Dæmi um loftslagsvá á Íslandi til framtíðar

Einnig geta breytingar utan Íslands haft áhrif á efnahag, fæðuöryggi, birgðakeðjur, ferðalög og fólksflutninga hingað til lands.

Samfélög búin undir afleiðingar loftslagsbreytinga

Aðlögun snýr að því að búa samfélög undir að takast á við afleiðingar loftslagsbreytinga. Vísindanefndir vinna skýrslur um áhrif loftslagsbreytinga á Íslandi og á þeim þarf að byggja við mat á áhættu og mótun aðlögunaraðgerða. Til dæmis þarf að gæta þess hvar byggð er skipulögð til framtíðar með tilliti til aukinnar áhættu á sjávar- og árflóðum, en einnig hvernig eigi að verja þá byggð sem er sérstaklega útsett fyrir tilteknum áhrifaþáttum loftslagsbreytinga.

Ákvarðanataka og aðlögunaraðgerðir þurfa að byggja á bestu fáanlegu vísindalegu upplýsingum og fela í sér að tekið sé tillit til áhættumats og viðmiða um ásættanlega áhættu fyrir samfélag og lífríki frammi fyrir loftslagsbreytingum. Aðlögunaraðgerðir geta þannig falið í sér bæði aukna fræðslu og upplýsingagjöf t.d. við skipulagsgerð en einnig hannaðar framkvæmdir líkt og flóðvarnargarða og loftslagsmiðaðar fráveitulausnir. 

Staða vinnu við aðlögun að loftslagsbreytingum

Íslensk stjórnvöld hafa sett sér stefnu vegna aðlögunar að loftslagsbreytingum. Þar eru sett fram markmið fyrir uppbyggingu þekkingar og mótun aðlögunaraðgerða, en framtíðarsýn stjórnvalda er að íslenskt samfélag og lífríki búi að loftslagsþoli og að aðlögun að loftslagsbreytingum sé fastur þáttur í áætlunum og starfsemi ríkis, sveitarfélaga og fyrirtækja.

Stýrihópur vegna aðlögunar skilaði haustið 2023 af sér tillögu að landsáætlunar um aðlögun að loftslagsbreytingum. Landsáætlun er ætlað að veita stjórnvöldum yfirsýn yfir aðlögunaraðgerðir vegna loftslagsbreytinga þvert á ólíka málaflokka og framkvæmdaaðila, hvort sem það eru önnur ráðuneyti, ríkisstofnanir, sveitarfélög eða aðrir haghafar. Er landsáætlun ætlað að gagnast við að móta aðgerðir, fylgja þeim eftir, styðja og fjármagna. Aukinheldur á hún að nýtast til að taka reglulega og greinargóða stöðu á aðlögun íslensks samfélags og lífríkis að loftslagsbreytingum.. 

Skrifstofa loftslagsþjónustu og aðlögunar er starfrækt á Veðurstofu Íslands. Hún er vettvangur fyrir fræðasamfélag, sveitarfélög, fyrirtæki, stofnanir og almenning til að sækja sér þekkingu á áhrifum loftslagsbreytinga á Íslandi. 

Ráðuneytið ber jafnframt ábyrgð á aðgerð í núgildandi byggðaáætlun (C.10) sem framkvæmd er af Byggðastofnun, Skipulagsstofnun og Veðurstofu Íslands og snýr að aðlögun sveitarfélaga að loftslagsbreytingum.