Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 516/2023

Fimmtudaginn 15. febrúar 2024

A

gegn

Vinnumálastofnun

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Arnar Kristinsson lögfræðingur.

Með kæru, dags. 23. október 2023, kærði B, f.h. A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 3. október 2023, um að synja umsókn fyrirtækisins um ráðningarstyrk.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Í júlí 2023 var skráð starfsauglýsing hjá Vinnumálastofnun vegna starfs hjá kæranda og óskað var eftir styrk úr Atvinnuleysistryggingasjóði vegna ráðningar starfsmanns. Kærandi var þann 14. ágúst 2023 upplýstur um að ef ætlun væri að nýta ráðningarstyrk vegna starfsins þyrfti að skila útfylltum og undirrituðum ráðningarsamningi innan sjö daga. Þann 5. september 2023 var kæranda tilkynnt að starfinu hefði verið lokað þar sem ekki hefði verið skráð nein ráðning né borist ráðningarsamningur. Í kjölfar upplýsinga frá kæranda sem bárust Vinnumálastofnun í lok september 2023 var umsókn fyrirtækisins um ráðningarstyrk synjað, sbr. ákvörðun stofnunarinnar frá 3. október 2023. Kærandi fór fram á endurskoðun málsins en þeirri beiðni var synjað með erindi Vinnumálastofnunar, dags. 23. október 2023.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 23. október 2023. Með bréfi, dags. 26. október 2023, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Vinnumálastofnunar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Vinnumálastofnunar barst 7. desember 2023 og var hún kynnt kæranda með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 13. desember 2023. Athugasemdir bárust ekki.   

II.  Sjónarmið kæranda

Í kæru til úrskurðarnefndar velferðarmála er vísað til samskipta kæranda og Vinnumálastofnunar vegna umsóknar um ráðningarstyrk. Starfsmaðurinn sem um ræði hafi í byrjun september 2023 verið ráðinn til vinnu en hafi einungis mætt á nokkrar stuttar vaktir áður en hann hafi sagt upp starfinu. Ráðningarsamningur starfsmannsins hafi verið tilbúinn en það hafi láðst að láta hann skrifa undir, aðallega sökum þess að hann hafi unnið mjög óreglulega og nær ávallt á kvöldin þegar framkvæmdastjóri fyrirtækisins hafi ekki verið við. Kærandi telji að háttsemi þessa launþega hafi verið með slíkum ólíkindum að úrlausn málsins verði að fá sérmeðferð og endanlega úrlausn hjá úrskurðarnefnd velferðarmála.

III.  Sjónarmið Vinnumálastofnunar

Í greinargerð Vinnumálastofnunar kemur fram að B, f.h. A, hafi í júlí 2023 skráð starfsauglýsingu hjá Vinnumálastofnun. Óskað hafi verið eftir styrk frá Vinnumálastofnun til að ráða atvinnuleitanda til starfa á grundvelli 9. gr. reglugerðar nr. 918/2020. Kærandi hafi auglýst eftir starfsmanni við almenna aðstoð í eldhúsi og umsóknarfrestur hafi verið til og með 10. ágúst 2023. Í framhaldinu hafi atvinnuleitendum verið miðlað í starf atvinnurekanda. Alls hafi 19 atvinnuleitendum verið miðlað í starf kæranda og með erindi, dags. 14. ágúst 2023, hafi verið leitað eftir upplýsingum frá kæranda um árangur starfsauglýsingar. Þá segi í erindi Vinnumálastofnunar: „Ef af ráðningu varð og ætlun er að nýta ráðningarstyrk vegna starfsins vinsamlegast skilið útfylltum og undirrituðum ráðningarsamningi innan 7 daga.“ Þann 5. september hafi erindið verið ítrekað en engin viðbrögð höfðu borist frá kæranda. Máli fyrirtækisins hafi verið lokið án þess að stofnuninni hafi borist upplýsingar um ráðningu eða undirritaður ráðningarsamningur vegna ráðningarstyrks atvinnuleitanda.

Í lok september 2023 hafi fulltrúi A haft samband við Vinnumálastofnun. Þá hafi komið fram að fyrirtækið hefði ákveðið að ráða atvinnuleitanda til starfa. Sá sem hafi verið ráðinn til vinnu hefði verið veikur áður en hann hafi mætt á sína fyrstu vakt. Starfsmaðurinn hafi þó mætt í vinnu í byrjun september. Til hafi staðið að ráða viðkomandi starfsmann í 100% starf. Samkvæmt upplýsingum frá kæranda hafi nýi starfsmaður fyrirtækisins aftur verið veikur um miðjan septembermánuð og hafi lítið starfað fyrir fyrirtækið þann mánuðinn. Í lok september hafi starfsmaðurinn haft samband við atvinnurekanda og upplýst að hann hygðist ekki taka starfi hjá fyrirtækinu. Hann hafi þá unnið í 38 klukkustundir hjá A.  Kærandi hafi ekki gert skriflegan ráðningarsamning við viðkomandi starfsmann.  

