Lýsing

Helstu niðurstöður

Frá apríl til júní 2023 gerði Félagsvísindastofnun Háskóla Íslands net-, síma- og póstönnun meðal eldra fólks á Íslandi í þeim tilangi að greina einangrun og einmanaleika eldra fólks ásamt líðan þeirra. Niðurstöður sýndu að almennt var heilsa góð á meðal eldra fólks, þá var 67% einstaklinga sem sagði líkamlega heilsu sína frekar eða mjög góða og var það hlutfall svipað í öllum aldurhópum nema á meðal 88 ára og eldri þar sem 51% taldi hana frekar eða mjög góða. Þá var 85% sem taldi andlega heilsu frekar eða mjög góða, jafnvel á meðal þeirra elstu var 90% sem taldi andlega heilsu góða.

Tæpur helmingur (41%) eldra fólks var ekki einmana og var 6% þeirra talsvert eða gífurlega einmana. Þá var hærra hlutfall fólks með tilfinningalegan einmanaleika fremur en félagslegan, þ.e.a.s. algengara var að skorta tengsl við fólk eða náin sambönd heldur en að þau skorti félagsleg samskipti við fólk. Vísbendingar voru fyrir að innflytjendur væru meira einmana en einstaklingar af íslenskum uppruna. Tíundi hver innflytjandi var talsvert eða gífurlega einmana (sjá mynd 2) samanborið við 4% einstaklinga af íslenskum uppruna. Munurinn var enn meiri þegar félagslegur einmanaleiki var skoðaður. Þá var 16% innflytjenda með gífurlegan félagslegan einmanaleika en 6% eldra fólks með íslenskan uppruna.

Almennt var eldra fólk félagslega virkt, rúmur þriðjungur hitti fólk utan heimilis daglega og 89% vikulega eða oftar (sjá greiningu 24). Félagsleg virkni var örlítið minni á meðal innflytjenda heldur en eldra fólks af íslenskum uppruna (sjá mynd 5 og mynd 6).

Kannað var hvaða helstu verkefni eldra fólks fengi aðstoð við í daglega lífinu. Töluverður munur var á því hver aðstoðaði þau eftir uppruna. Á meðal þeirra sem voru af íslenskum uppruna voru það aðstandendur sem aðstoðuðu í helming tilfella og 74% tilfella sem aðrir aðilar aðstoðuðu (svo sem heimaþjónusta, heimahjúkrun og aðkeypt aðstoð). Þessu var öfugt farið á meðal innflytjenda þar sem 78% fengu aðstoð frá aðstandendum en 43% hjá öðrum aðilum (sjá mynd 9).

Algengt var að ráðstöfunartekjur einstaklinga væru á bilinu 251-450 þúsund. Þó voru tekjur innflytjenda nokkuð lægri en þeirra sem voru af íslenskum uppruna. Þá var fjórðungur innflytjenda með 250 þúsund eða minna í ráðstöfunartekjur en 11% þeirra af íslenskum uppruna (sjá greiningu 52).

Inngangur

Í mannfjöldaspám er gert ráð fyrir áframhaldandi fólksfjölgun í heiminum á komandi áratugum og um leið breyttri samsetningu samfélaga. Á vesturlöndum felast breytingarnar m.a. í mikilli hlutfallslegri fjölgun eldra fólks, bæði innfæddra og innfluttra borgara (Rannsókna og upplýsingaskrifstofa Alþingis, 2021; UN DESA, 2022). Breytt samsetning þjóða kallar á endurskoðun félagslegra úrræða og þjónustu. Kortlagning á félagslegri líðan eldra fólks á Íslandi er nauðsynleg forsenda fyrir því að samfélagið geti tekist á við þessar breytingar og gerir samþætta stefnumótun málaflokksins markvissari.

Í skýrslu þessari er greint frá niðurstöðum rannsóknar Félagsvísindastofnunar Háskóla Ísands sem unnin var að beiðni Félags- og vinnumarkaðsráðuneytisins um líðan eldra fólks á Íslandi. Rannsókninni var ætlað að varpa ljósi á stöðu og líðan eldra fólks á Íslandi, bæði af íslenskum og erlendum uppruna. Alþjóðlegar rannsóknir hafa sýnt að á sama tíma og eldra fólki fer fjölgandi í vestrænum samfélögum hefur einmanaleiki meðal þeirra aukist. Jafnframt hefur verið bent á að eldri innflytjendur samfélaga eru jafnan viðkvæmari hópur eldra fólks en innfæddir (sjá t.d. Olofsson o.fl., 2022).

Í rannsóknum á félagslegri stöðu og einangrun eldra fólks er talið nauðsynlegt að gera grein fyrir formgerð þess samfélags sem rannsóknin á sér stað í og þeirri þjónustu sem eldra fólki er boðið upp á í samfélaginu. Sömuleiðis þarf að kortleggja aðgengi og aðgengismöguleika eldra fólks að þeim félagslegum tækifærum sem samfélagið býður upp á. Þá þarf að leggja til grundvallar félagslegar og heilsufarslegar aðstæður þess hóps sem skoðaður er (sjá t.d. Portacolone o.fl., 2018).

Einmanaleiki er mikilvægur mælikvarði á félagslega líðan. Hugtakið endurspeglar mat einstaklinga á eigin félagslegri þátttöku eða einangrun (de Jong Gierveld og Van Tilburg, 2006). Sú skilgreining sem hér er lögð til grundvallar á hugtakinu einmanaleiki felur í sér tvo megin þætti; félagslegan einmanaleika, sem á við fjölda félagslegra samskipta fólks, og tilfinningalegan einmanaleika, sem vísar til skorts á tengslum við fólk eða náin sambönd eins og t.d. við maka (de Jong Gierveld og Van Tilburg, 2006; Weiss, 1973). Einmanaleiki endurspeglar ekki einungis líðan fólks og félagslega stöðu heldur er einmanaleiki einnig talinn hafa umtalsverð áhrif á andlega og líkamlega heilsu fólks og þar með á líf þess almennt (sjá t.d. National Academies of Science, 2020).

Framkvæmd og heimtur

Tekið var 3600 manna þrískipt úrtak 67 ára og eldri af landinu öllu úr þjóðskrá. Í fyrsta lagi var tekið 1800 manna einfalt slembiúrtak innfædds eldra fólks með íslenskan ríkisborgararétt. Svo var valið allt eldra fólk með erlent ríkisfang (n = 1213, þar af voru 1186 einnig með fæðingarstað erlendis). Loks var tekið slembiúrtak á meðal eldra fólks með íslenskt ríkisfang en erlendan fæðingarstað (n = 587).

Gagnaöflun hófst með því móti að sent var kynningarbréf á alla 3600 sem lentu í úrtakinu þann 24. apríl. Kynningarbréfið var á íslensku, ensku, pólsku og spænsku. Í kynningarbréfinu var vísað á könnunina þannig að fólk átti að slá inn netslóð eða nota QR kóða. Hringt var í þá sem höfðu ekki svarað könnuninni og var viðmælendum boðið að taka þátt í gegnum síma eða að fá sendan hlekk á könnun í vefpósti. Um helmingur þátttakenda (48%) svaraði könnun með að fara sjálft inn á netkönnun eftir að hafa fengið kynningarbréf í bréfpósti. Um þriðjungur (37%) kaus að svara könnuninni í gegnum síma og 15% svaraði sjálft á netinu eftir að hafa fengið sendan hlekk í tölvupósti á könnunina.

Gagnaöflun hófst 24. apríl 2023 og lauk 29. júní sama ár. Alls svöruðu 1382 könnuninni og er brúttó svarhlutfall því 38,4%. Alls voru 64 einstaklingar sem gátu ekki tekið þátt í könnuninni sökum veikinda. Eftir að hafa tekið tillit þess brottfalls er nettó svarhlutfall 39,1% (sjá töflu 1). Brúttó svarhlutfall á meðal eldra fólks með íslenskan ríkisborgararétt og fæddir hérlendis var 54,4%. Á meðal eldra fólks með erlent ríkisfang eða fæðingarstað erlendis var brúttó svarhlutfall 22,3%.

Nokkuð erfiðlega gekk að ná í eldra fólk með erlendan ríkisborgararétt fyrir könnunina. Einungis fannst símanúmer á 462 af þeim 1213 sem voru í þýðinu og voru 194 bréf endursend á meðal þessa hóps. Þar af voru 149 sem voru endursend vegna þess að viðtakandi fannst ekki á heimilisfanginu og 40 þar sem einstaklingur var fluttur. Þá voru 158 erlendir ríkisborgarar sem bæði fannst ekki símanúmer á og kynningarbréf var endursent.

Í töflu 2 má sjá dreifingu meðal svarenda og í þýði eftir kyni, aldri og búsetu. Gögn voru ekki vigtuð, þar sem dreifing svarenda eftir þessum þremur breytum var keimlík því sem var í þýði.

Úrvinnsla

Svör í könnuninni voru greind með þeirri tölfræði sem er viðeigandi fyrir hverja spurningu. Í töflum skýrslunnar eru hlutfallstölur reiknaðar út og eru aðeins birt svör þeirra sem tóku afstöðu til spurningarinnar. Af þeim sökum er mismunandi fjöldi svara á bak við hverja töflu. Töflurnar sýna hlutföll og fjölda svara skipt niður eftir bakgrunnsþáttunum kyni, aldri, búsetu, uppruna, menntun, atvinnustöðu og hjúskaparstöðu. Að auki var greint eftir íslenskukunnáttu og lengd búsetu á Íslandi, spurningar sem lagðar voru fyrir einstaklinga með erlendan bakgrunn eða skilgreindu sig sem innflytjendur. Sums staðar sýna súlurnar í töflunum samlagningu tveggja hlutfalla sem birtast í töflunni. Í þeim tilvikum getur það gerst að hlutfallið við súlurnar sé ekki nákvæmlega það sama og það hlutfall sem fæst þegar hlutföllin í töflunni eru lögð saman. Ástæða þessa er að í töflunum er námundað að næsta aukastaf. Í nokkrum töflum þar sem fjöldi dálka í bakgrunnstöflum er það mikill að erfitt er að lesa heiti dálka má færa músarbendilinn yfir heiti dálks til að lesa heitið.

