Ísland í heimi áskorana
Á mínu æviskeiði hefur efnahagsþróun einkennst af miklum vexti í alþjóðaviðskiptum þjóðríkja sem hefur drifið áfram velferð. Lífskjör hundraða milljóna fólks hafa batnað. Heimsviðskiptin hafa þurft að takast á við stórar áskoranir undanfarið vegna heimsfaraldurs, stríðsátaka og orkukrísu, viðskiptastríða og verndarstefnu og aukinna umsvifa alræðisstjórna.
Þessi veruleiki hefur meðal annars birst í hækkandi verðbólgu um heim allan. Margir seðlabankar hafa brugðist við aukinni verðbólgu með því að herða taumhald peningastefnunnar með því að draga úr fé í umferð og með vaxtahækkunum eftir tímabil lágra vaxta.
Í kjölfarið hefur myndast svokölluð lífskjarakreppa (e. Cost of Living Crisis) víða um heim og finnast þess merki í raunhagkerfinu. AGS hefur nýlega spáð því að hagvaxtarhorfur verði dekkri en um árabil. Venju samkvæmt eru það fátækustu ríkin og íbúar þeirra sem helst finna fyrir því þegar róðurinn þyngist í heimsbúskapnum og í fyrsta sinn í áratugi hefur fátækt aukist. Aðgerðir seðlabanka hafa þegar höggvið skarð í fjármálamarkaði og búast má við áframhaldandi óróa á fjármálamörkuðum. Íslendingar þekkja betur en aðrar þjóðir hvaða afleiðingar það getur haft.
Þessi þróun í heimsmálunum mun óneitanlega hafa hér áhrif enda er Ísland með opnari hagkerfum. Samt sem áður eru horfur hér á landi tiltölulega bjartar í samanburði við mörg önnur ríki og spáð er 6 prósenta hagvexti í ár sem sýnir þróttinn í hagkerfinu. Meginskýringin á því að hagvöxtur er meiri en gert var ráð fyrir er hraðari bati í ferðaþjónustu og einkaneysla. Hér á landi mælist verðbólga 9,4 prósent, en það er næstminnsta verðbólga í Evrópu. Aðeins Sviss mælist með lægri verðbólgu. Okkur hefur því tekist vel til við stjórn efnahagsmála, enda ber staða ríkisfjármála, erlend staða þjóðarbúsins og lífskjör þess vitni. Eins og nýleg dæmi frá Bretlandi sýna er markaðurinn óvæginn ef stjórnvöld misstíga sig. Stjórnvöld hér þurfa því áfram standa sína vakt til að tryggja áframhaldandi sterka stöðu landsins.