1987 - Minningarljóð á hundrað ára afmæli Jóns Sigurðssonar 17. júní 1911
Þagnið, dægurþras og rígur!
Þokið meðan til vor flýgur
örninn mær, sem aldrei hnígur
íslenskt meðan lifir blóð:
minning kappans, mest sem vakti
manndáð lýðs og sundrung hrakti,
fornar slóðir frelsis rakti,
fann og ruddi brautir þjóð.
Fagna, Ísland, fremstum hlyni
frama þíns, á nýrri öld,
magna Jóni Sigurðssyni
sigurfull og þakkargjöld!
Lengi hafði landið sofið,
lamað, heillum svift og dofið –
fornt var vígið frelsis rofið,
farið kapp og horfin dáð.
Loks hófst reisn um álfu alla,
árdagsvættir heyrðust kalla –
þjóð vor rumska þorði varla,
því að enginn kunni ráð –
þar til hann kom, fríður, frækinn,
fornri borinn Arnar slóð,
bratta vanur, brekkusækinn.
Brjóst hann gerðist fyrir þjóð.
Vopnum öflugs anda búinn,
öllu röngu móti snúinn,
hreinni ást til ættlands knúinn,
aldrei hugði’ á sjálfs síns gagn.
Fætur djúpt í fortíð stóðu,
fast í samtíð herðar óðu,
fránar sjónir framtíð glóðu.
Fyllti viljann snilldar magn.
Hulinn kraft úr læðing leysti,
lífgaði von og trú á rétt.
Frelsisvirkin fornu reisti,
framtíð þjóðar mark lét sett.
Áfram bauð hann: „Ekki víkja.“
Aldrei vildi heitorð svíkja.
Vissi: Hóf æ verður ríkja
vilji menn ei undanhald.
Víðsýnn, framsýnn, fastur, gætinn,
fjáði jafnan öfgalætin,
kostavandur, sigri sætinn
sótti réttinn, skildi vald.
Jafnt í byr og barning gáður
báts og liðs hann gætti þols.
Engum dægurdómum háður. –
Dýrra naut hann sjónarhvols.
Lífsstríð hans varð landsins saga.
Langar nætur, stranga daga
leitaði’ að hjálp við hverjum baga
hjartkærs lands, með öruggt magn.
Alt hið stærsta, alt hið smæsta,
alt hið fjærsta og hendi næsta,
alt var honum eins: hið kærsta,
ef hann fann þar lands síns gagn.
Ægishjálm og hjartans mildi
hafði jafnt, er stýrði lýð,
magn í sverði, mátt í skildi
málsnilld studdi hvöss og þýð.
Arnarfjörður, fagra sveitin!
fjöllum girt, sem átt þann reitinn
þar, sem nafni hann var heitinn,
hetjan prúð, sem landið ann,
heill sé þér og þínum fjöllum,
þar sem sveinninn, fremri öllum,
lærði að klífa, hjalla af hjöllum,
hátt, uns landi frelsi vann!
Eyrin Rafns! Það ljós sem lýsti
löngu síðan við þinn garð,
enga helspá í sér hýsti:
Íslands reisnar tákn það varð.
Ísland, þakka óskasyni,
endurreisnar fremstum hlyni,
þakka Jóni Sigurðssyni,
sem þér lyfti mest og best.
Sjást mun eftir aldir næstu
enn þá ljós af starfi glæstu.
Nær sem marki nær þú hæstu,
nafn hans ljómar æðst og mest.
Gleðji drottinn frömuð frelsis,
fósturjarðar sverð og skjöld!
Lagabætir, brjótur helsis,
blessist starf þitt öld af öld!
Skáld: Hannes Hafstein
Fjallkona: Guðný Ragnarsdóttir