Í niðurstöðukafla má sjá tíðni- og bakgrunnsgreiningu. Í þeim tilfellum þar sem spurning hafði áður verið lögð fyrir í könnuninni Hagir og líðan aldraðra má einnig sjá þróun. Gagnaaflanir voru á eftirtöldum tímapunktum: Mars 1999, desember 2006 til janúar 2007, nóvember til desember 2012, nóvember til desember 2016 og nóvember 2020 til janúar 2021. Við túlkun þróunar þarf að hafa í huga að könnunin Hagir og líðan aldraðra var einungis lögð fyrir á íslensku. Þessi könnun var hins vegar lögð fyrir úrtak eldra fólks með íslenskan ríkisborgararétt auk alls eldra fólks með erlendan ríkisborgararétt og var í boði að svara á fjórum tungumálum. Athugið að hlutfall innflytjenda og einstaklinga með erlendan bakgrunn í niðurstöðum endurspeglar ekki raunhlutfall í þýði. Þegar niðurstöður 2023 eru bornar saman við niðurstöður í Högum og líðan aldraðra fyrri ára þarf að hafa þetta í huga.

Marktektarprófið kí-kvaðrat var notað til að meta hvort tölfræðilega marktækur munur væri á hlutföllum mismunandi hópa. Ef tölfræðileg marktekt kemur fram er það gefið til kynna með stjörnum. Ein stjarna þýðir að innan við 5% líkur eru á því að munur sem sést á milli hópa svarenda komi til ef enginn munur er á milli hópanna í þýðinu (p ≤ 0,05), þ.e. meðal allra Íslendinga sem eru 67 ára eða eldri. Tvær stjörnur þýða að innan við 1% líkur eru á því að munur sem sést á milli hópa svarenda komi til ef enginn munur er á milli hópanna í þýðinu (p ≤ 0,01) og þrjár stjörnur þýða að innan við 0,1% líkur eru á því að munur sem sést á milli hópa svarenda komi til ef enginn munur er á milli hópanna í þýðinu (p ≤ 0,001). Reynist marktektarpróf ógilt vegna fámennis í hópum er skammstöfunin óg notuð.

Dreifigreining (one-way analysis of variance) var notuð til að sjá hvort marktækur munur væri á meðaltölum ólíkra hópa. Dreifigreining prófar þá núlltilgátu að úrtök hópa séu dregin úr þýðum sem hafa sömu meðaltöl. Ef próf er marktækt við 0,05 mörk (p ≤ 0,05) má segja að innan við 5% líkur séu á að draga úrtök sem gefa þessi ólíku meðaltöl ef enginn munur er á milli hópanna í þýði.

Myndrit

Í skýrslunni er m.a. notast við kassarit, en þau henta vel til að bera saman dreifingu ólíkra hópa á samfelldum breytum. Í kassaritum sýnir hver kassi miðju dreifingar og eru því 50% svarenda innan grænbláa kassans. Neðri mörk kassans sýna neðri fjórðungsmörk og efri mörk kassans sýna efri fjórðungsmörk, strikið sem þverar grænbláa kassann sýnir miðgildi. Utan kassans má sjá þverstrik sem sýnir hæstu og lægstu gildi að undanskildum útlögum (öfgagildum). Myndin hér að neðan sýnir dreifingu fyrir þáttinn einangrun. Í þessu dæmi má því sjá að 25% allra svarenda eru á bilinu 2.5 og 2.9. Nokkur öfgagildi má sjá við sitthvoran enda dreifingarinnar og eru 4 einstaklingar með hæsta gildið á kvarðanum, fimm.

Einnig eru birt dreifnirit í skýrslunni sem sýna dreifingu líkt og kassarit. Í ritunum má sjá ítarlegar hvernig dreifing gilda liggur. Í myndinni að neðan hefur verið merkt inn á dreifniritið miðgildi og sýna punktalínurnar tvær efri og neðri fjórðungsmörkin sem einnig eru sýnd á kassaritinu. Ritið sýnir því vel hvar flestir svarendur eru á kvarðanum, í þessu dæmi raðast svarendur nokkuð þétt í kringum miðgildið 2.9.

Mynd 1. Kassarit og þéttnirit.

Bakgrunnsupplýsingar

Niðurstöður

Í þessum kafla er að finna niðurstöður úr könnuninni sem lögð var fyrir eldra fólk. Hafa ber í huga við túlkun niðurstaðna að svarhlutfall á meðal innflytjenda var lágt. Það er erfitt að segja til um hve mikil áhrif það hefur á niðurstöður fyrir hópinn, því ber að túlka niðurstöður fyrir innflytjendur sem svo að þetta gefi ákveðnar vísbendingar um hvernig landið liggur.

Hafa ber í huga við túlkun mynda sem sýna þróun að í fyrri könnunum var könnunin einungis lögð fyrir á íslensku og samsetning úrtaks ólík því sem er nú.

Almennt heilbrigði

Hér fyrir neðan má sjá niðurstöður tölfræðigreiningar við tveimur spurningum, í greiningu 8 og greiningu 9. Í hvorri greiningu eru birtar þrjár mismunandi tegundir greininga undir þremur flipaheitum.

Undir fyrsta flipanum, tíðnitafla, er að finna fjölda svara eftir svarmöguleikum. Undir flipa tvö, þróun, má sjá samanburð við fyrri kannanir.

Undir þriðja flipanum, bakgrunnsgreining, má sjá flokkun svara eftir bakgrunnsbreytum, kyni, aldri, búsetu, uppruna, íslenskukunnáttu, lengd búsetu, menntun, atvinnustöðu og hjúskaparstöðu.

Þá má í greiningu 10 sjá hvort fólk eigi erfitt með að komast að heiman og milli staða vegna færniskerðingar og má sjá þar mikinn mun eftir aldri og fleiri bakgrunnsþáttum.

Greining 8. Myndir þú segja að líkamleg heilsa þín sé almennt góð eða slæm?

• Tíðnitafla
• Þróun
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Mjög slæm	39	3%	1%	3%
Frekar slæm	159	12%	2%	12%
Hvorki góð né slæm	255	18%	2%	18%
Frekar góð	624	45%	3%	45%
Mjög góð	302	22%	2%	22%
Fjöldi svara	1379	100%
Vil ekki svara	3
Alls	1382

	Frekar eða mjög slæm	Hvorki góð né slæm	Frekar góð	Mjög góð	Fjöldi	Frekar eða mjög góð
Heild	14%	18%	45%	22%	1379	67%
Kyn ***
Karl	10%	16%	52%	21%	654	74%
Kona	18%	20%	39%	22%	725	61%
Aldur
67-69 ára	11%	22%	42%	25%	305	67%
70-72 ára	14%	18%	46%	22%	268	68%
73-75 ára	13%	14%	49%	25%	239	73%
76-79 ára	17%	18%	46%	19%	268	65%
80-87 ára	15%	17%	46%	21%	229	68%
88 ára og eldri	24%	24%	39%	13%	70	51%
Búseta
Höfuðborgarsvæði	14%	19%	44%	23%	925	67%
Landsbyggð	15%	18%	48%	20%	454	68%
Uppruni
Íslenskur uppruni	14%	17%	45%	24%	1002	69%
Erlendur uppruni	17%	19%	43%	21%	115	64%
Innflytjandi	15%	20%	51%	14%	220	65%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur)
Mjög góð	14%	23%	45%	18%	153	63%
Frekar góð	19%	18%	50%	14%	80	64%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	15%	18%	52%	15%	101	67%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	11%	18%	56%	14%	71	70%
20 til 30 ár	21%	28%	31%	21%	29	52%
Lengur en 30 ár	16%	20%	48%	16%	234	65%
Menntun *
Grunnskólanám	18%	19%	43%	20%	329	63%
Nám á framhaldsskólastigi	14%	21%	46%	20%	531	66%
Háskólanám	12%	14%	48%	26%	464	73%
Atvinnustaða ***
Í launaðri vinnu	5%	14%	45%	36%	198	81%
Ekki í launaðri vinnu	16%	19%	45%	20%	1143	65%
Hjúskaparstaða
Býr ein/n	16%	19%	46%	18%	431	65%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	13%	18%	45%	23%	917	68%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 9. Myndir þú segja að andleg heilsa þín sé almennt góð eða slæm?

