Tengiliður    Lísa Margrét Sigurðardóttir, lögfræðingur í innviðaráðuneyti
                     [email protected]

Fréttir

27.01.22 HMS hefur fest í sessi verkefnið Tryggð byggð – samstarfsvettvangur um húsnæðisuppbyggingu á landsbyggðinni sem hófst með tilraunaverkefni í samstarfi við sjö sveitarfélög árið 2019. Þegar hafa 36 sveitarfélög tekið þátt í verkefninu og íbúðum fjölgað um 474 á þeim svæðum en heildarfjárfesting á grundvelli verkefnisins nemur um 12 milljörðum. Ýmsum verkfærum er beitt, svo sem stofnframlög og sérstakt byggðaframlag vegna almennra íbúða, landsbyggðarlán, leiguíbúðalán, hlutdeildarlán og samstarf við Leigufélagið Bríeti sem er í eigu stofnunarinnar.

15.12.20  Íbúðalánasjóður (ÍLS), nú Húsnæðis- og mannvirkjastofnun (HMS) setti af stað tilraunaverkefni árið 2019 með það að markmiði að rýna áskoranir í húsnæðismálum á landsbyggðinni, þar sem valin voru sjö sveitarfélög til þátttöku í verkefninu. Lagðar voru fram tillögur að lausnum sem voru ætlað að greiða leiðina fyrir byggingu á nýju íbúðarhúsnæði á stöðum þar sem er íbúðaskortur, sem jafnframt hefur staðið í vegi fyrir eðlilegri framþróun byggðalaga og atvinnulífs á svæðinu.

Margar af þeim tillögum sem lagðar voru fram eru nú komnar til aðgerða og má hér nefna að breytingar hafa verið gerðar á lögum nr.52/2016 um almennar íbúðir þar sem nú er heimilit að veita sérstakt byggðaframlag frá ríkinu til viðbótar stofnframlögum til byggingar almennra leiguíbúða á svæðum þar sem bygging íbúða hefur verið í lágmarki vegna misvægi á milli byggingarkostnaðar og markaðsverðs íbúða. Við ákvörðun á fjárhæð sérstaka byggðaframlagins er horft til markaðsaðstæðna á viðkomandi stað þar sem fyrirhugaðar íbúðir munu rísa og er sérstaka byggðaframlaginu ætlað að stuðla að sjálfbærni í rekstri íbúðanna.

Húsnæðis- og mannvirkjastofnun hefur komið á fót lánaflokki sem er eingöngu ætlaður til byggingar á nýjum íbúðum á svæðum þar sem er misvægi á milli byggingarkostnaðar og markaðsverðs íbúða. Lánin eru veitt til sveitarfélaga, einstaklinga og félaga sem eru ekki rekin í hagnaðarskyni. Tilgangur lánaflokksins er að veita sömu tækifæri til fjármögnunar nýrra íbúða óháð staðsetningu þeirra, á sambærilegum lánskjörum og bjóðast á virkari markaðssvæðum. Innan lánaflokksins eru jafnframt heimildir til hærra veðhlutfalls en almennt hefur tíðkast á kaldari markaðssvæðum.

Leigufélagið Bríet sem er sjálfstætt starfandi leigufélag í eigu HMS, tók formlega til starfa í upphafi árs 2019. Bríeti er ætlað að tryggja aðgengi að hagkvæmum í búðum til langtímaleigu með aðaláherslu á landsbyggðina. Unnið er að því að fjölga íbúðum í eignasafni Bríetar í samræmi við þörf á leiguíbúðum á viðkomandi svæðum og er lögð sérsök áhersla á að þær íbúðir verði úr nýbyggingum.

Nú þegar hafa þessi úrræði verið notuð með þeim árangri að íbúðum hefur verið fjölgað á stöðum þar sem ríkt hefur stöðnun í húsnæðismálum í fleiri ár eða jafnvel áratug. Sem dæmi má nefna íbúðir í Búðardal sem byggðar hafa verið með stofnframlögum til almennra íbúða og sérstöku byggðaframlagi og þær einnig fjármagnaðar með lánum frá HMS. Sömu sögu er að segja á Vopnafirði og í Reykhólahreppi. Þá hefur Leigufélagið Bríet sem dæmi keypt íbúðir úr nýbyggingu á Drangsnesi.

Nokkur verkefni eru í vinnslu og gangi áætlanir eftir verður talsverð fjölgun íbúða víðsvegar um landið, m.a. innan Leigufélagsins Bríetar sem mun verða til þess að mæta fyrirliggjandi íbúðaþörf og í leiðinni styðja við eðlilegan framgang byggðalaga og efla þar atvinnulíf.

29.11.19 Í samstarfi Íbúðalánasjóðs og sveitarfélaga er í skoðun hvernig megi fjölga íbúðum á svæðum þar sem misvægi ríkir á byggingarkostnaði og markaðsvirði íbúða. Á næstunni verða kynntar ólíkar lausnir þar sem er horft m.a. til samstarfs við Leigufélagið Bríeti og nýs lánaflokks hjá Íbúðalánasjóði sem miðar að því að mæta byggðalögum þar sem misvægi ríkir á milli byggingar-kostnaðar og markaðsverðs húsnæðis. Fjármunir byggðaliðar færðir frá aðgerð C.7 til C.6.  

14.05.19 Frumvarp um húsnæðismál - fyrstu tillögur í tengslum við lífskjarasamninga
      Sjá umfjöllun um sérstakt byggðaframlag

Verkefnið

Verkefnismarkmið: Að fjölga íbúðum á svæðum þar sem eru sóknarfæri til þess að rjúfa stöðnun í atvinnumálum en skortur á hentugu íbúðarhúsnæði hamlar uppbyggingu.

Íbúum byggðarlaga sem búa við misgengi í byggingarkostnaði og söluverði fasteigna verði gert kleift að bregðast við húsnæðiseklu með nýbyggingum, endurbótum eða breyttri notkun húsnæðis sem fyrir er. Notast verði við sérstök landsbyggðarverkefni Íbúðalánasjóðs í samvinnu við einstök sveitarfélög þar sem horft verði til styrkja eða niðurgreiðslu vaxta til byggingar á íbúðarhúsnæði í byggðum sem standa höllum fæti. Markaðsbrestur á mismunandi svæðum verði greindur, m.a. til að nýta megi sem best húsnæðisstuðning í formi viðbótarstofnframlaga.

• Ábyrgð: Innviðaráðuneyti.
• Framkvæmdaraðili: Íbúðalánasjóður. 
• Dæmi um samstarfsaðila: Samband íslenskra sveitarfélaga, sveitarfélög og Byggðastofnun. 
• Tímabil: 2018–2022. 
• Tillaga að fjármögnun: 20 m.kr. úr byggðaáætlun.