Beiðni kæranda um að fá greiddan styrk vegna ráðningar atvinnuleitanda hafi verið hafnað þann 3. október 2023. Með erindi 11. október 2023 hafi kærandi óskað eftir því að sú ákvörðun yrði endurskoðuð. Erindi kæranda hafi verið svarað á þá leið að ef undirritaður ráðningarsamningur myndi berast stofnuninni yrði unnt að taka mál fyrirtækisins fyrir. Fulltrúi fyrirtækisins hafi aftur haft samband við Vinnumálstofnun þann 20. október 2023 og ítrekað beiðni sína um greiðslu styrks. Hann hafi einnig upplýst stofnunina að óraunhæft væri að ætlast til þess að fyrirtækið legði fram ráðningarsamning.

Beiðni kæranda um ráðningastyrk hafi verið synjað þann 23. október 2023. Í erindi Vinnumálstofnunar komi fram að nauðsynleg forsenda fyrir greiðslu ráðningarstyrks sé meðal annars að fyrirliggjandi ráðningarsamningur berist stofnuninni. Kæranda hafi jafnframt verið bent á heimild sína til að kæra ákvörðun stofnunarinnar til úrskurðarnefndar velferðarmála, sbr. 16. gr. reglugerðar nr. 918/2020, sbr. 9. gr. laga nr. 55/2006 um vinnumarkaðsaðgerðir.

Lög nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar gildi um atvinnuleysistryggingar launamanna eða sjálfstætt starfandi einstaklinga á innlendum vinnumarkaði þegar þeir verði atvinnulausir. Þá gildi lög nr. 55/2006 um vinnumarkaðsaðgerðir um vinnumiðlun og skipulag úrræða til að auka vinnufærni atvinnuleitanda. Mál þetta varði þá ákvörðun Vinnumálastofnunar að hafna því að gera samning um ráðningastyrk við A.

Í reglugerð nr. 918/2020 séu settar nánari reglur um þátttöku atvinnuleitenda í vinnumarkaðsaðgerðum sem tryggðir séu innan atvinnuleysistryggingakerfisins og um greiðslu styrkja úr Atvinnuleysistryggingasjóði. Reglugerðin sé sett samkvæmt heimild í 62. og 64. gr. laga um atvinnuleysistryggingar og 5. mgr. 12. gr. laga um vinnumarkaðsaðgerðir að fenginni umsögn stjórnar Vinnumálstofnunar.

Í 9. gr. reglugerðar nr. 918/2020 sé fjallað um vinnumarkaðsúrræðið ,,ráðning með styrk“. Í úrræðinu felist að Vinnumálastofnun sé heimilt að gera samning við fyrirtæki, stofnun eða frjáls félagasamtök um ráðningu atvinnuleitanda, sem teljist tryggður innan atvinnuleysistryggingakerfisins, í starfsþjálfun hjá fyrirtækinu, stofnuninni eða félagasamtökunum, enda teljist ráðningin vinnumarkaðsúrræði samkvæmt b. lið 1. mgr. 12. gr. laga um vinnumarkaðsaðgerðir, með síðari breytingum, að mati ráðgjafa Vinnumálastofnunar. Markmiðið sé að atvinnuleitandinn fái tækifæri til að þjálfa sig í þeirri starfsgrein sem fyrirtækið, stofnunin eða félagasamtökin starfi innan til að auka hæfni sína til slíkra starfa á vinnumarkaði, enda sé hann reiðubúinn að ráða sig til framtíðarstarfa innan starfsgreinarinnar.

Meðal skilyrða fyrir greiðslu styrks úr Atvinnuleysistryggingasjóði á grundvelli samnings samkvæmt 1. mgr. séu að viðkomandi atvinnurekandi greiði laun samkvæmt ákvæðum gildandi kjarasamnings. Eðli máls samkvæmt þurfi atvinnurekandi að sækja um ráðningarstyrk, afhenda afrit af ráðningarsamningi og skrá upphaf starfs áður en starfsmaður hefji störf fyrir atvinnurekanda ef til standi að fá greiddan styrk frá Vinnumálastofnun. Til að tryggja að skilyrði fyrir styrkgreiðslum séu uppfyllt séu ráðningarsamningar því kannaðir, með tilliti til launakjara og vinnutíma, áður en styrksamningur sé undirritaður. Þegar ráðningarsamningur hafi borist stofnuninni sé fyrst ljóst hvort skilyrði ákvæðisins séu uppfyllt.

Í tilfelli kæranda hafi starfsmaður hafið störf og einnig hætt störfum hjá atvinnurekanda áður en Vinnumálastofnun hafi verið upplýst um ráðningu hjá fyrirtækinu. Vinnumálastofnun, atvinnuleitandi og atvinnurekandi höfðu ekki undirritað samning um ráðningu með styrk og enginn ráðningarsamningur hafi verið undirritaður við atvinnuleitanda. 

