Ráðstefnustjórar, góðir ráðstefnugestir!

Það er mér mikil ánægja að fá tækifæri til að hitta svo marga fulltrúa
íslenskrar ferðaþjónustu, líkt og raun ber vitni, hér saman komna á
einum stað. Ég tel þennan vettvang, sem hin árlega ferðamálaráðstefna
er, afar mikilvægan fyrir okkur öll. Hvorki Internet né Byggðabrú koma í
stað ráðstefnu sem þessarar, og ég vona að við eigum öll eftir að eiga
góða daga hér á Ísafirði.

Viðburðaríkt sumar er að baki. Náttúran, sem íslensk ferðaþjónusta
byggir allt sitt á, lét heldur betur að sér kveða - jarðskjálftar, jökulhlaup
og vatnavextir höfðu hvert á sinn hátt áhrif á ferðaþjónustuna. En það
höfðu einnig mannanna verk eins og langvinnt verkfall rútubílstjóra sem
ég veit að gerði mörgum erfitt fyrir – bæði ferðamönnunum sjálfum sem
og skipuleggjendum ferða.

Sá vöxtur sem við höfum verið að sjá í íslenskri ferðaþjónustu á
undanförnum árum heldur áfram. Á sama tíma og við erum að sjá
fjölgun ferðamanna um fimmtán prósent á ári að meðaltali, s.l. þrjú ár,
má nefna sem dæmi að ferðamönnum til Danmerkur fjölgar ekki á
sama tíma. Þar ríkir stöðnun á meðan við erum að sjá fjölgun frá
mikilvægustu viðskiptalöndum okkar.

En þegar upp er staðið er það ekki höfðatalan sem skiptir mestu máli
heldur tekjurnar:

Gjaldeyristekjurnar hafa vaxið stöðugt, og við getum nú gumað af því að
ferðaþjónustan sé komin næst á eftir sjávarútvegi þegar gjaldeyrisköpun
fyrir þjóðarbúið er annars vegar. Ég geri mér hins vegar ljóst að
forsvarsmenn fyrirtækjanna eru ekki allir ánægðir. En atvinnugreinin
verður að líta í eigin barm um leið og gerðar eru kröfur til hins opinbera.
Ekki verður hjá því litið að fjölgun ferðamanna skapar auknar tekjur.
Slíkar tekjur geta ekki annað en breytt stöðunni – og það til batnaðar.

Nefnd um rekstrarumhverfi ferðaþjónustunnar lauk störfum fyrir nokkru
síðan. Í áliti nefndarinnar kemur m.a. fram áhersla á mikilvægi þess að
skattayfirvöld sjái til þess að allir sitji við sama borð þegar álögur eru
annars vegar. Ég óskaði eftir umsögn SAF um skýrsluna og fékk svör.
Sem ráðherra ferðamála mun ég skoða forsendur þeirra upplýsinga
sem þarna koma fram og síðan fylgja málinu eftir við samráðherra mína.

Á síðasta þingi voru samþykktar þýðingarmiklar breytingar á lögum um
bílaleigur. Málaflokkurinn var færður frá dómsmálaráðuneyti til
samgönguráðuneytis. Í nýju lögunum felst að allar bílaleigur eru
leyfisskyldar og skilyrði fyrir rekstrarleyfi eru skýrari en áður hefur verið.
Sett var í lögin ákvæði um starfsábyrgðartryggingu og nú er unnið að
samræmingu leigusamninga. Þessar breytingar munu óumdeilanlega
verða neytendum til hagsbóta. Jafnframt voru gerðar verulegar
breytingar á vörugjaldi sem nýtast munu allri ferðaþjónustunni í
lækkuðum kostnaði.

Oft hefur verið talað um nauðsyn þess að þeir sem reka svokölluð
afþreyingarfyrirtæki þurfi starfsleyfi af einhverju tagi, auk þess að leggja
fram tryggingar fyrir starfsemi sinni. Ég hef skipað nefnd til að skoða
þessi mál og gera tillögu að reglum af þessu tagi. Geri ég ráð fyrir að
nefndin skili af sér í mars á næsta ári.

