1954 - Ávarp fjallkonunnar
I
Þegar fagnar þjóðin öll,
þá er bjart um Íslandsfjöll.
Fornra stöðva vitjar vorið,
vermir landið endurborið,
svo að klökkna klaki og mjöll.
Lofgerð syngur landsins harpa,
leika börn í grænum varpa.
Gróðrarmáttur, gömul vé
glæða lífi blóm og tré.
Þó að vetur þorrakaldur
þylji margan svartagaldur,
eiga bæði Sól og Saga
sína fögru júnídaga.
Andi fjallsins, frjáls og skyggn,
fagnar þeirra dýrð og tign.
II
Í grænum kyrtli gat ég birst
görpum þeim, er sá ég fyrst.
Öllum gaf ég auðlegð nóga,
íslenskt frelsi, græna skóga.
Seinna var ég rænd og rúin,
ráðafá og tötrum búin.
Margir hrjáðu móður sína.
Mér fannst sólin hætt að skína,
vafði nídd og nepjum bitin
nakinn faðm um syni mína
Enn má heyra aldaþytinn
æða gegnum söguritin,
heyra íslenskt brim og bál
bylta sér í minni sál.
III
Frelsi! hrópa fjöll og sær,
fólksins hjarta undir slær.
Þótti ég í fjötrum forðum
fremur snauð af þakkarorðum,
meðan féllu mér í skaut
molarnir af konungsborðum.
Stundum getur þyngsta þraut
þjóðum markað sigurbraut,
vafið saman veika þætti,
valdið nýjum aldarhætti.
Þannig vekja neyð og náð
nýja krafta, dýpri ráð.
IV
Í þann draum, sem hóf sig hæst,
hefur enginn klónum læst.
Ísland getur enginn sakað.
Andi fjallsins hefur vakað.
Þó að skorti björg í bú,
brast hann aldrei von og trú.
Dætur fjallsins, djúpsins synir,
dalabændur, vinnuhjú,
gerðust Íslands ættarhlynir.
Aldrei hafa betri vinir
heitið fornum fósturbyggðum
fegri ást og meiri tryggðum.
Engin rödd né reiðarslag
gat rofið þeirra bandalag.
Fólksins trú og fornu dyggðum
fagnar þjóðin öll í dag
V
Fullhuga, sem fremstur stóð,
fylgdi djörf og stórlát þjóð,
skeytti lítt um hríð né hregg,
hreystilega fjendum varðist.
Með viljans stáli, orðsins egg,
íslensk þjóð til sigurs barðist.
Kjarkur hennar, kraftur, hreysti,
knútinn hjó og viðjar leysti –
íslenskt frelsi endurreisti.
Lítil reyndust guma geð,
sem gerðust erlend konungspeð.
VI
Hvert gat fólk í fjötrum sótt
frelsishug og nýjan þrótt?
Sjáið fjöll í hæðir hefjast,
himinljósum jökla vefjast.
Geymir spor í mold og mjöll
minninganna stjörnuhöll.
Ilminn finn ég upp úr snjónum,
yl í frosnum tónum.
Frelsisþrá og tröllatryggð
tengja fjöll og mannabyggð.
Náttúrunnar kjarnakynngi
kvað sér hljóðs á landsins þingi.
Kjarkinn ólu fossaföllin,
festuna glæddu hamratröllin.
Eldfjöll, lamin, köldum kyljum,
klettaborg með sprungnum þiljum,
heiðarvangur, greyptur giljum –
þetta er forna frelsishöllin.
Fjallahofið, vígða góða,
storkar öllum stormabyljum,
Stóradómi allra þjóða.
Ennþá tala tindafjöllin
tungumálið, sem við skiljum:
Boða landsins börnum frið,
benda sálum – upp á við,
þekkja hverja þrá og fögnuð
þjáningum og gleði mögnuð,
þekkja hverja þjóðarsorg.
Þau eru Íslands höfuðborg.
VII
Fólk mitt hefur alltaf átt
eðliskosti vits og dáða.
Látið þeirra milda mátt
marka sporin, lögum ráða.
Gælið ei við gálgafrestinn,
gerviblómin, Trójuhestinn.
Vopnadýrkun, falskri fremd,
fylgir alltaf réttlát hefnd.
Fólksins mesti ástareiður
er að vernda landsins heiður.
Þegar loforð þrýtur efnd,
þá er andi fjallsins reiður.
Verði frelsið hætt og hatað,
hefur þjóðin öllu glatað.
Nýja kynslóð eggja enn
Íslands fyrstu landnámsmenn.
VIII
Fram hjá tímans fákur þýtur,
fnæsir hátt og mélin bítur.
Frá jökulrót til ystu ósa
elfan streymir nótt og dag.
Máttur elds og máttur ljósa
magna hennar hjartalag.
Dæm þú ekki, drottins kirkja,
drápur þær, sem fjöllin yrkja!
Hátt frá bjargi berast ættum
bergmálsóp, þegar hjörtun hrópa.
Mælir jörð, er mennskir tala,
magnar raddir, en himinn fagnar.
Öll er byggð í örmum fjalla,
andi þjóðar tengdur landi,
skyldur vorar um ár og aldir
eldi skírðar – til hæstu dýrðar.
Ógnum stríðs og stormabylja
storka þeir, sem orð mín skilja.
Þeim er líf í blóðið borið,
bjargföst trú á landið, vorið.
Blessuð séu börn mín öll
blessuð þeirra frelsishöll.
Þrýtur hvorki þrótt né vilja
þjóð, sem á sín himinfjöll.
Skáld: Davíð Stefánsson
Fjallkona: Gerður Hjörleifsdóttir