Þá bendi Vinnumálastofnun á að samkvæmt 6. mgr. 9. gr. reglugerðarinnar teljist samningur fallinn úr gildi komi til slita á ráðningarsambandi milli hlutaðeigandi fyrirtækis og viðkomandi atvinnuleitanda á gildistíma samningsins. Falli þá jafnframt niður heimild Vinnumálastofnunar til greiðslu styrks samkvæmt ákvæðinu. Slit á ráðningarsambandi höfðu þegar átt sér stað þegar Vinnumálastofnun hafi verið tilkynnt um ráðningu og farið hafi verið fram á greiðslu styrks.

Í ljósi framangreindra skilyrða og atvika í máli þessu sé það afstaða Vinnumálastofnunar að ekki sé heimilt að veita kæranda styrk á grundvelli 9. gr. reglugerðar nr. 918/2020, enda hafi þríhliða samningur þess efnis ekki verið undirritaður og forsendur fyrir styrkgreiðslum ekki fyrir hendi.

Með vísan til framangreindra sjónarmiða sé það niðurstaða Vinnumálastofnunar að hafna skuli kröfum kæranda.

IV.  Niðurstaða

Kærð er ákvörðun Vinnumálastofnunar um að synja umsókn kæranda um ráðningarstyrk samkvæmt reglugerð nr. 918/2020 um þátttöku atvinnuleitenda sem tryggðir eru innan atvinnuleysistryggingakerfisins í vinnumarkaðsaðgerðum og um greiðslu styrkja úr Atvinnuleysistryggingasjóði.

Samkvæmt 1. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar gilda lögin um atvinnuleysistryggingar launamanna eða sjálfstætt starfandi einstaklinga á innlendum vinnumarkaði þegar þeir verða atvinnulausir. Í 62. gr. laga laganna er kveðið á um styrki úr Atvinnuleysistryggingasjóði vegna einstaklinga. Samkvæmt 2. mgr. 62. gr. greiðast styrkir á grundvelli reglugerðar sem ráðherra setur.

Samkvæmt 9. gr. reglugerðar nr. 918/2020 er Vinnumálastofnun heimilt að gera samning við fyrirtæki, stofnun eða frjáls félagasamtök um ráðningu atvinnuleitanda sem tryggður er innan atvinnuleysistryggingakerfisins, að ákveðnum skilyrðum uppfylltum. Vinnumálastofnun, hlutaðeigandi fyrirtæki, stofnun eða félagasamtök og viðkomandi atvinnuleitandi skulu undirrita samninginn.  Með undirritun sinni skuldbindur viðkomandi atvinnuleitandi sig til að taka þátt í þeirri starfsþjálfun sem honum ber á grundvelli samningsins. Jafnframt skuldbindur Vinnumálastofnun sig með undirritun sinni til að greiða styrk úr Atvinnuleysistryggingasjóði samkvæmt 2. eða 3. mgr. til hlutaðeigandi fyrirtækis, stofnunar eða félagasamtaka. Þá skuldbinda hlutaðeigandi fyrirtæki, stofnun eða félagasamtök sig með undirritun sinni til að greiða viðkomandi atvinnuleitanda laun samkvæmt ákvæðum gildandi kjarasamnings. Markmiðið er að atvinnuleitandinn fái tækifæri til að þjálfa sig í þeirri starfsgrein sem fyrirtækið, stofnunin eða félagasamtökin starfa innan til að auka hæfni sína til slíkra starfa á vinnumarkaði, enda sé hann reiðubúinn að ráða sig til framtíðarstarfa innan starfsgreinarinnar.

Samkvæmt framangreindu þarf að fara fram ákveðið mat á því hvort fyrirtæki eigi rétt á ráðningarstyrk áður en atvinnuleitandi hefur störf og til þess að svo sé unnt þurfa viðeigandi gögn að berast Vinnumálastofnun fyrir það tímamark. Þá fyrst getur stofnunin lagt mat á hvort skilyrði til greiðslu styrksins séu uppfyllt og eftir atvikum gengið frá þríhliða samningi eins og kveðið er á um í 9. gr. reglugerðar nr. 918/2020.

Í máli þessu háttar svo til að starfsmaðurinn sem kærandi réð til starfa hóf störf hjá fyrirtækinu áður en Vinnumálastofnun var upplýst um ráðninguna. Að því virtu var skilyrði til greiðslu ráðningarstyrks vegna þess starfsmanns ekki uppfyllt. Ákvörðun Vinnumálastofnunar um að synja umsókn kæranda um ráðningarstyrk er því staðfest.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 3. október 2023, um að synja umsókn A, um ráðningarstyrk, er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir