Útflutningseftirlit
Útflutningseftirlit með hlutum með tvíþætt notagildi
Íslandi er skylt að hafa eftirlit með vissum útflutningi hluta með tvíþætt notagildi, þ.e. vöru, tækni og þjónustu sem nota má bæði í borgaralegum og hernaðarlegum tilgangi, á grundvelli ýmissa þjóðréttarlegra skuldbindinga. Tilgangur þessa útflutningseftirlits er að koma í veg fyrir að hlutir með tvíþætt notagildi séu nýttir í andstöðu við þjóðréttarlegar skuldbindingar Íslands vegna t.d. þvingunaraðgerða og brota á mannúðarrétti eða mannréttindum.
Íslensk löggjöf tekur mið af og innleiðir reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) 2021/821 um að setja Sambandsreglur um eftirlit með útflutningi, miðlun, tækniaðstoð, umflutningi og tilflutningi hluta með tvíþætt notagildi.
Stjórnsýslulega heyrir útflutningur undir utanríkisráðuneytið. Utanríkisráðherra veitir fjórar tegundir útflutningsleyfa, það er stök útflutningsleyfi, almenn útflutningsleyfi, útflutningsleyfi vegna umfangsmikilla verkefna og heildarútflutningsleyfi. Lista yfir hluti sem sæta útflutningsleyfi má finna í reglugerðum sem innleiddar eru á grundvelli laga nr. 67/2023 um afvopnun, takmörkun vígbúnaðar og útflutningseftirlit.
Gjald fyrir útflutningsleyfi er kr. 25.000 skv. 19. tölul. 12. gr. laga um aukatekjur ríkissjóðs nr. 88/1991.
Gjaldið skal greitt með umsókninni.
Hægt er að millifæra á reikning utanríkisráðuneytisins: 0303-26-000269, kt. 670269-4779. Kvittun þarf að fylgja umsókn. Umsóknir um útflutningsleyfi sendist á: [email protected]
Alþjóðaskuldbindingarnar grundvallast meðal annars á stofnsáttmála Sameinuðu þjóðanna, efnavopnasamningnum frá árinu 1992, vopnaviðskiptasamningnum, EES-samningnum og aðild Íslands að svokölluðum eftirlitskerfum. Ísland tekur þátt í þremur eftirlitskerfum: Ástralíuhópnum um efna- og lífefnavopn, Eftirlitskerfinu með flugskeytatækni (MTCR) og Kjarnbirgjahópnum (e. Nuclear suppliers Group, NSG). Þá hefur Ísland sótt um þátttöku í Wassenaar-fyrirkomulaginu frá 1995 sem fjallar um hefðbundin vopn og hluti með tvíþætt notagildi.
Ísland er aðili að Atlantshafsbandalaginu (NATO) og er aðili að, tekur þátt í eða styður samtök og samvinnu tengd útflutningseftirliti, þar á meðal stofnuninni um bann við efnavopnum (OPCW), Haag-atferlisreglurnar gegn útbreiðslu skotflauga (HCOC), öryggisátakið gegn útbreiðslu gereyðingarvopna (PSI), hnattrænt átak gegn kjarnahryðjuverkum (GICNT) og hnattrænt átak gegn kjarnaógnum (GTRI).
Eyðublöð
Alþjóðastofnanir
Alþjóðasamningar
Alþjóðasamstarf
- Eftirlitskerfið með flugskeytatækni (MTCR)
- Kjarnbirgjahópurinn (NSG)
- Wassenaar-fyrirkomulagið (WA). (Ísland hefur sótt um aðild en fylgir reglunum)
- Öryggisátakið gegn útbreiðslu gereyðingarvopna (PSI - Proliferation Security Initiative)
- Haag-atferlisreglurnar gegn útbreiðslu skotflauga (HCOC - Hague Code of Conduct)
- Hnattræna átakið gegn kjarnahryðjuverkum (GICNT - Global Initiative to Combat Nuclear Terrorism)
- Hnattræna átakið gegn kjarnaógnum (GTRI - Global Threat Reduction Initiative). Ísland styður átakið.
- Zangger-nefndin
Löggjöf
- Lög um afvopnun, takmörkun vígbúnaðar og útflutningseftirlit, nr. 67/2023
- Reglugerð um eftirlit með flutningi á hlutum með tvíþætt notagildi nr. 1120/2023
- Reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) 2021/821 um að setja Sambandsreglur um eftirlit með útflutningi, miðlun, tækniaðstop, umflutningi og tilfutningi hluta með tvíætt notagildi.
- Lög um framkvæmd alþjóðlegra þvingunaraðgerða og frystingu fjármuna, nr. 68/2023
- Reglugerð um alþjóðlegar öryggisaðgerðir varðandi gereyðingarvopn nr. 123/2009, sbr. rg.nr. 325//2009
Yfirlit yfir aðild að útflutningseftirlitskerfum
| Ríki | AG | MTCR | NSG | WA | Σ |
| Argentína | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Ástralía | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Kanada | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Japan | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Kórea, Lýðveldið | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Nýja-Sjáland | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Bandaríkin | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| (7) | (7) | (7) | (7) | ||
| (Evrópa I) | AG | MTCR | NSG | WA | Σ |
| Austurríki | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Belgía | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Búlgaría | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Tékkneska lýðveldið | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Danmörk | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Finnland | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Frakkland | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Grikkland | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Þýskaland | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Ungverjaland | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Írland | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Ítalía | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Lúxemborg | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Niðurlönd | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Pólland | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Portúgal | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Spánn | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Svíþjóð | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Bretland | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| (19) | (19) | (19) | (19) | ||
| (Evrópa II) | AG | MTCR | NSG | WA | Σ |
| Noregur | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Sviss | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Tyrkland | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| Úkraína | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 |
| (4) | (4) | (4) | (4) | ||
| (Evrópa III) | AG | MTCR | NSG | WA | Σ |
| Króatía | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| Kýpur | 1 | 1 | 2 | ||
| Eistland | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| Lettland | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| Litháen | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| Malta | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| Slóvakía | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| Slóvenía | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| Rúmenía | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| Evrópusambandið | 1 | 1 | |||
| (10) | (0) | (9) | (8) | ||
| (Evrópa IV) | AG | MTCR | NSG | WA | Σ |
| Belarus | 1 | 1 | |||
| Ísland | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| Serbía | 1 | 1 | |||
| (1) | (1) | (3) | (0) | ||
| (Önnur) | AG | MTCR | NSG | WA | Σ |
| Brasilía | 1 | 1 | 2 | ||
| Kína | 1 | 1 | |||
| Kazakhstan | 1 | 1 | |||
| Mexikó | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| Rússland | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| Suður-Afríka | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| (1) | (3) | (6) | (3) | ||
| Samtals | 42 | 34 | 48 | 41 | |
| Ameríka |
4 | 4 | 5 | 4 | |
| Afríka |
0 | 1 | 1 | 1 | |
| Asía | 2 | 2 | 4 | 2 | |
| Evrópa | 33 | 25 | 36 | 32 | |
| Eyjaálfa | 2 | 2 | 2 | 2 |
Lagamál
Ábendingin verður notuð til að bæta gæði þjónustu og upplýsinga á vef Stjórnarráðsins. Hikaðu ekki við að hafa samband ef þig vantar aðstoð.