• Tíðnitafla
• Þróun
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Mjög slæm	4	0%	0%	0%
Frekar slæm	48	3%	1%	3%
Hvorki góð né slæm	154	11%	2%	11%
Frekar góð	609	44%	3%	44%
Mjög góð	562	41%	3%	41%
Fjöldi svara	1377	100%
Vil ekki svara	5
Alls	1382

	Frekar eða mjög slæm	Hvorki góð né slæm	Frekar góð	Mjög góð	Fjöldi	Frekar eða mjög góð
Heild	4%	11%	44%	41%	1377	85%
Kyn *
Karl	3%	10%	44%	44%	655	87%
Kona	5%	12%	45%	38%	722	83%
Aldur óg
67-69 ára	3%	12%	44%	41%	305	85%
70-72 ára	4%	12%	43%	41%	269	84%
73-75 ára	5%	8%	44%	43%	240	87%
76-79 ára	3%	13%	44%	39%	267	83%
80-87 ára	4%	11%	45%	40%	227	85%
88 ára og eldri	3%	7%	46%	43%	69	90%
Búseta
Höfuðborgarsvæði	4%	11%	44%	41%	923	85%
Landsbyggð	4%	11%	44%	41%	454	85%
Uppruni óg
Íslenskur uppruni	3%	9%	46%	42%	1001	88%
Erlendur uppruni	5%	16%	32%	47%	114	79%
Innflytjandi	4%	15%	46%	35%	221	81%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
Mjög góð	4%	16%	37%	43%	152	80%
Frekar góð	5%	16%	44%	35%	80	79%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	5%	13%	46%	36%	102	82%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	4%	14%	39%	42%	71	82%
20 til 30 ár	3%	10%	47%	40%	30	87%
Lengur en 30 ár	5%	16%	41%	38%	233	79%
Menntun **
Grunnskólanám	4%	15%	45%	36%	327	81%
Nám á framhaldsskólastigi	3%	11%	46%	40%	532	86%
Háskólanám	3%	7%	43%	47%	464	90%
Atvinnustaða ***
Í launaðri vinnu	2%	5%	43%	51%	198	94%
Ekki í launaðri vinnu	4%	12%	44%	39%	1142	84%
Hjúskaparstaða ***
Býr ein/n	3%	15%	49%	33%	430	83%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	4%	9%	42%	44%	917	87%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 10. Áttu erfitt með að komast að heiman og milli staða vegna færniskerðingar?

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Já	178	13%	2%	13%
Nei	1168	87%	2%	87%
Fjöldi svara	1346	100%
Vil ekki svara	10
Hætt(ur) að svara	26
Alls	1382

	Já	Nei	Fjöldi	Nei
Heild	13%	87%	1346	87%
Kyn ***
Karl	8%	92%	640	92%
Kona	18%	82%	706	82%
Aldur ***
67-69 ára	8%	92%	295	92%
70-72 ára	8%	92%	263	92%
73-75 ára	8%	92%	237	92%
76-79 ára	12%	88%	259	88%
80-87 ára	20%	80%	226	80%
88 ára og eldri	61%	39%	66	39%
Búseta
Höfuðborgarsvæði	14%	86%	900	86%
Landsbyggð	12%	88%	446	88%
Uppruni *
Íslenskur uppruni	12%	88%	999	88%
Erlendur uppruni	13%	87%	115	87%
Innflytjandi	18%	82%	218	82%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur)
Mjög góð	13%	87%	152	87%
Frekar góð	20%	80%	79	80%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	19%	81%	101	81%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	14%	86%	70	86%
20 til 30 ár	31%	69%	29	69%
Lengur en 30 ár	15%	85%	233	85%
Menntun **
Grunnskólanám	19%	81%	326	81%
Nám á framhaldsskólastigi	12%	88%	531	88%
Háskólanám	10%	90%	462	90%
Atvinnustaða ***
Í launaðri vinnu	2%	98%	197	98%
Ekki í launaðri vinnu	15%	85%	1132	85%
Hjúskaparstaða ***
Býr ein/n	21%	79%	429	79%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	10%	90%	908	90%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Einmanaleiki

Á meðal innflytjenda var einmanaleiki nokkuð meiri á meðal eldra fólks sem skilgreindu sig sem innflytjendur heldur en eldra fólks með íslenskan eða erlendan uppruna líkt og sjá má á mynd 2. Þá var nokkuð lægra hlutfall innflytjenda sem var ekki einmana (29%) heldur en eldra fólk með íslenskan (44%) eða erlendan (44%) bakgrunn. Um 17% eldra fólk af íslenskum uppruna var nokkuð eða talsvert einmana (3-6 á kvarðanum) samanborið við 31% innflytjenda.

Munur á milli innflytjenda og einstaklinga með íslenskan uppruna var til staðar óháð atvinnustöðu (sjá mynd 2, seinni mynd). Þannig töldust um 76% starfandi einstaklinga af íslenskum uppruna ekki eða mjög lítið einmana, samanborið við 57% innflytjenda. Sömuleiðis töldust 67% einstaklinga með íslenskan bakgrunn sem voru ekki starfandi mjög lítið eða ekki einmana, en hlutfallið var 53% meðal innflytjenda.

• Einmannaleiki eftir uppruna
• Einmannaleiki eftir uppruna og atvinnustöðu

Mynd 2. Einmannaleiki eftir uppruna

Mynd 2. Einmannaleiki eftir uppruna

Ef horft er til tilfinningalegs einmanaleika sérstaklega, þá komu innflytjendur einnig verr út hvað það varðar. Rétt rúmur þriðjungur (37%) þeirra telst ekki tilfinningalega einmana samanborið við helming eldra fólks með erlendan eða íslenskan bakgrunn. Innflytjendur voru því líklegri til að finna fyrir tómleika, sakna þess að hafa fólk í kringum sig og finnast sér hafnað (sjá mynd 3). Það má sjá að 5% eldra fólks af íslenskum uppruna mælast með gífurlegan tilfinningalegan einmanaleika (gildið 3 á kvarðanum) og skortir tengsl við fólk og náin sambönd. Tvöfalt hærra hlutfall svarenda sem voru innflytjendur mældust með sama tilfinningalegan einmanaleika.

Mynd 3. Tilfinningalegur einmanaleiki eftir uppruna

Um 3/4 (71%) eldra fólks taldist ekki með félagslegan einmanaleika (sjá greiningu 13). Þó stóðu þau betur að vígi sem höfðu íslenskan uppruna heldur en eldra fólk af erlendum uppruna eða þau sem voru innflytjendur. Á meðal einstaklinga með erlendan uppruna var 66% ekki félagslega einmana og 62% innflytjenda. Innflytjendur og fólk af erlendum uppruna var því ólíklegra til að hafa einhvern til að leita til, að eiga einhvern sem það gat algjörlega treyst á og hafa nógu marga sem þeim fannst þau náin (sjá mynd 4). Sex prósent eldra fólks með íslenskan bakgrunn mældist með gífurlegan félagslegan einmanaleika og hafa því takmörkuð félagsleg samskipti við fólk. Á meðal svarenda með erlendan bakgrunn var tvöfalt hærra hlutfall með gífurlegan félagslegan einmanaleika og þrefalt hærra á meðal svarenda sem voru innflytjendur.

Nánari greiningu einmanaleika í heild og tilfinningalegs og félagslegs sérstaklega má sjá í greiningum 11-13. Í greiningum 14 til 19 er að finna svör við einstökum spurningum sem mynda einmanaleika kvarðana.

Mynd 4. Félagslegur einmanaleiki eftir uppruna

Greining 11. Einmannaleiki, þar sem hærra gildi táknar meiri einmanaleika

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
0	551	41%	3%	41%
1 - 2	520	39%	3%	39%
3 - 4	187	14%	2%	14%
5 - 6	81	6%	1%	6%
Fjöldi svara	1339	100%
Svarar ekki	43
Alls	1382
Hærra gildi táknar meiri einmanaleika. Gildið 0 merkir að einstaklingur finnur sjaldan eða aldrei fyrir tómleika, líður sjaldan eða aldrei eins og er hafnað og saknar þess sjaldan eða aldrei að hafa fólk í kringum sig. Á meðan gildið 6 táknar að einstaklingur finnur alltaf, oftast eða stundum fyrir tómleika, líður alltaf, oftast eða stundum eins og er hafnað o.s.frv.

	0	1 - 2	3 - 4	5 - 6	Fjöldi	Meðaltal
Heild	41%	39%	14%	6%	1339	1,3
Kyn
Karl	45%	37%	13%	5%	636	1,2
Kona	38%	40%	15%	7%	703	1,4
Aldur óg
67-69 ára	45%	33%	15%	7%	294	1,4
70-72 ára	44%	32%	17%	8%	266	1,4
73-75 ára	41%	42%	14%	3%	236	1,3
76-79 ára	36%	45%	13%	6%	256	1,4
80-87 ára	42%	39%	12%	7%	219	1,3
88 ára og eldri	37%	54%	6%	3%	68	1,1
Búseta
Höfuðborgarsvæði	40%	38%	15%	7%	894	1,4
Landsbyggð	44%	40%	12%	5%	445	1,2
Uppruni ***
Íslenskur uppruni	44%	39%	13%	4%	988	1,2
Erlendur uppruni	44%	35%	10%	11%	111	1,5
Innflytjandi	29%	40%	20%	11%	213	1,8
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) **
Mjög góð	41%	33%	13%	12%	150	1,6
Frekar góð	27%	40%	16%	17%	77	2,0
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	27%	46%	23%	4%	96	1,7
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	30%	49%	16%	4%	67	1,6
20 til 30 ár	17%	41%	34%	7%	29	1,9
Lengur en 30 ár	37%	35%	15%	13%	227	1,7
Menntun **
Grunnskólanám	32%	45%	15%	8%	325	1,6
Nám á framhaldsskólastigi	42%	39%	13%	6%	523	1,3
Háskólanám	48%	35%	14%	4%	451	1,2
Atvinnustaða *
Í launaðri vinnu	51%	34%	12%	3%	196	1,0
Ekki í launaðri vinnu	39%	39%	14%	7%	1118	1,4
Hjúskaparstaða ***
Býr ein/n	28%	46%	19%	8%	426	1,7
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	48%	35%	12%	5%	896	1,1
Hærra gildi táknar meiri einmanaleika. Gildið 0 merkir að einstaklingur finnur sjaldan eða aldrei fyrir tómleika, líður sjaldan eða aldrei eins og er hafnað og saknar þess sjaldan eða aldrei að hafa fólk í kringum sig. Á meðan gildið 6 táknar að einstaklingur finnur alltaf, oftast eða stundum fyrir tómleika, líður alltaf, oftast eða stundum eins og er hafnað o.s.frv. Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 12. Tilfinningalegur einmanaleiki, þar sem hærra gildi táknar meiri einmanaleika

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
0	665	49%	3%	49%
1	379	28%	2%	28%
2 - 3	310	23%	2%	23%
Fjöldi svara	1354	100%
Svarar ekki	28
Alls	1382
Hærra gildi táknar meiri einmanaleika. Gildið 0 merkir að einstaklingur finnur sjaldan eða aldrei fyrir tómleika, líður sjaldan eða aldrei eins og er hafnað og saknar þess sjaldan eða aldrei að hafa fólk í kringum sig. Á meðan gildið 3 táknar að einstaklingur finnur alltaf, oftast eða stundum fyrir tómleika, líður alltaf, oftast eða stundum eins og er hafnað o.s.frv.

