Mál nr. 64/2015
Úrskurðarnefnd velferðarmála
Mál nr. 64/2015
Fimmtudaginn 7. apríl 2016
A og B
gegn
Sveitarfélaginu Árborg
Ú R S K U R Ð U R
Mál þetta úrskurða Kári Gunndórsson lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur.
Með kæru, dags. 11. nóvember 2015, kærir C, f.h. A og B til úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála, synjun Sveitarfélagsins Árborgar, dags. 27. október 2015, á umsóknum þeirra um styrk til kaupa á spjaldtölvu.
Þann 1. janúar 2016 tóku gildi lög nr. 85/2015 um úrskurðarnefnd velferðarmála og tók nefndin yfir frá þeim tíma þau mál sem áður voru til meðferðar hjá úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála, þ.m.t. mál kæranda, sbr. 1. gr. laga nr. 85/2015 og 63. gr. laga nr. 40/1991 um félagsþjónustu sveitarfélaga.
I. Málavextir og málsmeðferð
Með umsóknum, dags. 27. ágúst 2015, sóttu kærendur um styrk hjá Velferðarþjónustu Árnesþings til kaupa á spjaldtölvu á grundvelli 27. gr. laga nr. 59/1992 um málefni fatlaðs fólks. Umsóknum kærenda var synjað með bréfum Velferðarþjónustu Árnesþings, dags. 27. október 2015, með þeim rökum að þær féllu ekki að reglum um úthlutun styrkja.
Kærendur lögðu fram kæru hjá úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála 17. nóvember 2015. Með bréfi, dags. 20. nóvember 2015, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Velferðarþjónustu Árnesþings þar sem meðal annars kæmi fram rökstuðningur fyrir hinni kærðu ákvörðun. Greinargerð velferðarþjónustunnar barst með bréfi, dags. 15. desember 2015. Með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 21. desember 2015, var greinargerðin send kærendum til kynningar. Frekari athugasemdir bárust ekki.
II. Málsástæður kærenda
Kærendur gera ekki kröfu í málinu en skilja verður kæru þeirra þannig að þess sé krafist að ákvörðun sveitarfélagsins, dags. 27. október 2015, um synjun á umsókn þeirra um styrk til verkfæra- og/eða tækjakaupa verði felld úr gildi.
Í kæru er vísað til verklagsreglna Þjónusturáðs Suðurlands en þar komi fram í 1. gr. að markmið styrkjanna sé að auðvelda fötluðu fólki að afla sér þekkingar og reynslu til að auka færni sína svo þeir megi verða virkir þátttakendur í samfélaginu. Samkvæmt 5. gr. reglnanna séu styrkir veittir vegna námsgagna og/eða skólagjalda. Kærendur hafi stundað nám við D undanfarin ár og spjaldtölvan því nauðsynlegt námsgagn.
III. Sjónarmið Sveitarfélagsins Árborgar
Í greinargerð Sveitarfélagsins Árborgar kemur fram að umsóknum kærenda hafi verið hafnað þar sem þær hafi ekki fallið að reglum um úthlutun styrkja. Í lögum nr. 59/1992 um málefni fatlaðs fólks komi fram að heimilt sé að veita fötluðu fólki aðstoð vegna félagslegrar hæfingar og endurhæfingar. Markmið styrkjanna sé meðal annars að auðvelda fötluðu fólki að afla sér þekkingar og reynslu til að auka færni sína svo þeir megi verða virkir þátttakendur í samfélaginu.
Samkvæmt leiðbeinandi reglum úr velferðarráðuneytinu geti sveitarfélög ákveðið forgangsröðun eða áherslusvið við úthlutun styrkja. Í verklagsreglum Þjónusturáðs Suðurlands um styrki til náms og verkfæra- og tækjakaupa segi að markmið með styrkjunum sé að auðvelda fötluðu fólki að skapa sér atvinnu með heimavinnu eða sjálfstæða starfsemi. Vegna aldurs kærenda teljist þau tæplega uppfylla skilyrði og markmið með veitingu styrkja til tækjakaupa á grundvelli 27. gr. laga nr. 59/1992.
IV. Niðurstaða
Í máli þessu er ágreiningur um hvort Sveitarfélaginu Árborg hafi borið að samþykkja umsóknir kærenda um styrk til kaupa á spjaldtölvu á grundvelli 27. gr. laga nr. 59/1992 um málefni fatlaðs fólks.
Fjallað er um réttindi fatlaðs fólks í lögum nr. 59/1992 um málefni fatlaðs fólks. Markmið laganna er að tryggja fötluðu fólki jafnrétti og sambærileg lífskjör við aðra þjóðfélagsþegna og skapa því skilyrði til þess að lifa eðlilegu lífi. Við framkvæmd laganna skal tekið mið af þeim alþjóðlegu skuldbindingum sem íslensk stjórnvöld hafa gengist undir, einkum samningi Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks, sbr. 2. mgr. 1. gr. laganna. Í 4. gr. laganna kemur fram að sveitarfélög beri ábyrgð á skipulagi og framkvæmd þjónustu við fatlað fólk, þar með talið gæðum þjónustunnar, sem og kostnaði vegna hennar samkvæmt lögum þessum nema annað sé tekið fram eða leiði af öðrum lögum.
