Nr. 155/2021 Úrskurður
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Þann 15. apríl 2021 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 155/2021
í stjórnsýslumáli nr. KNU21030020
Beiðni [...] um endurupptöku
I. Málsatvik
Með úrskurði kærunefndar útlendingamála í stjórnsýslumáli nr. KNU19010018, dags. 13. mars 2019, staðfesti nefndin ákvörðun Útlendingastofnunar frá 9. janúar 2019 um að taka umsókn [...], fd. [...], ríkisborgara Úganda (hér eftir nefndur kærandi), um alþjóðlega vernd hér á landi ekki til efnismeðferðar og vísa honum frá landinu.
Niðurstaða kærunefndar var birt kæranda þann 18. mars 2019. Þann 3. mars 2021 barst kærunefnd beiðni kæranda um endurupptöku málsins ásamt fylgigögnum.
Af endurupptökubeiðni kæranda má ráða að krafan byggi á 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.
II. Málsástæður og rök kæranda
Í greinargerð kæranda kemur fram að hann telji kærunefnd útlendingamála vera skylt að endurupptaka mál sitt vegna umsóknar hans um alþjóðlega vernd á grundvelli 2. tölul. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga. Í greinargerð kæranda fjallar hann um 1. mgr. 29. gr. reglugerðar Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) nr. 604/2013 (hér eftir Dyflinnarreglugerðin) og þá fresti sem þar komi fram. Kærandi bendir á að meira en 18 mánuðir séu liðnir síðan úrskurður kærunefndar útlendingamála var birtur fyrir kæranda þann 18. mars 2019 og því beri Portúgal ekki lengur ábyrgð á umsókn hans. Kærunefnd útlendingamála beri því að fella hina kærðu ákvörðun úr gildi og leggja fyrir Útlendingastofnun að taka umsókn kæranda til efnismeðferðar hér á landi á grundvelli 1. mgr. 36. mgr. laga um útlendinga nr. 80/2016.
III. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Samkvæmt 24. gr. stjórnsýslulaga á aðili máls rétt á því að mál hans verði tekið upp á ný ef ákvörðun hefur byggst á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum um málsatvik eða íþyngjandi ákvörðun um boð eða bann hefur byggst á atvikum sem breyst hafa verulega frá því að ákvörðun var tekin.
Kærandi byggir á því að skylda Portúgals til að taka við kæranda sé fallin niður þar sem flutningur hans hafi ekki farið fram innan 18 mánaða frests sem er tilgreindur í 2. mgr. 29. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar. Af lestri greinargerðar kæranda má ráða að kærandi byggir beiðni sína um endurupptöku á því að atvik hafi breyst verulega frá því að úrskurður í máli hans var kveðinn upp þar sem umræddur frestur leiði til þess að ekki sé lengur heimilt að synja umsókn kæranda um efnismeðferð á grundvelli 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.
Í 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga er mælt fyrir um að umsókn um alþjóðlega vernd skuli tekin til efnismeðferðar nema undantekningar sem greindar eru í a-, b-, og c-liðum ákvæðisins eigi við. Samkvæmt c-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga er stjórnvöldum heimilt að synja því að taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef krefja má annað ríki, sem tekur þátt í samstarfi á grundvelli samninga sem Ísland hefur gert um viðmiðanir og fyrirkomulag við að ákvarða hvaða ríki skuli fara með beiðni um alþjóðlega vernd sem lögð er fram hér á landi eða í einhverjum samningsríkjanna, um að taka við umsækjanda. Í samræmi við samning ráðs Evrópusambandsins og Íslands og Noregs um þátttöku hinna síðarnefndu í framkvæmd, beitingu og þróun Schengen-gerðanna samþykkti Ísland áðurnefnda Dyflinnarreglugerð, sbr. auglýsingu í C-deild Stjórnartíðinda nr. 1/2014.
Í III. kafla Dyflinnarreglugerðarinnar koma fram viðmið, í ákveðinni forgangsröðun, um hvaða ríki skuli bera ábyrgð á umsókn um alþjóðlega vernd. Við rekstur máls sem fer samkvæmt fyrirkomulagi Dyflinnarreglugerðarinnar þurfa stjórnvöld að gæta að tilteknum tímafrestum, sbr. m.a. 1. og 2. mgr. 29. gr. reglugerðarinnar sem fjallar um fyrirkomulag og fresti. Í því ákvæði felst m.a. að flutningur á umsækjanda skal fara fram innan sex mánaða frá því að lokaákvörðun er tekin um kæru eða endurskoðun. Þó er heimilt í undantekningartilvikum að framlengja frest til flutnings í að hámarki 18 mánuði ef hlutaðeigandi einstaklingur hleypst á brott (e. abscond). Ef umræddir frestir líða leiðir það til þess að ábyrgð á viðkomandi umsókn um alþjóðlega vernd færist sjálfkrafa yfir til þess aðildarríkis sem leggur fram beiðni, sbr. til hliðsjónar dóm Evrópudómstólsins í Shiri, C-201/16, frá 25. október 2017, 26. - 34. mgr. Ef frestir samkvæmt 29. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar líða er íslenskum stjórnvöldum því ekki lengur heimilt að krefja viðkomandi ríki um viðtöku einstaklings í skilningi c-liðar 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Áður hefur komið fram í úrskurðum kærunefndar, s.s. úrskurði nefndarinnar í máli nr. KNU19040090 frá 9. maí 2019, að þegar mál hefur verið kært til kærunefndar og réttaráhrifum frestað yrði upphafstími þessa frests miðaður við dagsetningu birtingar úrskurðar kærunefndar.
