Nr. 484/2023 Úrskurður
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Hinn 14. september 2023 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 484/2023
í stjórnsýslumáli nr. KNU23060147
Kæra [...]
á ákvörðun
Útlendingastofnunar
I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild
Hinn 14. júní 2023 kærði einstaklingur er kveðst heita [...], vera fæddur [...]og vera ríkisborgari Sómalíu (hér eftir kærandi), ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 15. mars 2023, um að taka ekki til efnismeðferðar umsókn hans um alþjóðlega vernd á Íslandi og brottvísa honum frá landinu. Var kæranda gert að yfirgefa landið án tafar ellegar sæta endurkomubanni í tvö ár. Hinn 15. mars 2023 var ákvörðun Útlendingastofnunar birt fyrir kæranda.
Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016. Í ákvæði 7. gr. kemur fram að ákvarðanir Útlendingastofnunar sé heimilt að kæra til kærunefndar útlendingamála innan 15 daga frá því að útlendingi var tilkynnt um ákvörðunina. Í 3. gr. laga nr. 14/2023 um breytingu á lögum um útlendinga, sem tóku gildi 27. mars 2023, bættist nýr málsliður við 7. gr. laganna en þar kemur fram að ákvörðun Útlendingastofnunar um synjun á efnismeðferð á grundvelli 36. gr. sæti sjálfkrafa kæru til kærunefndar útlendingamála nema umsækjandi óski þess sérstaklega að kæra ekki og skal greinargerð vegna kæru berast kærunefnd innan 14 daga frá birtingu ákvörðunarinnar. Ákvörðun Útlendingastofnunar var birt kæranda 15. mars 2023. Kærandi kærði ákvörðunina 14. júní 2023. Ljóst er að kærufresturinn, sem var til 30. mars 2023, var liðinn þegar kæran barst.
Með tölvubréfi kæranda til kærunefndar, dags. 14. júní 2023, kom fram að hann teldi að kæra hefði misfarist og því hefði hún mögulega ekki komist til skila í lok mars 2023. Með tölvubréfi til kæranda, dags. 15. júní 2023, var kærandi upplýstur um að kæra í málinu hefði ekki borist nefndinni og þ.a.l. hafi hvorki verið sent tölvubréf til staðfestingar á móttöku kæru né beiðni um greinargerð. Kæranda hafi verið leiðbeint um að hann gæti kært málið á þeim tímapunkti og þá myndi nefndin meta hvort afsakanlegt væri að kæran hefði ekki borist innan frests, sbr. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga. Þá var kæranda veitt færi á að koma á framfæri rökstuðningi annars vegar um hvort afsakanlegt væri að kæran hafi borist of seint og hins vegar varðandi lagaskil í málinu. Með tölvubréfi kæranda til kærunefndar sem barst sama dag taldi kærandi að málið hefði sætt sjálfkrafa kæru til kærunefndar, sbr. 3. málsl. 7. gr. laga um útlendinga. Engar frekari skýringar voru lagðar fram af hálfu kæranda um framangreindar tafir.
II. Niðurstaða
Í 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 er kveðið á um réttaráhrif þess þegar kæra berst æðra stjórnvaldi að liðnum kærufresti. Þar segir í 1. mgr.:
„Hafi kæra borist að liðnum kærufresti skal vísa henni frá, nema:
1. afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr, eða
2. veigamiklar ástæður mæla með því að kæran verði tekin til meðferðar.“
Í 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga er því að finna tvær undantekningarreglur frá þeirri meginreglu laganna að kærumáli skuli vísað frá æðra stjórnvaldi ef kæra berst að liðnum kærufresti. Í athugasemdum með frumvarpi því sem varð að stjórnsýslulögum segir um ákvæðið að í fyrsta lagi sé gerð undantekning þegar afsakanlegt sé að kæra hafi borist að liðnum kærufresti. Hér getur t.a.m. fallið undir þau tilvik ef stjórnvald lætur hjá líða að veita leiðbeiningar um kæruheimild samkvæmt 20. gr. laganna eða veitir rangar eða ófullnægjandi upplýsingar. Í öðru lagi megi taka mál til meðferðar ef veigamiklar ástæður mæli með því. Við mat á því hvort veigamiklar ástæður mæli með því að kæra verði tekin til meðferðar hefur í stjórnsýsluframkvæmd m.a. verið litið til hagsmuna aðila máls svo og almannahagsmuna, t.a.m. hvort mál hafi fordæmisgildi.