	0	1	2 - 3	Fjöldi	Meðaltal
Heild	49%	28%	23%	1354	0,8
Kyn ***
Karl	56%	27%	17%	642	0,7
Kona	43%	29%	28%	712	0,9
Aldur
67-69 ára	53%	23%	25%	297	0,8
70-72 ára	50%	27%	23%	266	0,8
73-75 ára	51%	29%	20%	238	0,7
76-79 ára	43%	32%	25%	261	0,9
80-87 ára	48%	29%	23%	224	0,8
88 ára og eldri	50%	32%	18%	68	0,7
Búseta
Höfuðborgarsvæði	48%	29%	24%	905	0,8
Landsbyggð	52%	27%	21%	449	0,8
Uppruni **
Íslenskur uppruni	51%	27%	21%	997	0,8
Erlendur uppruni	51%	23%	26%	112	0,8
Innflytjandi	37%	36%	27%	216	1,0
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur)
Mjög góð	48%	27%	25%	151	0,8
Frekar góð	37%	33%	30%	79	1,1
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	36%	37%	27%	97	1,0
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur)
20 ár eða skemur	35%	41%	24%	68	1,0
20 til 30 ár	28%	45%	28%	29	1,1
Lengur en 30 ár	45%	27%	28%	230	0,9
Menntun ***
Grunnskólanám	39%	32%	29%	327	1,0
Nám á framhaldsskólastigi	50%	27%	23%	525	0,8
Háskólanám	56%	25%	19%	460	0,7
Atvinnustaða ***
Í launaðri vinnu	60%	25%	14%	197	0,6
Ekki í launaðri vinnu	47%	28%	24%	1132	0,8
Hjúskaparstaða ***
Býr ein/n	37%	29%	34%	430	1,1
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	55%	28%	17%	906	0,7
Hærra gildi táknar meiri einmanaleika. Gildið 0 merkir að einstaklingur finnur sjaldan eða aldrei fyrir tómleika, líður sjaldan eða aldrei eins og er hafnað og saknar þess sjaldan eða aldrei að hafa fólk í kringum sig. Á meðan gildið 3 táknar að einstaklingur finnur alltaf, oftast eða stundum fyrir tómleika, líður alltaf, oftast eða stundum eins og er hafnað o.s.frv. Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 13. Félagslegur einmanaleiki, þar sem hærra gildi táknar meiri einmanaleika

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
0	958	71%	2%	71%
1	167	12%	2%	12%
2 - 3	220	16%	2%	16%
Fjöldi svara	1345	100%
Svarar ekki	37
Alls	1382
Hærra gildi táknar meiri einmanaleika. Gildið 0 merkir að einstaklingur telur sig alltaf eða oftast geta leitað til einhvers, hefur alltaf eða oftast einhvern sem hann getur algjörlega treyst á og hefur alltaf eða oftast nægilega marga sem honum finnst hann náinn. Á meðan gildið 3 táknar að einstaklingur finnst hann stundum, sjaldan eða aldrei geta leitað til einhvers, hefur stundum, sjaldan eða aldrei einhvern til að treysta algjörlega o.s.frv.

	0	1	2 - 3	Fjöldi	Meðaltal
Heild	71%	12%	16%	1345	0,5
Kyn
Karl	70%	13%	17%	640	0,6
Kona	72%	12%	16%	705	0,5
Aldur
67-69 ára	71%	11%	18%	294	0,6
70-72 ára	69%	13%	18%	266	0,6
73-75 ára	74%	10%	17%	238	0,5
76-79 ára	72%	12%	16%	257	0,5
80-87 ára	71%	14%	15%	221	0,5
88 ára og eldri	71%	19%	10%	69	0,4
Búseta
Höfuðborgarsvæði	70%	12%	18%	899	0,6
Landsbyggð	74%	13%	13%	446	0,5
Uppruni ***
Íslenskur uppruni	74%	13%	13%	989	0,4
Erlendur uppruni	66%	11%	23%	113	0,7
Innflytjandi	62%	13%	25%	216	0,8
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur)
Mjög góð	67%	9%	25%	151	0,7
Frekar góð	55%	14%	31%	78	0,9
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	64%	16%	20%	99	0,7
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	67%	14%	19%	69	0,6
20 til 30 ár	62%	10%	28%	29	0,8
Lengur en 30 ár	62%	12%	26%	230	0,8
Menntun
Grunnskólanám	67%	14%	18%	325	0,6
Nám á framhaldsskólastigi	72%	12%	16%	527	0,5
Háskólanám	74%	12%	15%	453	0,5
Atvinnustaða
Í launaðri vinnu	77%	10%	13%	196	0,4
Ekki í launaðri vinnu	70%	13%	17%	1124	0,6
Hjúskaparstaða **
Býr ein/n	65%	16%	19%	427	0,7
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	74%	11%	15%	901	0,5
Hærra gildi táknar meiri einmanaleika. Gildið 0 merkir að einstaklingur telur sig alltaf eða oftast geta leitað til einhvers, hefur alltaf eða oftast einhvern sem hann getur algjörlega treyst á og hefur alltaf eða oftast nægilega marga sem honum finnst hann náinn. Á meðan gildið 3 táknar að einstaklingur finnst hann stundum, sjaldan eða aldrei geta leitað til einhvers, hefur stundum, sjaldan eða aldrei einhvern til að treysta algjörlega o.s.frv. Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 14. Ég finn fyrir tómleika

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Alltaf	9	1%	0%	1%
Oftast	40	3%	1%	3%
Stundum	301	22%	2%	22%
Sjaldan	426	32%	2%	32%
Aldrei	570	42%	3%	42%
Fjöldi svara	1346	100%
Veit ekki	16
Vil ekki svara	8
Hætt(ur) að svara	12
Alls	1382

	Alltaf eða oftast	Stundum	Sjaldan	Aldrei	Fjöldi	Oftast eða alltaf
Heild	4%	22%	32%	42%	1346	4%
Kyn ***
Karl	3%	16%	33%	48%	639	3%
Kona	5%	28%	30%	37%	707	5%
Aldur óg
67-69 ára	3%	25%	34%	38%	296	3%
70-72 ára	5%	19%	32%	44%	265	5%
73-75 ára	1%	22%	35%	42%	233	1%
76-79 ára	5%	23%	30%	42%	261	5%
80-87 ára	4%	22%	28%	46%	223	4%
88 ára og eldri	1%	24%	26%	49%	68	1%
Búseta
Höfuðborgarsvæði	4%	22%	31%	42%	899	4%
Landsbyggð	2%	22%	33%	42%	447	2%
Uppruni óg
Íslenskur uppruni	3%	22%	33%	43%	995	3%
Erlendur uppruni	5%	22%	26%	46%	112	5%
Innflytjandi	4%	25%	30%	41%	212	4%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
Mjög góð	4%	27%	26%	42%	151	4%
Frekar góð	8%	20%	28%	44%	79	8%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	3%	24%	32%	41%	93	3%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	3%	18%	37%	42%	65	3%
20 til 30 ár	0%	36%	29%	36%	28	0%
Lengur en 30 ár	6%	25%	26%	43%	230	6%
Menntun **
Grunnskólanám	7%	24%	28%	41%	327	7%
Nám á framhaldsskólastigi	3%	23%	30%	44%	522	3%
Háskólanám	2%	20%	36%	42%	459	2%
Atvinnustaða **
Í launaðri vinnu	1%	16%	33%	50%	197	1%
Ekki í launaðri vinnu	4%	23%	31%	41%	1124	4%
Hjúskaparstaða ***
Býr ein/n	6%	32%	29%	33%	426	6%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	3%	17%	33%	47%	902	3%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 15. Það eru margir sem ég get leitað til ef ég lendi í erfiðleikum

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Alltaf	553	42%	3%	42%
Oftast	502	38%	3%	38%
Stundum	128	10%	2%	10%
Sjaldan	106	8%	1%	8%
Aldrei	37	3%	1%	3%
Fjöldi svara	1326	100%
Veit ekki	33
Vil ekki svara	11
Hætt(ur) að svara	12
Alls	1382

