Nr. 534/2022 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Hinn 15. desember 2022 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 534/2022

í stjórnsýslumáli nr. KNU22110024

Beiðni um endurupptöku í máli [...]

1. Málsatvik

   Hinn 3. mars 2022 staðfesti kærunefnd útlendingamála ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 19. janúar 2022, um að taka umsókn einstaklings er kveðst heita [...], vera fæddur [...] og vera ríkisborgari Íran (hér eftir kærandi), um alþjóðlega vernd á Íslandi ekki til efnismeðferðar og vísa honum frá landinu. Niðurstaða kærunefndar var birt kæranda 7. mars 2022.

   Hinn 14. mars 2022 barst kærunefnd beiðni kæranda um frestun réttaráhrifa á úrskurði nefndarinnar og synjaði kærunefnd beiðni kæranda 22. mars 2022, með úrskurði kærunefndar nr. 145/2022. Hinn 7. nóvember 2022 barst kærunefnd beiðni kæranda um endurupptöku málsins ásamt greinargerð. Upplýsingar um málsmeðferð í máli kæranda bárust kærunefnd frá Útlendingastofnun 10. nóvember 2022 og stoðdeild ríkislögreglustjóra 28. nóvember 2022.

   Af greinargerð kæranda má ætla að beiðni hans byggi á 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

2. Málsástæður og rök kæranda

   Beiðni kæranda um endurupptöku málsins byggir á því að meira en 12 mánuðir séu nú liðnir frá því að hann lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd hér á landi, en tafir á afgreiðslu málsins séu ekki á hans ábyrgð. Með vísan til 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016 skuli umsókn kæranda því tekin til efnismeðferðar hér á landi. Kærandi vísar til þess að samkvæmt stjórnsýsluframkvæmd hafi afgreiðsla umsóknar í skilningi framangreinds ákvæðis miðast við umsóknardag annars vegar og hins vegar þegar endanleg niðurstaða stjórnvalda sé framkvæmd með flutningi til viðtökuríkis.

3. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála um endurupptöku stjórnsýslumáls

Samkvæmt 24. gr. stjórnsýslulaga á aðili máls rétt á því að mál sé tekið upp á ný ef ákvörðun hefur byggst á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum um málsatvik eða íþyngjandi ákvörðun um boð eða bann hefur byggst á atvikum sem breyst hafa verulega frá því að ákvörðun var tekin.

Í 1. mgr. 40. gr. laga um útlendinga kemur fram að flóttamaður skv. 37. gr. laganna, sem er hér á landi eða kemur hér að landi, hefur samkvæmt umsókn rétt á að fá hér alþjóðlega vernd. Stjórnvöldum er þó heimilt, á grundvelli a-, b- og c-liðar 1. mgr. 36. gr. laganna, að taka umsókn ekki til efnismeðferðar við þær aðstæður sem tilgreindar eru í umræddum stafliðum.

Í 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga kemur fram að ef svo standi á sem greini í 1. mgr. skuli þó taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef útlendingurinn hefur slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða ef sérstakar ástæður mæli annars með því. Ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar eru ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skal taka hana til efnismeðferðar.

Af orðalagi 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga leiðir að umrætt 12 mánaða tímabil hefst þegar umsækjandi leggur fyrst fram umsókn um alþjóðlega vernd hjá stjórnvöldum. Þá hefur í úrskurðum kærunefndar verið lagt til grundvallar að tímabilinu ljúki þegar endanleg niðurstaða stjórnvalda er framkvæmd með flutningi umsækjanda til viðtökuríkis eða þegar kærandi fer úr landi sjálfviljugur eftir að ákvörðun í máli hans hefur verið tekin.

Kærunefnd telur að túlka beri 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga á þann hátt að þó að 12 mánaða fresturinn sé liðinn verði umsókn ekki tekin til efnismeðferðar af þeim sökum ef tafir á málsmeðferð eða flutningi verði fyrst og fremst raktar til athafna eða athafnaleysis umsækjanda sem hann ber sjálfur ábyrgð á, nema þær tafir hafi verið óverulegar og ljóst er að hægt hefði verið að flytja kæranda áður en 12 mánaða fresturinn var liðinn.

