Mál nr. 103/2010
Úrskurður
Á fundi úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða þann 18. mars 2011 var kveðinn upp svohljóðandi úrskurður í máli A nr. 103/2010.
1.
Málsatvik og kæruefni
Málsatvik eru þau að með bréfi, dags. 15. júní 2010, tilkynnti Vinnumálastofnun kæranda, A, að Vinnumálastofnun hefði á fundi sínum þann 4. júní 2010 fjallað um fjarveru kæranda á boðaðan fund þann 23. apríl 2010. Vegna fjarveru kæranda var réttur hans til atvinnuleysisbóta felldur niður í tvo mánuði frá og með degi ákvörðunar sem ella hefðu verið greiddar atvinnuleysisbætur fyrir með vísan til 1. mgr. 58. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006. Kærandi vildi ekki una þeirri ákvörðun og kærði hana til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða með erindi, dags. 22. júní 2010. Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. Vinnumálastofnun krefst þess að hin kærða ákvörðun verði staðfest.
Kærandi sótti um atvinnuleysisbætur hjá Vinnumálastofnun þann 3. nóvember 2009. Hann var, með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 19. apríl 2010, boðaður til fundar hjá stofnuninni 23. apríl 2010. Bréfið var sent á lögheimili kæranda að B-götu 25 í sveitarfélaginu C en það heimilisfang hafði hann tilkynnt Vinnumálastofnun sem aðsetur sitt. Kærandi mætti ekki til fundarins. Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 23. apríl 2010, var honum tilkynnt að hann uppfyllti ekki skilyrði 13. og 14. gr. laga um atvinnuleysistryggingar og var honum, í samræmi við 13. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993, gefinn kostur á að gefa skýringar á fjarveru sinni. Bréf stofnunarinnar frá 23. apríl 2010 var endursent 28. apríl 2010 og bréf stofnunarinnar frá 19. apríl 2010 var endursent 30. apríl 2010.
Þann 18. maí 2010 kom kærandi á skrifstofu Vinnumálastofnunar og tilkynnti um breytingu á heimilisfangi sínu. Á fundi Vinnumálastofnunar þann 27. maí 2010. desember 2009 var tekin ákvörðun um að stöðva greiðslur til kæranda þar sem hann teldist ekki lengur í virkri atvinnuleit. Var kæranda sent bréf þess efnis hinn 1. júní 2010. Þann 1. júní 2010 hafði kærandi samband við stofnunina vegna fjarveru sinnar á fyrrgreindum fundi en þá kvaðst hann aldrei hafa fengið boðunarbréf á fund stofnunarinnar. Skýringar kæranda voru ekki teknar gildar og var hin kærða ákvörðun tekin þann 15. júní 2010 eins og fram hefur komið.
Kærandi greinir frá því að hann hafi flutt úr fyrri íbúð sinni 12. eða 13. maí 2010. Kveðst hann hafa tilkynnt flutninginn strax á eftir til Þjóðskrár Íslands. Jafnframt hafi hann tilkynnt Vinnumálastofnun um flutninginn þegar hann var staddur þar. Hann hafi tilkynnt Vinnumálastofnun tvisvar um flutninginn. Kærandi kveðst ekki skilja af hverju bréfið hafi ekki komið til hans.
Í greinargerð sinni, dags. 22. desember 2010, vísar Vinnumálastofnun í 3. mgr. 13. gr. laga um atvinnuleysistryggingar þar sem fram kemur að stofnuninni sé heimilt að boða þann tryggða til stofnunarinnar með sannanlegum hætti á þeim tíma sem hann fær greiddar atvinnuleysisbætur eða sætir biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögunum, meðal annars til að kanna hvort breytingar hafi orðið á högum hans sem kunna að hafa áhrif á rétt hans samkvæmt lögunum. Skal hinn tryggði þá vera reiðubúinn að mæta til stofnunarinnar með mjög skömmum fyrirvara.
Vinnumálastofnun vísar til þess að í 58. gr. laga um atvinnuleysistryggingar komi skýrt fram að hafni einstaklingur þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum skuli hann sæta tveggja mánaða biðtíma eftir atvinnuleysisbótum. Í greinargerð er fylgdi frumvarpi því er varð að lögum um nr. 134/2009 um breytingar á lögum um atvinnuleysistryggingar komi fram að sömu viðurlög skuli eiga við í þeim tilvikum þegar þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum er hafnað og þegar atvinnuleitendur eru boðaðir til stofnunarinnar til að kanna hvort hann uppfylli enn skilyrði laganna. Þá er sérstaklega tekið fram að bréf á lögheimili hlutaðeigandi sé sannanlega boðun í skilningi laganna. Það sé eindregin afstaða Vinnumálastofnunar að bregðist atvinnuleitandi skyldu sinni, skuli það leiða til viðurlaga í formi biðtíma eftir atvinnuleysisbótum.
Vinnumálastofnun segir að ljóst sé að stofnunin hafi sent kæranda boðunarbréf á lögheimili hans að B-götu 25. Ástæðan fyrir því að eftirlitsdeild stofnunarinnar hafi boðið hann til fundar til sín væri sú að stofnuninni hefðu borist ábendingar um að kærandi væri erlendis á sama tíma og hann þáði atvinnuleysisbætur. Vinnumálastofnun greinir frá því að kærandi segist aldrei hafa verið boðaður á fundinn en það liggi fyrir að þau bréf sem stofnunin sendi kæranda á þáverandi lögheimili hans komu endursend. Þá segi kærandi að hann hafi staðið í flutningum á þessum tíma en samkvæmt samskiptasögu Vinnumálastofnunar og kæranda tilkynnti kærandi um nýtt heimilisfang 18. maí 2010 eða um mánuði eftir að stofnunin hafði reynt að boða hann til fundar.