	Alltaf	Oftast	Stundum	Sjaldan eða aldrei	Fjöldi	Sjaldan eða aldrei
Heild	42%	38%	10%	11%	1326	11%
Kyn
Karl	41%	37%	9%	13%	625	13%
Kona	42%	39%	10%	9%	701	9%
Aldur
67-69 ára	43%	38%	10%	9%	287	9%
70-72 ára	42%	37%	11%	10%	262	10%
73-75 ára	43%	35%	10%	12%	234	12%
76-79 ára	40%	39%	9%	12%	254	12%
80-87 ára	40%	40%	10%	11%	220	11%
88 ára og eldri	42%	42%	4%	12%	69	12%
Búseta *
Höfuðborgarsvæði	40%	37%	11%	11%	889	11%
Landsbyggð	44%	40%	7%	10%	437	10%
Uppruni **
Íslenskur uppruni	44%	39%	8%	10%	974	10%
Erlendur uppruni	33%	39%	16%	12%	109	12%
Innflytjandi	39%	33%	14%	14%	214	14%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur)
Mjög góð	36%	36%	13%	15%	150	15%
Frekar góð	31%	36%	15%	18%	74	18%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	42%	34%	17%	7%	98	7%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	37%	40%	15%	9%	68	9%
20 til 30 ár	55%	14%	21%	10%	29	10%
Lengur en 30 ár	35%	36%	14%	15%	225	15%
Menntun
Grunnskólanám	42%	36%	8%	14%	318	14%
Nám á framhaldsskólastigi	41%	40%	10%	9%	521	9%
Háskólanám	43%	36%	10%	10%	448	10%
Atvinnustaða
Í launaðri vinnu	44%	41%	8%	7%	189	7%
Ekki í launaðri vinnu	41%	37%	10%	11%	1113	11%
Hjúskaparstaða
Býr ein/n	38%	38%	12%	12%	425	12%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	44%	38%	8%	10%	884	10%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 16. Það eru margir sem ég get algjörlega treyst á

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Alltaf	672	50%	3%	50%
Oftast	435	33%	3%	33%
Stundum	118	9%	2%	9%
Sjaldan	87	7%	1%	7%
Aldrei	20	2%	1%	2%
Fjöldi svara	1332	100%
Veit ekki	26
Vil ekki svara	12
Hætt(ur) að svara	12
Alls	1382

	Alltaf	Oftast	Stundum	Sjaldan eða aldrei	Fjöldi	Sjaldan eða aldrei
Heild	50%	33%	9%	8%	1332	8%
Kyn
Karl	48%	34%	10%	8%	633	8%
Kona	53%	31%	8%	8%	699	8%
Aldur
67-69 ára	46%	33%	11%	9%	291	9%
70-72 ára	48%	34%	9%	9%	264	9%
73-75 ára	53%	31%	8%	8%	235	8%
76-79 ára	49%	35%	8%	8%	256	8%
80-87 ára	54%	30%	8%	7%	219	7%
88 ára og eldri	60%	30%	6%	4%	67	4%
Búseta
Höfuðborgarsvæði	51%	32%	9%	9%	887	9%
Landsbyggð	50%	35%	9%	6%	445	6%
Uppruni ***
Íslenskur uppruni	53%	33%	7%	6%	980	6%
Erlendur uppruni	47%	29%	11%	12%	112	12%
Innflytjandi	42%	31%	14%	13%	215	13%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur)
Mjög góð	46%	30%	9%	15%	149	15%
Frekar góð	36%	32%	18%	14%	78	14%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	45%	31%	14%	9%	99	9%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	45%	33%	10%	12%	69	12%
20 til 30 ár	52%	28%	14%	7%	29	7%
Lengur en 30 ár	43%	30%	14%	14%	228	14%
Menntun
Grunnskólanám	48%	34%	9%	9%	321	9%
Nám á framhaldsskólastigi	52%	32%	9%	7%	523	7%
Háskólanám	51%	33%	8%	8%	449	8%
Atvinnustaða
Í launaðri vinnu	52%	34%	9%	5%	194	5%
Ekki í launaðri vinnu	50%	32%	9%	8%	1114	8%
Hjúskaparstaða
Býr ein/n	47%	34%	10%	9%	424	9%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	52%	32%	8%	7%	892	7%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 17. Ég sakna þess að hafa fólk í kringum mig

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Alltaf	56	4%	1%	4%
Oftast	124	9%	2%	9%
Stundum	385	29%	2%	29%
Sjaldan	354	26%	2%	26%
Aldrei	419	31%	2%	31%
Fjöldi svara	1338	100%
Veit ekki	23
Vil ekki svara	9
Hætt(ur) að svara	12
Alls	1382

	Alltaf eða oftast	Stundum	Sjaldan	Aldrei	Fjöldi	Oftast eða alltaf
Heild	13%	29%	26%	31%	1338	13%
Kyn ***
Karl	11%	26%	26%	36%	634	11%
Kona	16%	31%	27%	27%	704	16%
Aldur
67-69 ára	12%	27%	31%	31%	296	12%
70-72 ára	15%	29%	24%	32%	261	15%
73-75 ára	12%	29%	28%	31%	236	12%
76-79 ára	14%	31%	26%	29%	259	14%
80-87 ára	14%	29%	23%	34%	218	14%
88 ára og eldri	16%	25%	25%	34%	68	16%
Búseta
Höfuðborgarsvæði	14%	30%	26%	31%	897	14%
Landsbyggð	13%	27%	28%	32%	441	13%
Uppruni *
Íslenskur uppruni	13%	27%	26%	34%	981	13%
Erlendur uppruni	13%	28%	27%	32%	111	13%
Innflytjandi	17%	36%	25%	23%	217	17%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur)
Mjög góð	14%	28%	27%	32%	149	14%
Frekar góð	11%	41%	28%	20%	79	11%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	20%	36%	22%	21%	99	20%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	20%	39%	26%	16%	70	20%
20 til 30 ár	24%	31%	24%	21%	29	24%
Lengur en 30 ár	13%	32%	25%	30%	228	13%
Menntun ***
Grunnskólanám	18%	34%	21%	28%	320	18%
Nám á framhaldsskólastigi	15%	28%	24%	33%	524	15%
Háskólanám	8%	26%	32%	34%	454	8%
Atvinnustaða ***
Í launaðri vinnu	8%	22%	28%	42%	196	8%
Ekki í launaðri vinnu	15%	30%	26%	30%	1117	15%
Hjúskaparstaða ***
Býr ein/n	18%	37%	22%	23%	427	18%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	11%	25%	29%	35%	893	11%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 18. Það eru nægilega margir sem mér finnst ég náin/n

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Alltaf	601	45%	3%	45%
Oftast	507	38%	3%	38%
Stundum	121	9%	2%	9%
Sjaldan	77	6%	1%	6%
Aldrei	27	2%	1%	2%
Fjöldi svara	1333	100%
Veit ekki	29
Vil ekki svara	8
Hætt(ur) að svara	12
Alls	1382

	Alltaf	Oftast	Stundum	Sjaldan eða aldrei	Fjöldi	Sjaldan eða aldrei
Heild	45%	38%	9%	8%	1333	8%
Kyn
Karl	44%	39%	8%	9%	633	9%
Kona	46%	37%	10%	7%	700	7%
Aldur
67-69 ára	44%	39%	9%	8%	293	8%
70-72 ára	47%	34%	11%	8%	263	8%
73-75 ára	45%	39%	8%	7%	236	7%
76-79 ára	44%	40%	8%	7%	252	7%
80-87 ára	44%	38%	10%	9%	220	9%
88 ára og eldri	49%	35%	6%	10%	69	10%
Búseta
Höfuðborgarsvæði	46%	37%	10%	8%	892	8%
Landsbyggð	44%	41%	8%	7%	441	7%
Uppruni **
Íslenskur uppruni	46%	39%	8%	7%	983	7%
Erlendur uppruni	43%	38%	10%	9%	112	9%
Innflytjandi	42%	32%	15%	11%	214	11%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur)
Mjög góð	42%	36%	9%	13%	149	13%
Frekar góð	32%	36%	22%	9%	77	9%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	49%	30%	12%	8%	99	8%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	47%	35%	9%	9%	68	9%
20 til 30 ár	52%	17%	17%	14%	29	14%
Lengur en 30 ár	39%	36%	14%	11%	228	11%
Menntun *
Grunnskólanám	41%	37%	12%	10%	322	10%
Nám á framhaldsskólastigi	45%	38%	9%	8%	521	8%
Háskólanám	49%	38%	8%	5%	453	5%
Atvinnustaða
Í launaðri vinnu	51%	36%	7%	6%	194	6%
Ekki í launaðri vinnu	44%	38%	10%	8%	1115	8%
Hjúskaparstaða ***
Býr ein/n	38%	39%	14%	9%	419	9%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	49%	38%	7%	7%	898	7%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 19. Mér finnst oft að mér sé hafnað

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Alltaf	10	1%	0%	1%
Oftast	23	2%	1%	2%
Stundum	142	11%	2%	11%
Sjaldan	369	28%	2%	28%
Aldrei	792	59%	3%	59%
Fjöldi svara	1336	100%
Veit ekki	22
Vil ekki svara	12
Hætt(ur) að svara	12
Alls	1382

	Alltaf eða oftast	Stundum	Sjaldan	Aldrei	Fjöldi	Oftast eða alltaf
Heild	2%	11%	28%	59%	1336	2%
Kyn
Karl	2%	9%	28%	61%	634	2%
Kona	3%	12%	27%	58%	702	3%
Aldur óg
67-69 ára	2%	12%	33%	53%	294	2%
70-72 ára	4%	11%	29%	56%	263	4%
73-75 ára	0%	12%	30%	58%	236	0%
76-79 ára	3%	11%	25%	61%	258	3%
80-87 ára	3%	9%	22%	66%	219	3%
88 ára og eldri	0%	5%	17%	79%	66	0%
Búseta
Höfuðborgarsvæði	2%	11%	26%	61%	891	2%
Landsbyggð	3%	9%	31%	56%	445	3%
Uppruni óg
Íslenskur uppruni	2%	9%	28%	61%	987	2%
Erlendur uppruni	4%	8%	25%	63%	110	4%
Innflytjandi	2%	18%	26%	53%	212	2%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
Mjög góð	3%	9%	23%	64%	150	3%
Frekar góð	4%	23%	27%	46%	74	4%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	1%	18%	30%	52%	97	1%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	1%	16%	28%	54%	68	1%
20 til 30 ár	0%	21%	34%	45%	29	0%
Lengur en 30 ár	4%	14%	24%	58%	224	4%
Menntun
Grunnskólanám	4%	12%	28%	56%	324	4%
Nám á framhaldsskólastigi	2%	9%	27%	62%	518	2%
Háskólanám	2%	11%	29%	58%	455	2%
Atvinnustaða óg
Í launaðri vinnu	1%	11%	32%	56%	195	1%
Ekki í launaðri vinnu	3%	11%	26%	60%	1117	3%
Hjúskaparstaða
Býr ein/n	2%	12%	26%	60%	427	2%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	3%	10%	28%	59%	893	3%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Félagsleg virkni og einangrun

Félagsleg virkni og einangrun eldra fólks var mæld með sex spurningum, sjá greiningar 22.-27. Mynd 5 hér fyrir neðan sýnir samanburð á félagslegri virkni og einangrun eftir uppruna í kassariti og þéttniriti.