Þá hefur ekki farið fram hjá neinum að öryggismálin hafa verið til
umræðu í sumar. Slys munu því miður áfram verða, en ég legg ríka
áherslu á að tryggja að hvergi sé veikur hlekkur - verði því við komið.
Hef ég óskað eftir því við ferðamálastjóra að hann fari yfir það með
Vegagerðinni hvort upplýsingagjöf til vegfarenda sé ábótavant og
jafnframt óskað eftir tillögum um úrbætur ef nauðsynlegar eru. Engin
ástæða er til að umfjöllun um þessi mál veki ótta um að landið sé ekki
öruggur ferðamannastaður. Við gerum hins vegar þær kröfur til ALLRA
að þeir standi sig á þessu sviði.

Á ferðamálaráðstefnu á Egilsstöðum á síðasta ári sagði ég frá
fyrirhuguðu nefndastarfi á vegum samgönguráðuneytis. Ég hef þegar
komið inn á starf nefndar um rekstrarumhverfið en nefnd um
heilsutengda ferðaþjónustu hefur einnig lokið störfum. Í áliti þeirrar
nefndar komu fram athyglisverðar tillögur. Greinilegt er að þarna er
mikill efniviður fyrir hendi en jafnframt töluvert starf óunnið til að hann
megi nýta sem best. Nefndin gerir það m.a. að tillögu sinni að stofnað
verði til hvatningarverðlauna í heilsutengdri ferðaþjónustu enda
nauðsynlegt að vekja athygli á því sem vel er gert. Mér er sönn ánægja
að því að tilkynna ykkur að samgönguráðuneytið mun veita slík
verðlaun í fyrsta skipti á næsta ári.

Ég hef vísað tillögum nefndarinnar til úrvinnslu hjá Ferðamálaráði og
Markaðsráði. Skýrslan er á vef samgönguráðuneytis og hvet ég
ráðstefnugesti til að kynna sér efni hennar.

Menningin er þýðingarmikill hluti af þeirri auðlind sem atvinnugreinin
byggir á. Og ég er ekki frá því að þetta mikla menningarár sem nú er að
líða, hafi vakið fólk enn frekar til umhugsunar. Sjálfur hef ég mikinn
áhuga á að sjá aukið samstarf – bæði á milli manna og fyrirtækja hér
innanlands, en ekki síður á milli landa. Við þurfum að nýta okkur sem
best við getum siglingu ÍSLENDINGS vestur um haf - og þá kynningu
sem hún hefur haft á sögu okkar, í minningu Leifs heppna og Guðríðar,
í þágu ferðaþjónustunnar.

Þannig tel ég skipta miklu máli að Eiríksstaðir, Brattahlíð og L'anse
aux Meadows taki upp samstarf um kynningu staðanna, hvern fyrir sig
og sem eina heild. Sigling ÍSLENDINGS hefur vakið þvílíka athygli á
víkingatímanum að okkur ber skylda að nýta hana sem best við getum.

Nefnd um menningartengda ferðaþjónustu er enn að störfum en ég
vænti skýrslu frá henni í næsta mánuði. Þarna er um vítt svið að ræða
auk þess sem þarna liggja vonandi miklir möguleikar varðandi lengingu
ferðamannatímans.

Umræða um ferðaþjónustu snýst að mörgu leiti um tvennt, fyrir utan
afkomu fyrirtækjanna, – þ.e. INNVIÐI og MARKAÐSSETNINGU. Ég tel
mig vera að vinna að hvoru tveggja enda trúi ég því að ferðaþjónustan
geti haft afgerandi áhrif á byggðamynstur og yfirbragð dreifbýlis á
Íslandi.

Upplýsingamiðstöðvar og gestastofur eru eitt af því sem sameinar
innviði og markaðssetningu. Þær eru andlit bæja og heilla byggðarlaga
og því nauðsynlegt að vel sé á málum haldið. Til viðbótar auknum
fjármunum til upplýsingamiðstöðva á þessu ári veitti ráðuneytið
gestastofunni í Reykholti styrk til rekstursins með skilmálum og
samningi um framboð á þjónustu fyrir hinn almenna ferðamann. Stefni
ég að því að skoða fleiri mál af þessu tagi. Víðast er vel að þessum
málum staðið. Til dæmis hefur verið sérstaklega ánægjulegt að sjá hve
Geysisbændur hafa haldið myndarlega á sínum málum og gefið þeim
vinsæla ferðamannastað alveg nýja vídd.