Í úrskurði kærunefndar útlendingamála í máli nr. KNU19010018 frá 13. mars 2019 kemur fram að portúgölsk stjórnvöld hafi, þann 12. september 2018, samþykkt viðtöku á kæranda á grundvelli 2. eða 3. mgr. 12. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar. Eins og áður segir var framangreindur úrskurður kærunefndar í máli kæranda birtur fyrir honum þann 18. mars 2019.
Í ljósi endurupptökubeiðni kæranda og þeirra tafa sem orðið höfðu á flutningi hans taldi kærunefnd tilefni til að óska eftir nánari upplýsingum frá Útlendingastofnun og stoðdeild ríkislögreglustjóra. Með tölvubréfi, dags. 8. mars 2021, óskaði nefndin eftir upplýsingum um þær tafir sem hefðu orðið á framkvæmd ákvörðunar í máli kæranda og bárust svör dagana 9. og 11. mars 2021. Þar kom m.a. fram að skömmu eftir uppkvaðningu úrskurðar kærunefndar hafi kærandi látið sig hverfa úr úrræði Útlendingastofnunar en tilkynning þess efnis hafi borist þjónustuteymi Útlendingastofnunar þann 7. maí 2019. Þann 8. maí 2019 hafi tilkynning borist til Útlendingastofnunar um að kærandi væri í haldi lögreglu í Svíþjóð. Útlendingastofnun hafi sent tilkynningu til portúgalskra yfirvalda um að kærandi hefði látið sig hverfa þann 20. maí 2019 auk þess sem að kærandi var skráður horfinn í málaskrárkerfi lögreglu, LÖKE. Útlendingastofnun barst upplýsingabeiðni þann 15. maí 2019 frá sænskum yfirvöldum vegna kæranda og samdægurs voru sænsk yfirvöld upplýst um að Portúgal bæri ábyrgð á umsókn hans. Þann 23. febrúar 2021 hafi Útlendingastofnun borist tölvubréf frá kæranda þar sem óskað hafi verið eftir endurupptöku á máli hans og tveimur dögum síðar hafi kærandi gefið sig fram við þjónustuteymi Útlendingastofnunar og óskað eftir að komast í úrræði á vegum stofnunarinnar.
Líkt og áður hefur komið fram var úrskurður kærunefndar birtur fyrir kæranda þann 18. mars 2019 og flutningur til viðtökuríkis hefur ekki enn átt sér stað. Því eru liðnir meira en 18 mánuðir frá því að endanleg niðurstaða á stjórnsýslustigi lá fyrir.
Í ljósi þess að flutningur kæranda til viðtökuríkis fór ekki fram innan þeirra tímafresta sem Dyflinnarreglugerðin mælir fyrir um er fallist á að atvik hafi breyst verulega í máli kæranda á þann hátt að hann eigi rétt á endurupptöku á máli sínu, sbr. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga. Þar sem 18 mánaða frestur til flutnings kæranda er liðinn er skylda Portúgals til viðtöku á kæranda fallin niður og færist ábyrgðin sjálfkrafa yfir á íslenska ríkið, sbr. 1. og 2. mgr. 29. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar sem og til hliðsjónar áðurnefndur dómur í Shiri. Kærunefnd telur því að ekki sé heimilt að krefja portúgölsk stjórnvöld um að taka við kæranda á grundvelli viðmiða og fyrirkomulags Dyflinnarreglugerðarinnar, sbr. c-liður 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Í ljósi framangreinds er það niðurstaða kærunefndar að fella ákvörðun Útlendingastofnunar úr gildi. Umsókn kæranda um alþjóðlega vernd skal því tekin til efnismeðferðar hér á landi samkvæmt 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.
Úrskurðarorð:
Fallist er á beiðni kæranda um endurupptöku á máli hans.
Ákvörðun Útlendingastofnunar er felld úr gildi. Lagt er fyrir Útlendingastofnun að taka mál kæranda til efnismeðferðar.
The appellant‘s request for re-examination of his case is granted.
The decision of the Directorate of Immigration is vacated. The Directorate shall examine the merits of the applicant‘s application for international protection in Iceland.
Hjörtur Bragi Sverrisson
Bjarnveig Eiríksdóttir Þorbjörg I. Jónsdóttir