Kærandi lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd á Íslandi 6. nóvember 2021 og rann því umræddur 12 mánaða frestur út á miðnætti 6. nóvember 2022. Kemur því til skoðunar hvort tafir á afgreiðslu umsóknar kæranda séu á ábyrgð hans sjálfs, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Hinn 9. nóvember 2022 óskaði kærunefnd útlendingamála eftir upplýsingum frá Útlendingastofnun og stoðdeild ríkislögreglustjóra um hvort tafir hefðu orðið á meðferð umsóknar kæranda og ef svo væri, hvort þær væru á ábyrgð kæranda, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Svar frá Útlendingastofnun barst 10. nóvember 2022 en þar kemur fram að samkvæmt skráningum stofnunarinnar verði ekki séð að kærandi hafi tafið mál sitt við meðferð málsins hjá Útlendingastofnun. Hins vegar hafi stofnunin ekki upplýsingar um hvort kærandi hafi tafið mál sitt er varðar flutning hans frá landinu og vísaði á stoðdeild ríkislögreglustjóra hvað það varði. Kærunefnd barst svar frá stoðdeild ríkislögreglustjóra 28. nóvember 2022, þar sem fram kemur að til hafi staðið að flytja kæranda til viðtökuríkis 6. október 2022. Hinn 17. ágúst 2022 hafi starfsmaður stoðdeildar farið að búsetuúrræði kæranda og greint kæranda frá fyrirhuguðum flutningi hans til Grikklands. Kærandi hafi talað einhverja ensku og skilið vel þegar rætt hafi verið við hann. Kærandi hafi greint frá því að vilja ekki fara til Grikklands og ætla að ræða við lögfræðing sinn. Í kjölfarið hafi starfsmaður stoðdeildar hafið undirbúning flutnings kæranda til Grikklands sem fyrirhugaður var 6. október 2022. Starfsmaður stoðdeildar hafi haft samband við vaktmann í búsetuúrræði kæranda í byrjun október sem hafi greint frá því að kærandi hafi látið sig hverfa eftir að rætt hafi verið við hann síðast. Samkvæmt gögnum stoðdeildar hafi kærandi mætt síðustu tvo mánudaga að Suðurbraut 760 í Reykjanesbæ, þar sem umsækjendur um alþjóðlega vernd þurfi að láta vita af sér til að fá áframhaldandi framfærslu. Hinn 5. október 2022 hafi starfsmaður stoðdeildar farið í búsetuúrræði kæranda til að athuga hvort hann væri þar. Kærandi hafi ekki verið þar og samkvæmt vaktmanni hafi hann ekki verið þar í margar vikur. Starfsmaður stoðdeildar hafi þá hringt í kæranda. Kærandi hafi greint frá því að eftir tvær vikur væri hann búinn að vera hér í tólf mánuði og þá væri líklegt að hann fengi dvalarleyfi hér á landi. Kærandi kvaðst ætla að hafa samband við lögmann sinn og hafa svo aftur samband við starfsmann stoðdeildar. Þegar starfsmaður stoðdeildar reyndi að hringja aftur í kæranda hafi verið slökkt á farsíma hans. Starfsmaður stoðdeildar hafi þá sent smáskilaboð á ensku á kæranda þess efnis að ef hann væri horfinn væru líkur á því að málið hans yrði ekki tekið fyrir. Þá hafi kærandi verið upplýstur um að hann ætti að vera fluttur til Grikklands daginn eftir og óskað eftir að kærandi hefði samband. Kærandi hafi svarað smáskilaboðunum á þann veg að hann væri veikur og hann gæti ekki lifað í Grikklandi. Ítrekað hafi verið fyrir kæranda að fyrirhugaður flutningur væri næsta dag og að hann gæfi upp dvalarstað sinn.

Með tölvubréfi kærunefndar, dags. 28. nóvember 2022, var kærandi upplýstur um afstöðu Útlendingastofnunar og stoðdeildar ríkislögreglustjóra og gefinn frestur til að koma að andmælum í samræmi við 13. gr. stjórnsýslulaga. Engin andmæli bárust.

Eins og að framan greinir hvarf kærandi úr búsetúrræði sínu fljótlega eftir að rætt var við hann um fyrirhugaðan flutning og er kærandi skráður horfinn og eftirlýstur í kerfum lögreglu frá og með 7. október 2022. Kærandi svaraði smáskilaboðum stoðdeildar 5. október 2022 og kvaðst ekki vilja fara til Grikklands og gaf ekki upp dvalarstað sinn. Gögn málsins benda ekki til annars en að ekki hafi spurst til kæranda frá þessu tímamarki. Kærunefnd telur ljóst af gögnum málsins að kærandi hafi haft vitneskju um hvaða þýðingu það hefði fyrir umsókn hans ef hann yrði ekki fluttur til viðtökuríkis innan 12 mánaða frestsins. Þá gefa gögn málsins jafnframt til kynna að útskýrt hafi verið á fyrir kæranda, á tungumáli sem hann skilur, að léti hann sig hverfa gæti verið litið á það sem töf sem hefði áhrif á umræddan frest. Telur kærunefnd ljóst að kærandi hafi skilið það sem fram fór í samskiptum milli hans og stafsmanns stoðdeild, sbr. m.a. 1. mgr. 11. gr. laga um útlendinga. Að mati kærunefndar er ljóst að það sem komið hafi í veg fyrir framkvæmd á flutningi kæranda til viðtökuríkis innan tilskilins frests, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga, hafi verið að kærandi hafi látið sig hverfa fyrir fyrirhugaðan flutning og þannig komið í veg fyrir að unnt væri að flytja hann til viðtökuríkis. Með háttsemi sinni tafði kærandi málið og gerði framkvæmd endanlegrar ákvörðunar á stjórnsýslustigi ómögulega innan tilgreindra tímamarka.

Með hliðsjón af framangreindu telur kærunefnd að tafir á afgreiðslu umsókna kæranda hafi verið á hans ábyrgð, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Af framangreindu leiðir að skilyrði 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga er ekki uppfyllt.

Í ljósi framangreinds er því ekki fallist á að atvik hafi breyst verulega í máli kærenda á þann hátt að hann eigi rétt á endurupptöku á máli sínu, sbr. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga. Endurupptöku á máli hans er þar með hafnað.

Úrskurðarorð:

Kröfu kærenda um endurupptöku er hafnað.

The appellants’ request to re-examine the case is denied.

Þorsteinn Gunnarsson

Bjarnveig Eiríksdóttir                                                            Sandra Hlíf Ocares