Úrskurður nr. 64/2017
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Þann 2. febrúar 2017 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 64/2017
Í stjórnsýslumáli nr. KNU16110082
Kæra [...] á ákvörðun
Útlendingastofnunar
I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild
Þann 29. nóvember 2016 kærði [...] (hér eftir nefndur kærandi), þá ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 24. nóvember 2016, um að taka ekki til efnismeðferðar umsókn hans um alþjóðlega vernd frá [...], að synja umsókn hans um alþjóðlega vernd vegna aðstæðna á Ítalíu og synja honum um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 12. gr. f þágildandi laga um útlendinga nr. 96/2002.
Kærandi krefst þess að umsókn hans um alþjóðlega vernd sem flóttamaður frá [...] verði tekin til efnismeðferðar hér á landi í ljósi ákvæða 36. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga.
Fyrrgreind ákvörðun var kærð á grundvelli 1. mgr. 30. gr. þágildandi laga um útlendinga nr. 96/2002 og barst kæran fyrir lok kærufrests, sbr. 3. mgr. 30. gr. sömu laga.
Hinn 1. janúar 2017 tóku gildi ný lög um útlendinga nr. 80/2016. Samkvæmt 2. mgr. 121. gr. laganna gilda ákvæði þeirra um mál sem bárust kærunefnd útlendingamála fyrir gildistöku laganna en höfðu ekki verið afgreidd með úrskurði. Fer því um mál þetta samkvæmt ákvæðum laga nr. 80/2016.
II. Málsatvik og málsmeðferð
Í gögnum frá embætti lögreglustjórans á Suðurnesjum greinir að kærandi hafi óskað eftir alþjóðlegri vernd á Keflavíkurflugvelli þann 4. desember 2014 ásamt konu sinni og fjórum ólögráða börnum. Kærandi hafi framvísað ferðaskilríki flóttamanns, útgefnu af yfirvöldum á Ítalíu. Með ákvörðun, dags. 30. janúar 2015, synjaði Útlendingastofnun að taka umsókn kæranda um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar hér á landi. Kærandi kærði þá ákvörðun við birtingu þann 6. febrúar sama ár. Kærunefnd útlendingamála felldi ákvörðun Útlendingastofnunar úr gildi með úrskurði, dags. 15. júlí 2015, þar sem lagt var fyrir stofnunina að taka umsókn kæranda um alþjóðlega vernd til meðferðar á ný. Útlendingastofnun synjaði að nýju að taka umsókn kæranda um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ásamt því að synja kæranda um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða með ákvörðun, dags. 23. september 2015. Kærandi kærði þá ákvörðun þann 29. september sama ár. Kærunefnd útlendingamála staðfesti ákvörðun Útlendingastofnunar með úrskurði, dags. 23. febrúar 2016, en afturkallaði úrskurð sinn þann 28. júní 2016. Með úrskurði, uppkveðnum sama dag, felldi kærunefndin ákvörðun Útlendingastofnunar í máli kæranda úr gildi og lagði fyrir stofnunina að taka mál kæranda til meðferðar á ný. Þann 24. nóvember 2016 synjaði Útlendingastofnun að taka umsókn kæranda um alþjóðlega vernd frá [...] til efnismeðferðar hér á landi auk þess sem kæranda var synjað um alþjóðlega vernd vegna aðstæðna á Ítalíu og um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 12. gr. f þágildandi laga nr. 96/2002 um útlendinga. Kærandi kærði ákvörðunina við birtingu þann 29. nóvember 2016. Þann 30. nóvember sama ár óskaði kærandi eftir frestun réttaráhrifa meðan mál hans væri til meðferðar hjá kærunefnd útlendingamála. Með bréfi kærunefndar, dags. sama dag, var fallist á beiðni kæranda um frestun réttaráhrifa. Kærunefnd útlendingamála hefur borist greinargerð kæranda, dags. 13. janúar 2017.
III. Ákvörðun Útlendingastofnunar
Í ákvörðun Útlendingastofnunar kom fram að kæranda hefði verið veitt viðbótarvernd á Ítalíu. Útlendingastofnun vísaði til þess að samkvæmt b-lið 46. gr. a þágildandi laga nr. 96/2002 gætu stjórnvöld, með fyrirvara um ákvæði 45. gr. laganna, synjað því að taka til efnismeðferðar umsókn samkvæmt 1. mgr. 46. gr. ef umsækjanda hefur verið veitt alþjóðleg vernd í öðru ríki.
Í ákvörðun sinni byggði Útlendingastofnun á því að með dómum Mannréttindadómstóls Evrópu hefði því verið slegið föstu að 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu legði ekki skyldu á aðildarríki að sjá öllum sem dvelja innan lögsögu þeirra fyrir heimili og ekki almenna skyldu á aðildarríki að veita viðurkenndum flóttamönnum fjárhagsaðstoð í því skyni að gera þeim kleift að viðhalda tilteknum lífskjörum.
Með vísan til framangreinds var það niðurstaða Útlendingastofnunar að 1. mgr. 45. gr. þágildandi laga nr. 96/2002 um útlendinga kæmi ekki í veg fyrir að kærandi yrði sendur aftur til Ítalíu og var umsókn hans um alþjóðlega vernd frá [...] því synjað um efnismeðferð, sbr. b-lið 1. mgr. 46. gr. a laga nr. 96/2002.