Lög nr. 59/1992 veita sveitarfélögum ákveðið svigrúm til að meta, miðað við aðstæður á hverjum stað, hvers konar þjónustu þau vilja veita fötluðu fólki í samræmi við fyrrgreind markmið laganna og þær kröfur sem gerðar eru til aðgengis fatlaðra einstaklinga að þeirri þjónustu. Lögin gera ráð fyrir því að sveitarstjórnir setji sér reglur um framkvæmd aðstoðar við fatlað fólk.
Samkvæmt 1. mgr. 27. gr. laga nr. 59/1992 er heimilt að veita fötluðu fólki aðstoð vegna félagslegrar hæfingar og endurhæfingar sem hér segir:
1. Styrk til verkfæra- og tækjakaupa eða aðra fyrirgreiðslu vegna heimavinnu eða sjálfstæðrar starfsemi að endurhæfingu lokinni.
2. Styrk til greiðslu námskostnaðar sem ekki er greiddur samkvæmt ákvæðum annarra laga.
Í 2. mgr. 27. gr. laganna kemur fram að ráðherra sé heimilt að gefa út leiðbeinandi reglur fyrir sveitarfélögin um framkvæmd þjónustunnar á grundvelli ákvæðisins. Sveitarstjórnum sé jafnframt heimilt að setja sér nánari reglur um þjónustuna á grundvelli ákvæðisins og leiðbeinandi reglna ráðherra, svo sem skilyrði sem uppfylla þarf til að njóta aðstoðarinnar og viðmiðunarreglur um fjárhæð styrkja.
Sveitarfélagið Árborg hefur útfært nánar framangreinda þjónustu í verklagsreglum Þjónusturáðs Suðurlands um styrki til náms og verkfæra- og tækjakaupa. Í 1. gr. reglnanna kemur fram að heimilt sé að veita styrk til 18 ára og eldri vegna námskostnaðar sem ekki er greiddur samkvæmt ákvæðum annarra laga og sem ætlaður er til greiðslu vegna námsgagna og námskeiðs- og skólagjalda. Einnig sé heimilt að veita styrk til 18 ára og eldri vegna verkfæra- og tækjakaupa sem ætlað er að auðvelda fötluðu fólki að skapa sér atvinnu með heimavinnu eða sjálfstæðri starfsemi. Samkvæmt ákvæðinu er markmið styrkjanna að auðvelda fötluðu fólki að afla sér þekkingar og reynslu til að auka færni sína svo þeir megi verða virkir þátttakendur í samfélaginu.
Í 5. gr. verklagsreglnanna er kveðið á um mat á þörf og skilyrði fyrir styrkjum. Í 1. mgr. 5. gr. kemur fram að styrkir vegna náms séu veittir vegna námsgagna og/eða námskeiðs- og skólagjalda. Þá segir í 2. mgr. 5. gr. að styrkir vegna verkfæra- og tækjakaupa séu til að auðvelda fólki að skapa sér atvinnu með heimavinnu eða sjálfstæðri starfsemi. Sýna þurfi fram á að starfsemin skapi viðkomandi atvinnu.
Samkvæmt gögnum málsins sóttu kærendur um styrk til verkfæra- og tækjakaupa, sbr. 2. mgr. 5. gr. framangreindra reglna. Í synjunarbréfi sveitarfélagsins kemur fram að umsóknum kærenda hafi verið synjað á þeirri forsendu að þær féllu ekki að reglum um úthlutun styrkja. Tekið er fram að markmiðið með úthlutun styrkja til tækjakaupa á grundvelli 27. gr. laga nr. 59/1992 væri meðal annars að auðvelda fólki að skapa sér atvinnu með sjálfstæðri starfsemi. Ekki væri um slíkt að ræða í tilviki kærenda. Við meðferð kærumáls þessa hefur komið fram af hálfu sveitarfélagsins að vegna aldurs kærenda uppfylli þau ekki skilyrði og markmið með veitingu styrkja til tækjakaupa á grundvelli 27. gr. laga nr. 59/1992. Af hálfu kærenda hefur ekki verið á því byggt að þau hyggist nota styrkinn til að skapa sér atvinnu.
Með vísan til þess sem hér hefur verið rakið er það mat úrskurðarnefndarinnar að sveitarfélagið hafi afgreitt umsóknir kærenda, um styrk á grundvelli 2. mgr. 5. gr. verklagsreglnanna, á réttum forsendum. Hin kærða ákvörðun er því staðfest.
Kærendur hafa í kæru sinni til úrskurðarnefndarinnar vísað til þess að spjaldtölvan sé þeim nauðsynlegt námsgagn. Úrskurðarnefndin telur rétt að benda kærendum á að ef þau telji svo vera þá geti þau lagt inn nýja umsókn um styrk til kaupa á spjaldtölvu hjá sveitarfélaginu á grundvelli 1. mgr. 5. gr. framangreindra verklagsreglna.
Ú R S K U R Ð A R O R Ð
Ákvörðun Sveitarfélagsins Árborgar um synjun á umsóknum A og B um styrk til kaupa á spjaldtölvu er staðfest.
F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála
Kári Gunndórsson