Sú uppbygging sem hér um ræðir er að mestu í höndum heimamanna.
Mér finnst nauðsynlegt að heimamönnum verði á fleiri sviðum
ferðaþjónustunnar fært vald til að ráða sínum eigin málum. Miðstýring
ferðamannastaða eins og sú sem Náttúruvernd ríkisins hefur með hendi
er að mínu mati úrelt fyrirkomulag, sem getur valdið stöðnun í stað
framþróunar. Frumkvæðið í ferðaþjónustunni er hjá einstaklingunum og
þeir þurfa bakhjarl sem þeir geta treyst og skilið. Þannig geta til dæmis
sveitarfélög og fjórðungssambönd haft á sinni hendi stjórn svæða og
sinnt rannsóknum á þeim, að sjálfsögðu með færustu sérfræðinga
innan sinna vébanda.

Eitt af því sem ég tel að geti skipt sköpum fyrir ferðaþjónustuna um
land allt er að við náum að gefa landinu nýja ásýnd – við hlið þeirrar
sem náttúran gefur. Hér er ég að tala um byggingu ráðstefnumiðstöðvar
í tengslum við tónlistarhús í miðborginni með tilheyrandi þjónustu.
Þarna tel ég að til verði segull sem landið þarf á að halda svo að allt tal
um lengingu ferðamannatímans sé ekki eingöngu orðin tóm.
Sannfæring mín er að með ráðstefnumiðstöð yrði brotið blað í íslenskri
ferðaþjónustu.
Ég sé fyrir mér að með tilkomu ráðstefnumiðstöðvar og tónlistarhúss á
hafnarbakkanum í Reykjavík verði jafnframt hægt að bæta umgjörð
farþega skemmtiferðaskipa. Sú aðstaða gæti haft áhrif á þá ákvörðun
að skip komi hingað til lands. Þannig gæti bætt aðstaða í Reykjavík
haft góð áhrif á þessa tegund ferðaþjónustu á fleiri stöðum – til að
mynda hér á Ísafirði.

Þá eru það markaðsmálin. Nú er komin nokkur reynsla á starsfemi
Markaðsráðs ferðaþjónustunnar sem samgönguráðuneytið og SAF auk
Reykjavíkurborgar stofnuðu til á síðasta ári. Markaðsráðið leggur
áherslu á markaðssetningu á Íslandi sem áfangastað á hefðbundnum
markaðssvæðum auk Kanada, en það samstarf sem orðið hefur við
Kanada vegna ársins 2000 gefur miklar vonir.

Á öllum svæðum er lögð áhersla á að beina athyglinni að þeim
möguleikum sem hér eru vetur, vor og haust.

Samhliða markaðsráðinu eru það margir aðrir sem koma að
markassetningu Íslands sem ferðamannalands og skal þar þáttur
fyrirtækjanna sjálfra ekki vanmetinn.

Iceland Naturally er eitt aflið. Það er fjögurra ára tilraun vestanhafs til að
koma Íslandi og íslenskum afurðum á kortið hjá vandlega skilgreindum
hópum sbr. könnun sem gerð var á vegum samgönguráðuneytis í
Norður –Ameríku á síðasta ári.

Eftir að hafa átt þess kost að fara vestur um haf fyrr í haust og sjá með
eigin augum það ævintýri sem Landafundanefnd hefur komið af stað
með siglingu víkingaskipsins til Kanada og Bandaríkjanna er ég þess
fullviss að jarðvegurinn fyrir starf Iceland Naturally er frjór. Enda hefur
verið unnið markvisst að því að vekja athygli fjölmiðla á landinu. Til þess
hefur verið beitt íslenskri menningu af bestu gerð; leiklist, tónlist,
matargerð o.fl. o.fl. Allt hefur þetta vakið athygli á landi og þjóð - og það
er ykkar að vinna úr þeirri athygli.

Ágætu ráðstefnugestir, ég vil þakka starfsfólki Ferðamálaráðs,
Ísfirðingum og öðrum sem komu að undirbúningi ráðstefnunnar fyrir
öflugt starf. Megi ráðstefnugestir eiga hér skemmtilega og fræðandi
daga.