Ekki var mikill munur á einangrun einstaklinga eftir uppruna þó svo munurinn sé marktækur. Þéttnirit fyrir mynd 5 sýnir þetta ítarlega. Einangrun var örlítið lægri á meðal eldra fólks af íslenskum uppruna (m = 2,9) heldur en þeirra sem voru af erlendum uppruna (m = 3,0) eða innflytjendur (m = 3,0). Í greiningu 20 er að finna nánari greiningu á kvarðanum um félagslega virkni og einangrun.

• Kassarit
• Þéttnirit

Mynd 5. Einangrun eftir uppruna

Mynd 5. Einangrun eftir uppruna

Greining 20. Einangrun, þar sem hærra gildi táknar meiri einangrun

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
1,0 - 2,0	76	6%	1%	6%
2,1 - 3,0	775	57%	3%	57%
3,1 - 4,0	453	33%	3%	33%
4,1 - 5,0	58	4%	1%	4%
Fjöldi svara	1362	100%
Svarar ekki	20
Alls	1382
Hærra gildi táknar meiri einangrun. Gildið 1 merkir að einstaklingur tekur daglega þátt í félagsstarfi, hittir fólk utan heimilis daglega, fær börn, ættingja og vini daglega í heimsókn o.s.frv. Á meðan gildið 5 táknar að einstaklingur stundar aldrei félagsstarf, hittir aldrei fólk utan heimilis og fær aldrei börn, ættingja og vini í heimsókn o.s.frv.

	Meðaltal	Staðalfrávik	Fjöldi	Meðaltal
Heild	2,9	0,6	1362	2,9
Kyn ***
Karl	3,0	0,6	647	3,0
Kona	2,8	0,6	715	2,8
Aldur *
67-69 ára	2,9	0,6	298	2,9
70-72 ára	2,9	0,6	266	2,9
73-75 ára	2,9	0,6	240	2,9
76-79 ára	2,9	0,6	262	2,9
80-87 ára	3,0	0,6	227	3,0
88 ára og eldri	3,2	0,6	69	3,2
Búseta
Höfuðborgarsvæði	2,9	0,6	913	2,9
Landsbyggð	2,9	0,6	449	2,9
Uppruni **
Íslenskur uppruni	2,9	0,6	1001	2,9
Erlendur uppruni	3,0	0,6	114	3,0
Innflytjandi	3,0	0,6	221	3,0
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
Mjög góð	3,0	0,5	152	3,0
Frekar góð	3,0	0,7	80	3,0
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	3,1	0,6	102	3,1
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	3,0	0,6	71	3,0
20 til 30 ár	3,0	0,4	30	3,0
Lengur en 30 ár	3,0	0,6	233	3,0
Menntun **
Grunnskólanám	3,0	0,6	329	3,0
Nám á framhaldsskólastigi	3,0	0,6	532	3,0
Háskólanám	2,8	0,6	463	2,8
Atvinnustaða
Í launaðri vinnu	2,8	0,5	197	2,8
Ekki í launaðri vinnu	2,9	0,6	1143	2,9
Hjúskaparstaða
Býr ein/n	2,9	0,6	432	2,9
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	2,9	0,6	915	2,9
Hærra gildi táknar meiri einangrun. Gildið 1 merkir að einstaklingur tekur daglega þátt í félagsstarfi, hittir fólk utan heimilis daglega, fær börn, ættingja og vini daglega í heimsókn o.s.frv. Á meðan gildið 5 táknar að einstaklingur stundar aldrei félagsstarf, hittir aldrei fólk utan heimilis og fær aldrei börn, ættingja og vini í heimsókn o.s.frv. Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Mynd 6 sýnir svo hve hátt hlutfall fólks sinnti mismunandi virkni einu sinni í viku eða oftar. Almennt var eldra fólk reglulega í samskiptum við vini og fjölskyldumeðlimi. Fólk af erlendum uppruna og innflytjendur voru í örlítið minna mæli í samskiptum við fólk þó þau voru vissulega oftar í samskiptum í gegnum internetið.

Mynd 6. Hversu oft að jafnaði eldra fólk eru í samskiptum eða innan um fólk

Greining 21. Hversu oft að jafnaði gerir þú eftirfarandi? - Stundar þú reglubundna hreyfingu af einhverju tagi, s.s. dans, göngu, golf, líkamsrækt o.s.frv.?

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Daglega	412	30%	2%	30%
Nokkrum sinnum í viku	578	43%	3%	43%
Einu sinni í viku	119	9%	2%	9%
2-3 í mánuði	61	5%	1%	5%
Einu sinni í mánuði	44	3%	1%	3%
Aldrei	139	10%	2%	10%
Fjöldi svara	1353	100%
Á ekki við	9
Vil ekki svara	7
Hætt(ur) að svara	13
Alls	1382

	Daglega	Nokkrum sinnum í viku	Einu sinni í viku	Einu sinni til þrisvar í mánuði	Aldrei	Fjöldi	Nokkrum sinnum í viku eða oftar
Heild	30%	43%	9%	8%	10%	1353	73%
Kyn **
Karl	31%	43%	9%	10%	8%	643	74%
Kona	30%	43%	9%	6%	13%	710	73%
Aldur ***
67-69 ára	36%	41%	9%	10%	4%	294	78%
70-72 ára	30%	46%	9%	9%	7%	264	76%
73-75 ára	30%	40%	10%	7%	12%	240	71%
76-79 ára	26%	46%	7%	7%	14%	260	72%
80-87 ára	31%	42%	9%	6%	11%	227	74%
88 ára og eldri	24%	32%	9%	10%	25%	68	56%
Búseta
Höfuðborgarsvæði	30%	43%	9%	8%	10%	912	73%
Landsbyggð	31%	42%	8%	8%	11%	441	73%
Uppruni
Íslenskur uppruni	30%	43%	9%	8%	10%	995	74%
Erlendur uppruni	31%	37%	6%	10%	17%	114	68%
Innflytjandi	31%	42%	12%	7%	8%	216	73%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur)
Mjög góð	34%	41%	9%	5%	11%	153	75%
Frekar góð	29%	41%	5%	10%	14%	78	71%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	29%	37%	14%	12%	8%	98	65%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	29%	33%	16%	12%	10%	69	62%
20 til 30 ár	30%	43%	13%	7%	7%	30	73%
Lengur en 30 ár	32%	42%	7%	7%	12%	230	74%
Menntun *
Grunnskólanám	28%	39%	10%	9%	13%	324	68%
Nám á framhaldsskólastigi	31%	41%	8%	8%	11%	530	72%
Háskólanám	32%	47%	8%	6%	7%	460	79%
Atvinnustaða
Í launaðri vinnu	36%	44%	8%	7%	5%	196	81%
Ekki í launaðri vinnu	30%	42%	9%	8%	11%	1133	72%
Hjúskaparstaða
Býr ein/n	29%	44%	8%	7%	13%	426	73%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	31%	42%	9%	8%	9%	910	73%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 22. Hversu oft að jafnaði gerir þú eftirfarandi? - Tekur þú þátt í félagsstarfi fyrir eldra fólk?

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Daglega	13	1%	1%	1%
Nokkrum sinnum í viku	150	11%	2%	11%
Einu sinni í viku	106	8%	1%	8%
2-3 í mánuði	60	5%	1%	5%
Einu sinni í mánuði	88	7%	1%	7%
Aldrei	906	68%	3%	68%
Fjöldi svara	1323	100%
Á ekki við	40
Vil ekki svara	6
Hætt(ur) að svara	13
Alls	1382

	Daglega	Nokkrum sinnum í viku	Einu sinni í viku	Einu sinni til þrisvar í mánuði	Aldrei	Fjöldi	Nokkrum sinnum í viku eða oftar
Heild	1%	11%	8%	11%	68%	1323	12%
Kyn ***
Karl	1%	7%	6%	11%	75%	629	8%
Kona	1%	15%	10%	11%	63%	694	16%
Aldur óg
67-69 ára	1%	6%	3%	8%	82%	290	7%
70-72 ára	0%	7%	7%	9%	75%	257	8%
73-75 ára	2%	12%	9%	13%	64%	233	14%
76-79 ára	1%	12%	12%	12%	63%	256	13%
80-87 ára	1%	17%	10%	14%	58%	219	18%
88 ára og eldri	1%	25%	9%	10%	54%	68	26%
Búseta óg
Höfuðborgarsvæði	1%	11%	8%	9%	72%	885	12%
Landsbyggð	0%	13%	9%	16%	62%	438	13%
Uppruni óg
Íslenskur uppruni	1%	13%	8%	12%	66%	964	14%
Erlendur uppruni	0%	8%	8%	11%	74%	114	8%
Innflytjandi	1%	6%	6%	8%	78%	218	7%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
Mjög góð	0%	7%	11%	10%	72%	152	7%
Frekar góð	2%	8%	5%	10%	75%	80	10%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	0%	5%	3%	6%	86%	99	5%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	0%	6%	3%	4%	87%	69	6%
20 til 30 ár	0%	0%	7%	13%	80%	30	0%
Lengur en 30 ár	1%	8%	8%	10%	73%	232	9%
Menntun óg
Grunnskólanám	2%	13%	10%	13%	61%	312	15%
Nám á framhaldsskólastigi	0%	12%	6%	11%	71%	518	12%
Háskólanám	0%	9%	9%	10%	72%	453	10%
Atvinnustaða óg
Í launaðri vinnu	0%	5%	2%	8%	85%	193	5%
Ekki í launaðri vinnu	1%	12%	9%	12%	66%	1106	14%
Hjúskaparstaða óg
Býr ein/n	1%	15%	10%	13%	60%	417	16%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	1%	9%	7%	10%	73%	889	10%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 23. Hversu oft að jafnaði gerir þú eftirfarandi? - Tekur þú þátt öðru, skipulögðu félagsstarfi s.s. trúfélagi, kór, góðgerðarstarfi eða öðru?