Ákvörðun Útlendingastofnunar var sem fyrr segir birt kæranda 15. mars 2023. Því liggur fyrir að ákvörðun Útlendingastofnunar var birt fyrir kæranda fyrir gildistöku breytingarlaga nr. 14/2023 frá 27. mars 2023. Í ákvörðun Útlendingastofnunar var, í samræmi við 2. tölul. 2. mgr. 20. gr. stjórnsýslulaga, gerð grein fyrir kæruheimild, kærufresti og hvert kærandi skyldi beina kæru. Ekki verður séð að þær upplýsingar sem kæranda voru veittar í ákvörðun Útlendingastofnunar varðandi kæru til kærunefndar útlendingamála hafi verið ófullnægjandi eða að leiðbeiningarskyldu hafi ekki verið gætt. Ljóst er að fyrrgreind breytingarlög, nr. 14/2023, höfðu ekki tekið gildi þegar kæranda var birt ákvörðun Útlendingastofnunar með fullnægjandi leiðbeiningum um kæruheimild og kærufrest. Kærunefnd telur að fyrrgreind breytingarlög eigi aðeins við um ákvarðanir Útlendingastofnunar sem birtar voru eftir gildistöku laganna og því hafi lögin ekki átt við í máli kæranda. Hafi því mál kæranda ekki sætt sjálfkrafa kæru til nefndarinnar.
Í 7. gr. laga um útlendinga kemur fram að ákvarðanir Útlendingastofnunar sé heimilt að kæra til kærunefndar útlendingamála innan 15 daga frá því að útlendingi var tilkynnt um ákvörðunina. Kveðið er á um útreikning frests í 1. mgr. 8. gr. stjórnsýslulaga á eftirfarandi hátt: ,,Þar sem kveðið er á um frest í lögum telst sá dagur, sem fresturinn er talinn frá, ekki með í frestinum.“ Í athugasemdum við ákvæðið í frumvarpi til stjórnsýslulaga segir: ,,Í 8. gr. er að finna skýringarreglu á því hvernig reikna beri út fresti í lögum er varða stjórnsýsluna, en stundum kemur upp ágreiningur um þetta atriði í framkvæmd. Samkvæmt reglunni skal sá dagur, sem frestur er talinn frá, ekki teljast með innan frestsins.“ Samkvæmt þessu var fyrsti dagur kærufrests í máli kæranda 16. mars 2023 og var síðasti dagur 15 daga frestsins því 30. mars 2023. Var kærufrestur því liðinn er kæran barst kærunefnd útlendingamála 14. júní 2023.
Að mati kærunefndar bera gögn málsins ekki með sér að afsakanlegt hafi verið að kæra hafi borist of seint. Að framangreindu virtu er það niðurstaða kærunefndar að ekki beri að taka kæruna til meðferðar á grundvelli 1. tölul. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga.
Þá hefur kærunefnd farið yfir gögn málsins, þ.m.t. ákvörðun Útlendingastofnunar í máli kæranda. Að mati nefndarinnar verður hvorki séð af gögnum málsins að hagsmunir kæranda eða almannahagsmunir krefjist þess að málið verði tekið til meðferðar, sbr. 2. tölul. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga. Þótt að ákvarðanir er lúta að umsókn um alþjóðlega vernd séu veigamiklar og hagsmunir aðila slíkra mála miklir, þá er í 7. gr. laga um útlendinga mælt fyrir um kærufrest til kærunefndar vegna slíkra ákvarðana og verður ekki vikið frá honum nema veigamikil rök mæli með því. Að öðrum kosti væri kærufresturinn til lítils í ljósi eðlis málaflokksins. Lítur kærunefnd til þess að kærandi er handhafi alþjóðlegrar verndar í Grikklandi og er með dvalarleyfi þar í landi til 9. ágúst 2025. Kærunefnd hefur í fyrri úrskurðum sínum talið endursendingu til Grikklands tæka í tilvikum líkt og í máli kæranda. Þá telur kærunefnd að ekki verði séð að ágallar hafi verið á vinnslu málsins hjá Útlendingastofnun. Kærunefnd vekur athygli á því að kærandi getur lagt fram endurtekna umsókn hjá Útlendingastofnun samkvæmt 35. gr. a laga um útlendinga.
Með vísan til framangreinds er kærunni vísað frá.
Úrskurðarorð:
Kæru kæranda á ákvörðun Útlendingastofnunar er vísað frá.
The applicant‘s appeal of the decision of the Directorate of Immigration is dismissed.
Valgerður María Sigurðardóttir
Bjarnveig Eiríksdóttir Gunnar Páll Baldvinsson