veita megi dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða ef útlendingur getur sýnt fram á ríka þörf á vernd, t.d. af heilbrigðisástæðum, eða vegna erfiðra félagslegra aðstæðna viðkomandi eða erfiðra almennra aðstæðna í heimaríki eða í landi sem honum yrði vísað til eða vegna annarra atvika sem ekki megi með réttu gera honum að bera ábyrgð á. Sérstaklega skuli taka tillit til þess ef um barn er að ræða og skal það sem barni er fyrir bestu haft að leiðarljósi við ákvörðun. Kærunefnd telur með vísan til orðalags ákvæðisins um „rík
mannúðarsjónarmið“ og „ríka þörf á vernd“ auk lögskýringargagna sem fylgdu greininni, að dvalarleyfi á grundvelli 2. mgr. 12. gr. f laga um útlendinga verði ekki veitt nema aðstæður, bæði almennar og sérstakar m.t.t. heilsufars og félagslegra þátta, auk atvika sem þar er vísað til, nái ákveðnu alvarleikastigi þegar málið er virt í heild.
Í greinargerð kæranda er vísað almennt til viðkvæmra aðstæðna hans í ljósi stöðu sem einstaklingur með alþjóðlega vernd í Ungverjalandi, einkum m.t.t. möguleika á húsnæði, atvinnu, félagslegri þjónustu og aðgengi að heilbrigðisþjónustu. Í viðtali við Útlendingastofnun lýsti kærandi aðstæðum sínum í Ungverjalandi þannig að hann hafi stundað þar einhverja atvinnu [...] en hvorki fengið aðstoð í heilbrigðiskerfinu né félagslega kerfinu. Hann lýsti því jafnframt að hann væri með [...]. Þá benti hann á kynþáttafordóma gagnvart útlendingum í Ungverjalandi. Eins og að framan greinir tekur 12. gr. f laga um útlendinga til aðstæðna einstaklinga sem geta sýnt fram á ríka þörf á vernd. Þótt kærandi hafi búið við bágar aðstæður í Ungverjalandi og þjáist af framangreindum heilsufarskvillum, er það mat kærunefndar að aðstæður og atvik í máli hans nái ekki því alvarleikastigi sem gerð er krafa um við veitingu dvalarleyfis á grundvelli 2. mgr. 12. gr. f laga um útlendinga.
Kærunefnd tekur fram að í ákvörðun Útlendingastofnunar að því er varðar möguleika á veitingu dvalarleyfis skv. 12. gr. f laga um útlendinga er fjallað um hvort aðbúnaður og aðstæður kæranda í Ungverjalandi gefi tilefni til veitingar dvalarleyfis á þeim grundvelli. Aftur á móti er í rökstuðningi ekki fjallað um þörf á vernd sem kærandi kann að hafa óháð aðstæðum í Ungverjalandi, t.a.m. vegna heilsufars. Kærunefnd telur að málið að öðru leyti bendi ekki til þess að litið hafi verið framhjá þeim þáttum við töku ákvörðunar stofnunarinnar þótt á skorti að það komi fram í rökstuðningi. Kærunefnd telur því að þessi ágalli sé ekki svo verulegur að vísa beri málinu til nýrrar meðferðar hjá Útlendingastofnun eins og hér stendur sérstaklega á.
Kærunefndin hefur þegar komist að þeirri niðurstöðu að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. eða 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga á grundvelli aðstæðna í Ungverjalandi. Þegar gögn málsins eru virt í heild er það niðurstaða kærunefndar að kærandi hafi heldur ekki sýnt fram á ríka þörf á vernd á grundvelli mannúðarsjónarmiða eins og kveðið er á um í 12. gr. f útlendingalaga. Er því fallist á það með Útlendingastofnun að aðstæður kæranda séu ekki með þeim hætti að rík mannúðarsjónarmið standi til þess að veita kæranda dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f útlendingalaga.
Þá tekur kærunefndin jafnframt undir niðurstöðu Útlendingastofnunar um að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. mgr. 12. gr. f útlendingalaga um sérstök tengsl við landið. Eins og fram kemur í gögnum málsins hefur kærandi aðeins dvalið á landinu í tengslum við umsókn sína um hæli og aðeins í skamman tíma.
Samantekt
Með vísan til alls þess sem að framan er rakið þykir rétt að staðfesta ákvörðun Útlendingastofnunar.
Athygli kæranda er vakin á því að skv. 6. mgr. 33. gr. laga um útlendinga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum frá birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan
sjö daga frá því að beiðni um það er synjað. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ákvörðunarinnar ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því ákvörðun var tekin.
Úrskurðarorð
Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest.
The decision of the Directorate of Immigration is affirmed.
Hjörtur Bragi Sverrisson
Anna Tryggvadóttir Pétur Dam Leifsson