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Daglega	10	1%	0%	1%
Nokkrum sinnum í viku	94	7%	1%	7%
Einu sinni í viku	135	10%	2%	10%
2-3 í mánuði	132	10%	2%	10%
Einu sinni í mánuði	98	7%	1%	7%
Aldrei	843	64%	3%	64%
Fjöldi svara	1312	100%
Á ekki við	43
Vil ekki svara	14
Hætt(ur) að svara	13
Alls	1382

	Daglega	Nokkrum sinnum í viku	Einu sinni í viku	Einu sinni til þrisvar í mánuði	Aldrei	Fjöldi	Nokkrum sinnum í viku eða oftar
Heild	1%	7%	10%	18%	64%	1312	8%
Kyn óg
Karl	1%	8%	11%	17%	64%	623	9%
Kona	1%	7%	10%	18%	65%	689	7%
Aldur óg
67-69 ára	1%	6%	10%	22%	60%	290	7%
70-72 ára	0%	10%	11%	20%	58%	257	11%
73-75 ára	1%	7%	7%	17%	68%	229	7%
76-79 ára	1%	8%	10%	17%	64%	254	9%
80-87 ára	0%	6%	12%	13%	69%	216	6%
88 ára og eldri	0%	3%	12%	3%	82%	66	3%
Búseta óg
Höfuðborgarsvæði	1%	8%	10%	17%	64%	881	9%
Landsbyggð	1%	6%	10%	18%	65%	431	7%
Uppruni óg
Íslenskur uppruni	1%	7%	10%	18%	64%	958	8%
Erlendur uppruni	1%	6%	12%	17%	64%	113	7%
Innflytjandi	0%	7%	9%	17%	67%	215	7%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
Mjög góð	1%	4%	9%	19%	68%	149	5%
Frekar góð	1%	15%	15%	14%	54%	79	16%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	0%	4%	7%	16%	73%	99	4%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	0%	6%	7%	16%	71%	69	6%
20 til 30 ár	0%	0%	7%	23%	70%	30	0%
Lengur en 30 ár	1%	8%	11%	16%	64%	228	9%
Menntun óg
Grunnskólanám	0%	5%	8%	11%	76%	302	5%
Nám á framhaldsskólastigi	1%	7%	9%	17%	66%	516	8%
Háskólanám	1%	8%	14%	22%	55%	457	9%
Atvinnustaða óg
Í launaðri vinnu	2%	10%	11%	26%	50%	193	12%
Ekki í launaðri vinnu	1%	6%	10%	16%	67%	1096	7%
Hjúskaparstaða óg
Býr ein/n	1%	6%	9%	13%	70%	412	7%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	1%	7%	11%	20%	62%	883	8%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 24. Hversu oft hittir þú einhvern utan heimilis þíns?

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Daglega	484	36%	3%	36%
Nokkrum sinnum í viku	563	42%	3%	42%
Einu sinni í viku	142	11%	2%	11%
2-3 í mánuði	89	7%	1%	7%
Einu sinni í mánuði	52	4%	1%	4%
Aldrei	22	2%	1%	2%
Fjöldi svara	1352	100%
Á ekki við	8
Vil ekki svara	7
Hætt(ur) að svara	15
Alls	1382

	Daglega	Nokkrum sinnum í viku	Einu sinni í viku	Einu sinni til þrisvar í mánuði	Aldrei	Fjöldi	Nokkrum sinnum í viku eða oftar
Heild	36%	42%	11%	10%	2%	1352	77%
Kyn ***
Karl	41%	37%	11%	10%	1%	645	78%
Kona	31%	46%	10%	10%	2%	707	77%
Aldur óg
67-69 ára	42%	40%	8%	9%	1%	296	82%
70-72 ára	35%	45%	11%	9%	0%	265	80%
73-75 ára	37%	39%	13%	10%	1%	239	76%
76-79 ára	31%	44%	12%	12%	1%	259	75%
80-87 ára	35%	43%	8%	11%	3%	224	78%
88 ára og eldri	28%	36%	13%	13%	10%	69	64%
Búseta
Höfuðborgarsvæði	35%	41%	11%	12%	2%	907	75%
Landsbyggð	38%	44%	9%	7%	2%	445	82%
Uppruni óg
Íslenskur uppruni	38%	43%	9%	8%	2%	998	82%
Erlendur uppruni	28%	44%	15%	12%	2%	112	71%
Innflytjandi	30%	32%	14%	22%	1%	217	62%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
Mjög góð	34%	38%	13%	15%	0%	151	72%
Frekar góð	34%	35%	17%	10%	4%	77	69%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	18%	34%	15%	31%	2%	100	52%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	14%	34%	17%	33%	1%	70	49%
20 til 30 ár	37%	30%	17%	17%	0%	30	67%
Lengur en 30 ár	33%	37%	14%	14%	2%	228	71%
Menntun óg
Grunnskólanám	33%	43%	11%	11%	3%	326	75%
Nám á framhaldsskólastigi	38%	41%	11%	10%	1%	529	78%
Háskólanám	37%	42%	9%	11%	1%	462	79%
Atvinnustaða óg
Í launaðri vinnu	60%	27%	7%	6%	0%	197	87%
Ekki í launaðri vinnu	32%	44%	11%	11%	2%	1134	76%
Hjúskaparstaða
Býr ein/n	37%	41%	10%	10%	2%	429	79%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	35%	42%	11%	10%	1%	908	77%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 25. Hversu oft koma börn, ættingjar og vinir í heimsókn eða þú ferð í heimsókn til þeirra?

• Tíðnitafla
• Þróun
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Daglega	137	10%	2%	10%
Nokkrum sinnum í viku	554	42%	3%	42%
Einu sinni í viku	296	22%	2%	22%
2-3 í mánuði	201	15%	2%	15%
Einu sinni í mánuði	100	8%	1%	8%
Aldrei	40	3%	1%	3%
Fjöldi svara	1328	100%
Á ekki við	26
Vil ekki svara	13
Hætt(ur) að svara	15
Alls	1382

	Daglega	Nokkrum sinnum í viku	Einu sinni í viku	Einu sinni til þrisvar í mánuði	Aldrei	Fjöldi	Nokkrum sinnum í viku eða oftar
Heild	10%	42%	22%	23%	3%	1328	52%
Kyn
Karl	8%	42%	23%	24%	3%	631	50%
Kona	12%	42%	22%	22%	3%	697	54%
Aldur óg
67-69 ára	9%	42%	22%	23%	4%	288	51%
70-72 ára	8%	45%	22%	22%	4%	263	52%
73-75 ára	11%	41%	23%	23%	2%	233	52%
76-79 ára	12%	37%	24%	25%	2%	255	49%
80-87 ára	10%	43%	21%	21%	4%	221	54%
88 ára og eldri	16%	43%	19%	21%	1%	68	59%
Búseta
Höfuðborgarsvæði	10%	42%	24%	21%	3%	894	52%
Landsbyggð	12%	41%	18%	25%	4%	434	53%
Uppruni óg
Íslenskur uppruni	10%	44%	23%	22%	2%	981	53%
Erlendur uppruni	11%	32%	23%	27%	7%	112	43%
Innflytjandi	13%	37%	19%	26%	5%	210	50%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
Mjög góð	8%	36%	24%	28%	4%	149	44%
Frekar góð	17%	32%	12%	32%	8%	76	49%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	16%	35%	21%	21%	7%	96	51%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	18%	30%	15%	29%	8%	66	48%
20 til 30 ár	11%	32%	25%	25%	7%	28	43%
Lengur en 30 ár	11%	37%	21%	26%	5%	227	48%
Menntun
Grunnskólanám	12%	41%	19%	25%	3%	316	53%
Nám á framhaldsskólastigi	10%	39%	23%	26%	2%	524	50%
Háskólanám	8%	45%	24%	19%	3%	450	54%
Atvinnustaða
Í launaðri vinnu	7%	41%	26%	22%	3%	194	48%
Ekki í launaðri vinnu	11%	42%	22%	23%	3%	1115	53%
Hjúskaparstaða *
Býr ein/n	11%	37%	23%	24%	5%	417	48%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	10%	44%	22%	22%	2%	898	54%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 26. Hversu oft ertu í símasambandi við börn, ættingja og vini?