Vinnumálastofnun greinir frá því að það sé grundvallarskilyrði þess að unnt sé að aðstoða umsækjanda um atvinnuleysisbætur við að fá starf við hæfi og gefa honum kost á þátttöku í viðeigandi vinnumarkaðsaðgerðum að atvinnuleitandi sinni þeim boðunum og ábendingum sem sannanlega eru send honum með viðurkenndum hætti og tilkynni um breytingar á lögheimilisfangi og símanúmerum. Vinnumálastofnun líti svo á að það teljist liður í virkri atvinnuleit að upplýsa stofnunina um þær breytingar sem verði á högum atvinnuleitenda, hafi þær breytingar bein áhrif á getu atvinnuleitandans til að taka þátt í vinnumarkaðsúrræðum og sinna starfsviðtölum sem stofnunin boði til með sannanlegum hætti. Samkvæmt h-lið 14. gr. laga um atvinnuleysistryggingar telst sá í virkri atvinnuleit sem er reiðubúinn að gefa Vinnumálastofnun, án ástæðulauss dráttar, um þær breytingar sem kunna að verða á vinnufærni eða aðstæðum að öðru leyti, sbr. 2. mgr. 14. gr. laga um atvinnuleysistryggingar.
Af gögnum málsins sé ljóst að kærandi hafi verið boðaður til fundar hjá eftirlitsdeild stofnunarinnar með sannanlegum hætti. Í ljósi þess að rík skylda hvíli á umsækjendum um atvinnuleysisbætur til þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum og boðaða fundi stofnunarinnar, sé það mat Vinnumálastofnunar að síðari tilkomnar tilkynningar á aðsetri atvinnuleitanda nægðu ekki til að leysa hann undan þeirri skyldu. Það sé jafnframt mat stofnunarinnar að hvorki skýring sú er kærandi taki fram í samskiptum sínum við stofnunina né í kæru geti réttlætt fjarveru kæranda á fundi stofnunarinnar þann 23. maí 2010 og að með fjarveru sinni hafi kærandi brugðist skyldum sínum skv. 1. mgr. 58. gr. laga um atvinnuleysistryggingar.
Kæranda var með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 30. desember 2010, sent afrit af greinargerð Vinnumálastofnunar og gefinn kostur á að koma á framfæri frekari athugasemdum fyrir 14. janúar 2011. Ekki bárust frekari athugasemdir frá kæranda.
2.
Niðurstaða
Í umsókn kæranda, dags. 3. nóvember 2009, var lögheimili hans sagt vera B-gata 25 í sveitarfélaginu C. Í kæru segir kærandi meðal annars: „Ég flutti úr fyrrverandi íbúðinni minni þann 12 eða 13 maí og ég tilkynnti um þetta strax á eftir það hjá Þjóðskrá.“ Samkvæmt upplýsingum frá Þjóðskrá Íslands flutti kærandi lögheimili sitt að D-götu 16 í sveitarfélaginu C hinn 17. maí 2010.
Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 19. apríl 2010, var kærandi boðaður á fund þann 23. apríl 2010. Bréfið var sent á lögheimili hans. Kærandi mætti ekki á fundinn. Í framhaldinu var hin kærða ákvörðun tekin en hún var reist á svohljóðandi 1. mgr. 58. gr. laga um atvinnuleysistryggingar:
Lokamálslið ákvæðisins var bætt við með 21. gr. laga nr. 134/2009 en eitt helsta markmiðið með setningu laga nr. 134/2009 var að styrkja valdheimildir Vinnumálastofnunar til að sinna eftirliti með þeim sem þiggja atvinnuleysisbætur.
Í 6. mgr. 9. gr. laga um atvinnuleysistryggingar er meðal annars kveðið á um skyldu þeirra sem eru tryggðir samkvæmt lögunum að hafa reglulegt samband við Vinnumálastofnun eftir nánara fyrirkomulagi sem stofnunin ákveður. Mælt er meðal annars fyrir um það í 3. mgr. 13. gr. laga um atvinnuleysistryggingar að Vinnumálastofnun sé heimilt að boða þann tryggða til stofnunarinnar með sannanlegum hætti á þeim tíma sem þeir fá greiddar atvinnuleysisbætur, svo sem í því skyni að kanna hvort breytingar hafi orðið á högum hans sem kunna að hafa áhrif á rétt hans samkvæmt lögunum. Atvinnuleitandi skal samkvæmt síðari málslið ákvæðisins vera reiðubúinn að mæta til stofnunarinnar með mjög skömmum fyrirvara. Sambærileg regla gildir um þá sem eru tryggðir samkvæmt lögunum en voru sjálfstætt starfandi einstaklingar áður en til atvinnumissis kom, sbr. 3. mgr. 18. gr. laganna.
Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 19. apríl 2010, var kærandi boðaður með sannanlegum hætti á fund í skilningi 3. mgr. 13. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Kærandi mætti ekki á fundinn. Tæpum mánuði eftir að bréfið var sent breytti kærandi sínu skráða lögheimili. Hafi hann í reynd flutt fyrr frá sínu eldra lögheimili bar hann að upplýsa Vinnumálastofnun um það, sbr. 6. mgr. 9. gr. laga um atvinnuleysistryggingar.
Með vísan til 1. mgr. 58. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, og þeirra raka sem Vinnumálastofnun hefur fært fram fyrir ákvörðun sinni, verður hún staðfest.
Úrskurðarorð
Ákvörðun Vinnumálastofnunar frá 15. janúar 2010 um niðurfellingu bótaréttar A í tvo mánuði er staðfest.
Brynhildur Georgsdóttir, formaður
Hulda Rós Rúriksdóttir
Helgi Áss Grétarsson