Í ákvörðun Útlendingastofnunar kom einnig fram að með hugtakinu heimaland í 44. gr. laga um útlendinga væri, samkvæmt lögskýringargögnum með ákvæðinu, átt við það land sem viðkomandi ætti ríkisfang í. Kærandi, sem ríkisborgari [...], gæti því ekki átt rétt á alþjóðlegri vernd sem flóttamaður vegna aðstæðna sinna á Ítalíu þar sem hann hefði þegar hlotið vernd. Kæranda var því synjað um stöðu flóttamanns hér á landi, sbr. 44. gr. laga um útlendinga. Þá var það mat Útlendingastofnunar að skilyrði fyrir veitingu dvalarleyfis samkvæmt ákvæðum 12. gr. f laga um útlendinga nr. 96/2002 um útlendinga væru ekki uppfyllt í tilviki kæranda.
Með hinni kærðu ákvörðun var kæranda vísað frá landinu á grundvelli a-liðar 1. mgr. 18. gr. þágildandi laga um útlendinga. Útlendingastofnun tilkynnti jafnframt kæranda að kæra frestaði ekki framkvæmd ákvörðun hennar með vísan til a- og c-liða 1. mgr. 32. gr. sömu laga.
IV. Málsástæður og rök kæranda
Í greinargerð krefst kærandi þess að umsókn hans um alþjóðlega vernd frá [...] verði tekin til efnislegrar meðferðar hér á landi. Er krafan reist á ákvæði 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. núgildandi laga nr. 80/2016 um útlendinga, þar sem kveðið er á um að hafi meira en 12 mánuðir liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar séu ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skuli taka hana til efnismeðferðar. Kærandi hafi lagt fram umsókn um alþjóðlega vernd fyrir rúmum tveimur árum og beri enga ábyrgð á þeim töfum sem hafi orðið á afgreiðslu umsóknarinnar.
V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Úrlausnarefni kærumáls þessa er að skera úr um hvort rétt sé að taka ekki til efnismeðferðar umsókn kæranda um alþjóðlega vernd frá heimaríki hans [...] og vísa honum frá landinu.
Í 1. mgr. 40. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga kemur fram að flóttamaður skv. 37. gr. laganna, sem er hér á landi eða kemur hér að landi, hefur samkvæmt umsókn rétt á að fá hér alþjóðlega vernd. Stjórnvöld geta þó, á grundvelli a-, b- og c-liðar 1. mgr. 36. gr. laganna, synjað því að taka til efnismeðferðar umsókn á grundvelli 40. gr. við þær aðstæður sem tilgreindar eru í umræddum stafliðum. Á hinn bóginn er stjórnvöldum skylt að taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsóknin barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar eru ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.
Samkvæmt framansögðu er í ákvæðinu kveðið á um 12 mánaða tímabil sem leitt getur til þess að taka beri umsókn til efnismeðferðar. Í ákvæðinu er skýrt að upphaf tímabilsins er þegar umsókn er lögð fram. Í ákvæðinu er aftur á móti ekki vikið að því hvenær tímabilinu lýkur. Í athugasemdum sem fylgdu 36. gr. frumvarps til laga nr. 80/2016 er heldur ekki skýrt nánar hvenær 12 mánaða tímabilinu er ætlað að ljúka að öðru leyti en að þar er tekið dæmi um að undir 2. mgr. 36. gr. laganna falli tilvik þegar afgreiðsla á máli sem fellur undir c-lið 1. mgr. hefur dregist lengur en 12 mánuði og ástæður þess eru ekki á ábyrgð umsækjanda.
Kærunefnd útlendingamála telur því að skýra verði ákvæðið í samræmi við orðalag þess og þá á þann veg að þegar stjórnvald hefur mál til meðferðar sé skylt að taka málið til efnismeðferðar ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn barst fyrst íslenskum stjórnvöldum nema tafir á afgreiðslu hennar séu á ábyrgð umsækjanda sjálfs. Kærunefnd telur að fresturinn í 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga byrji að telja þegar kærandi sækir um alþjóðlega vernd og haldi áfram að telja þar til flutningur kæranda til endursendingarlands hefur farið fram enda sé flutningurinn á ábyrgð stjórnvalda.
Samkvæmt gögnum málsins sótti kærandi um alþjóðlega vernd hér á landi þann 4. desember 2014. Greint hefur verið frá meðferð málsins fyrir stjórnvöldum en kærandi verður ekki talinn bera ábyrgð á töfum á afgreiðslu umsóknarinnar. Verður hin kærða ákvörðun því felld úr gildi og lagt fyrir Útlendingastofnun að taka mál kæranda til efnismeðferðar, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga.
Úrskurðarorð
Ákvörðun Útlendingastofnunar er felld úr gildi. Lagt er fyrir Útlendingastofnun að taka umsókn kæranda til efnismeðferðar.
The decision of the Directorate of Immigration is vacated. The Directorate of Immigration shall examine the merits of the application of the applicant for asylum in Iceland.
Hjörtur Bragi Sverrisson, formaður
Pétur Dam Leifsson Anna Tryggvadóttir