• Tíðnitafla
• Þróun
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Daglega	392	29%	2%	29%
Nokkrum sinnum í viku	596	44%	3%	44%
Einu sinni í viku	166	12%	2%	12%
2-3 í mánuði	109	8%	1%	8%
Einu sinni í mánuði	57	4%	1%	4%
Aldrei	25	2%	1%	2%
Fjöldi svara	1345	100%
Á ekki við	15
Vil ekki svara	7
Hætt(ur) að svara	15
Alls	1382

	Daglega	Nokkrum sinnum í viku	Einu sinni í viku	Einu sinni til þrisvar í mánuði	Aldrei	Fjöldi	Nokkrum sinnum í viku eða oftar
Heild	29%	44%	12%	12%	2%	1345	73%
Kyn ***
Karl	23%	43%	15%	17%	2%	636	67%
Kona	35%	45%	10%	8%	2%	709	80%
Aldur óg
67-69 ára	31%	42%	13%	12%	2%	293	73%
70-72 ára	24%	52%	10%	13%	2%	262	76%
73-75 ára	29%	43%	13%	13%	2%	239	72%
76-79 ára	27%	47%	13%	12%	0%	257	75%
80-87 ára	33%	39%	13%	12%	3%	225	72%
88 ára og eldri	36%	39%	7%	12%	6%	69	75%
Búseta
Höfuðborgarsvæði	31%	43%	12%	12%	2%	902	74%
Landsbyggð	25%	47%	13%	14%	2%	443	72%
Uppruni óg
Íslenskur uppruni	30%	46%	12%	11%	2%	990	76%
Erlendur uppruni	28%	38%	15%	18%	1%	114	66%
Innflytjandi	27%	41%	14%	15%	3%	215	68%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
Mjög góð	25%	40%	19%	15%	2%	151	64%
Frekar góð	28%	42%	13%	15%	3%	79	70%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	31%	39%	9%	18%	3%	98	69%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	38%	35%	7%	18%	1%	68	74%
20 til 30 ár	18%	61%	18%	0%	4%	28	79%
Lengur en 30 ár	25%	39%	16%	17%	3%	232	64%
Menntun
Grunnskólanám	31%	43%	12%	11%	2%	325	74%
Nám á framhaldsskólastigi	30%	43%	12%	13%	2%	525	73%
Háskólanám	27%	46%	14%	12%	1%	457	73%
Atvinnustaða óg
Í launaðri vinnu	30%	47%	11%	10%	2%	196	77%
Ekki í launaðri vinnu	29%	44%	13%	13%	2%	1128	73%
Hjúskaparstaða
Býr ein/n	32%	41%	12%	12%	3%	426	73%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	28%	46%	13%	12%	1%	905	74%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Greining 27. Hversu oft ertu í sambandi við börn, ættingja og vini gegnum internetið?

• Tíðnitafla
• Þróun
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Daglega	227	17%	2%	17%
Nokkrum sinnum í viku	424	32%	2%	32%
Einu sinni í viku	167	13%	2%	13%
2-3 í mánuði	136	10%	2%	10%
Einu sinni í mánuði	74	6%	1%	6%
Aldrei	306	23%	2%	23%
Fjöldi svara	1334	100%
Á ekki við	22
Vil ekki svara	11
Hætt(ur) að svara	15
Alls	1382

	Daglega	Nokkrum sinnum í viku	Einu sinni í viku	2-3 í mánuði	Einu sinni í mánuði	Aldrei	Fjöldi	Nokkrum sinnum í viku eða oftar
Heild	17%	32%	13%	10%	6%	23%	1334	49%
Kyn ***
Karl	12%	30%	13%	13%	6%	25%	631	42%
Kona	21%	33%	12%	7%	5%	21%	703	55%
Aldur óg
67-69 ára	24%	38%	11%	9%	6%	11%	295	62%
70-72 ára	17%	38%	14%	14%	5%	13%	259	55%
73-75 ára	16%	33%	18%	8%	6%	18%	234	49%
76-79 ára	15%	31%	11%	11%	5%	27%	255	46%
80-87 ára	15%	21%	11%	9%	6%	38%	223	35%
88 ára og eldri	7%	13%	1%	7%	4%	66%	68	21%
Búseta
Höfuðborgarsvæði	18%	33%	13%	10%	6%	21%	893	51%
Landsbyggð	15%	30%	12%	11%	5%	27%	441	45%
Uppruni *
Íslenskur uppruni	15%	33%	12%	10%	5%	25%	978	48%
Erlendur uppruni	21%	26%	17%	10%	5%	21%	112	47%
Innflytjandi	23%	32%	12%	11%	7%	14%	219	55%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
Mjög góð	19%	30%	17%	5%	5%	23%	151	50%
Frekar góð	22%	23%	12%	15%	10%	18%	78	45%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	28%	35%	11%	16%	6%	5%	101	62%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	28%	41%	8%	15%	7%	0%	71	69%
20 til 30 ár	28%	28%	21%	7%	7%	10%	29	55%
Lengur en 30 ár	20%	27%	15%	10%	6%	22%	230	47%
Menntun ***
Grunnskólanám	17%	26%	9%	9%	5%	34%	316	43%
Nám á framhaldsskólastigi	15%	29%	13%	11%	6%	26%	523	45%
Háskólanám	18%	40%	15%	11%	5%	11%	457	58%
Atvinnustaða **
Í launaðri vinnu	20%	40%	12%	10%	5%	12%	194	60%
Ekki í launaðri vinnu	17%	31%	13%	10%	5%	25%	1118	47%
Hjúskaparstaða ***
Býr ein/n	17%	28%	12%	7%	5%	31%	419	45%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	17%	34%	13%	12%	6%	19%	900	51%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.

Á mynd 7 má sjá samanburð á svörum þátttakenda við því hvor þeim finnist auðvelt eða erfitt að nálgast upplýsingar um félagsstarf og réttindi eldra fólks eftir uppruna og kunnáttu í íslensku. Fjórar súlur eru á myndinni en hver þeirra stendur fyrir þátttakendur af ákveðnum uppruna með tiltekna tungumálakunnáttu. Svörum þátttakenda er skipt með litum á hverri súlu fyrir sig. Um 10% einstaklinga af íslenskum uppruna telur aðgengi að upplýsingum um félagsstarf og réttindi eldra fólks erfitt, 42% hvorki auðvelt né erfitt og 48% segir aðgengi auðvelt. Eldra fólk af erlendum uppruna eða innflytjendur sem búa yfir góðri íslenskukunnáttu hafa áþekka reynslu. Aðeins fleiri úr hópi innflytjenda eða fólks af erlendum uppruna með góða íslenskukunnáttu, eða 15%, segja aðgengi erfitt, 40% hvorki erfitt né auðvelt og 46% segir aðgengi auðvelt. Þegar tveir síðustu hóparnir eru bornir saman, þ.e. eldra fólk af erlendum uppruna sem talar frekar góða íslensku eða hvorki góða né lélega, frekar eða mjög lélega íslensku má sjá að mun færri telja aðgengi að upplýsingum gott eða 29% sem tala frekar góða íslensku og 25% þeirra sem talar hvorki góða eða lélega íslensku. Þeir sem tala hvorki góða né lélega eða frekar eða mjög lélega íslensku, þ.e.a.s. það eldra fólk á Íslandi sem býr yfir takmarkaðri tungumálakunnáttu á þó áberandi erfiðast með að nálgast upplýsingar um félagsstarf og réttindi eldra fólks, eða 27% hópsins.

Mynd 7. Finnst þér auðvelt eða erfitt að nálgast upplýsingar um félagsstarf og réttindi eldra fólks? - greint eftir uppruna og kunnáttu í íslensku

Greining 28. Finnst þér auðvelt eða erfitt að nálgast upplýsingar um félagsstarf og réttindi eldra fólks?

• Tíðnitafla
• Bakgrunnsgreining

	Fjöldi	Hlutfall	Vikmörk +/-	Hlutfall
Auðvelt	524	44%	3%	44%
Hvorki auðvelt né erfitt	515	43%	3%	43%
Erfitt	146	12%	2%	12%
Fjöldi svara	1185	100%
Á ekki við	157
Vil ekki svara	24
Hætt(ur) að svara	16
Alls	1382

	Auðvelt	Hvorki auðvelt né erfitt	Erfitt	Fjöldi	Auðvelt
Heild	44%	43%	12%	1185	44%
Kyn
Karl	42%	47%	11%	539	42%
Kona	46%	41%	14%	646	46%
Aldur
67-69 ára	47%	41%	12%	249	47%
70-72 ára	42%	48%	10%	238	42%
73-75 ára	47%	44%	9%	215	47%
76-79 ára	48%	40%	13%	231	48%
80-87 ára	40%	44%	16%	195	40%
88 ára og eldri	32%	47%	21%	57	32%
Búseta
Höfuðborgarsvæði	43%	45%	12%	796	43%
Landsbyggð	46%	41%	13%	389	46%
Uppruni ***
Íslenskur uppruni	48%	42%	10%	873	48%
Erlendur uppruni	43%	43%	15%	94	43%
Innflytjandi	32%	49%	20%	200	32%
Íslenskukunnátta (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) **
Mjög góð	46%	40%	15%	131	46%
Frekar góð	29%	58%	13%	69	29%
Hvorki góð né léleg, frekar eða mjög léleg	25%	48%	27%	93	25%
Lengd búsetu á Íslandi (erlendur bakgrunnur eða innflytjendur) óg
20 ár eða skemur	25%	45%	30%	64	25%
20 til 30 ár	37%	48%	15%	27	37%
Lengur en 30 ár	38%	47%	15%	203	38%
Menntun
Grunnskólanám	42%	44%	14%	294	42%
Nám á framhaldsskólastigi	45%	42%	13%	460	45%
Háskólanám	47%	44%	9%	401	47%
Atvinnustaða
Í launaðri vinnu	45%	45%	10%	150	45%
Ekki í launaðri vinnu	44%	43%	13%	1018	44%
Hjúskaparstaða *
Býr ein/n	39%	46%	15%	388	39%
Býr með maka, sambýlismanni/-konu, fjölskyldu eða öðrum	47%	42%	11%	783	47%
Marktækur munur er á hópum: *p < 0,05; **p < 0,01; ***p < 0,001. óg merkir að gögnin uppfylltu ekki forsendur marktektarprófs.